دعای شریف ابوحمزه مطرح کننده لطیف ترین مباحث خداشناسی است

حجت الاسلام ولی عادلی در گفتگو با خبرنگار شبستان از گیلان با تشریح شخصیت ابوحمزه ثمالی، با بیان اینکه ابوحمزه ثمالی در دوران امام سجاد(ع) شخصیتی مانند سلمان در زمان پیامبر اکرم(ص) بوده است، اظهار کرد: ابوحمزه فردی مورد اعتماد و امانتدار بود و چهار نفر از امامان شیعه (امام سجاد، امام باقر(ع)، امام صادق(ع) و امام کاظم (ع) ) را ملاقات کرده بود.

این کارشناس علوم اسلامی، ابوحمزه ثمالی را یکی از اصحاب خاص امام سجاد(ع) معرفی کرد که با ایشان انس خاصی داشت و افزود: دعای شریف امام سجاد(ع) که طولانی‌ترین دعای سحر ماه رمضان است، از طریق ابوحمزه روایت شده و به همین علت «دعای ابوحمزه ثمالی» نام گرفته است.

وی در ادامه به تفسیر بخش های نخستین دعای ابوحمزه ثمالی پرداخت و گفت: در دعای ابوحمزه ثمالی برخی اوصاف خدای تعالی آمده است و بیان شده که تمام عظمت‌ها و تمام بزرگی از اوست؛ همچنین، در برخی فرازها به مسئله «روش‌شناسی» شناخت خدا پرداخته شده است.

حجت الاسلام عادلی در خصوص بخش نخست دعای ابوحمزه ثمالی، که شامل درخواست برای عقوبت نشدن از جانب خداوند می شود، اظهار کرد: در 14 آیه از قرآن کریم به عقوبت خداوند و شدت عقاب الهی اشاره شده است.

این کارشناس علوم اسلامی با اشاره به درخواست برای در امان ماندن از مکر الهی در تدبیر امور انسان از دیگر بخش های فراز نخست دعای ابوحمزه ثمالی، گفت: از نگاه امام سجاد(ع) مکر خداوند نوعی مقابله به مثل است، انسان مکر می کند و خداوند مکر انسان را به او باز می گرداند.

وی اضافه کرد: سعی در فساد، خدعه، حیله ، تزویر و آراستن باطل به زیبائی ها و مردم را به بدی سوق دادن از مصادیق مکر انسانی است.

خیر به جز درگاه تو در جایی دیگر نیست
حجت الاسلام عادلی با بیان اینکه امام سجاد(ع) در دعای ابوحمزه ثمالی منشا هرگونه خیری را درگاه الهی معرفی می کند، اظهار کرد: هیچ چیز خیری نیست مگر اینکه، منشا اش پیشگاه خداوند باشد.

وی تاکید کرد: عبادات، روزه، نماز و هر کار خیری که انسان انجام می دهد به ذات خیر نیست، مگر اینکه برای خداوند باشد.

راه نجات نیز جایی پیدا نی شود مگر در نزد خداوند
این کارشناس علوم اسلامی در ادامه اعلام کرد: امام سجاد(ع) در دعای تعلیمی به ابوحمزه ثمالی، اینگونه بیان می کنند که خداوند متعالی کمال مطلق است و راه نجات مگر در نزد خداوند در هیچ جایی، پیدا نی شود.

وی اذعان کرد: هر انسان نیکوکار و طالب خصلت های پسندیده بی نیاز از کمک خداوند نیست و تا خداوند کمکی نکند انسان نمی تواند کاری کند.

حجت الاسلام عادلی اضافه کرد: بر همین اساس کسی که کار زشتی مرتکب می شود، نمی تواند از قدرت الهی فرار کند.

معنای خیر و حکمت در کلام امام سجاد(ع)
وی محتوای دعای ابوحمزه ثمالی را بسیار لطیف و دقیق دانست و گفت: در فرازی از این دعا امام سجاد(ع) با بیان لفظ "این الخیر یا رب" به تفسیر مسئله خیر از دیدگاه اسلامی می پردازند.

این کارشناس علوم اسلامی یادآور شد: قرآن کریم در آیه 273 سوره بقره خیر را تفسیر به حکمت کرده است.

وی با بیان اینکه خیر تنها روزه داری و اقامه نماز نیست، اعلام کرد: حسن تدبیر، خدمت به دیگران و باز کردن گره از کار مردم از مصادیق حکمت است.

حجت الاسلام عادلی تصریح کرد: چنین حکمتی که علم به قرآن و ترس از خداوند را نیز شامل می شود موجب می شود که انسان میان القای رحمانی و دعوت شیطانی تمایز قائل شود.

وی اظهار کرد: بسیاری از خواب هایی که ملاک قرار می گیرد و منشا خرفات و ترویج خرافه پرستی می شود ناشی از نداشتن حکمت و تفاوت قائل نشدن میان القائات رحمانی و دعوت های شیطانی است.

توفیق الهی ابزاری تاثیرگذار برای شناخت خداوند
این کارشناس علوم اسلامی، شناخت خدای تعالی را از دیگر معارف بخش آغازین دعای ابوحمزه ثمالی خواند و خاطر نشان کرد: در فرازهای ابتدایی این دعای شریف، توفیق الهی یکی از تاثیرگذارترین ابزار برای شناخت خداوند معرفی شده و از همین رو دعای شریف ابوحمزه مطرح کننده لطیف ترین مباحث خداشناسی است.

وی تصریح کرد: در این بخش از دعای ابوحمزه ثمالی، امام زین‌العابدین(ع) می‌فرمایند که؛ شناخت خدای تعالی از طریق خود خدای متعال است؛ بنابراین، شناخت پروردگار بدون عنایت خود او امکان‌پذیر نیست.

حجت الاسلام عادلی اظهار کرد: توحید و معرفت نسبت به پروردگار که شالوده دین است، بدون توجه خاص پروردگار به انسان برای شناخت و معرفت نسبت به ذات اقدس او امکان ندارد.

پایان پیام/