فرآیند جامعه پذیری کودک مورد توجه والدين ‌باشد

خبرگزاري شبستان- مازندران

 شاید تعریف خانواده امروز با دوران گذشته تفاوت داشته‌ باشد و حتی نتوانیم خانواه‌های گسترده قدیم را تصور کنیم. اما هنوز خانواده اولین جایگاهی است که فرد در آن با روابط اجتماعی آشنا می‌شود. خانواده در تربیت کودکان نقش اساسی دارد. می‌توان ریشه بسیاری از رفتار فرد را در خانواده جستجوکرد.

خانواده با اینکه کوچکترین نهاد اجتماعی است اما بزرگترین نقش را در ساختار اجتماعی بازی می‌کند. به عنوان مثال اگر بخواهیم تاثیر خانواده را از دوران کودکی فرد بررسی کنیم، اجتماعی شدن فرد در جامعه به وسیله خانواده شکل می‌گیرد.

 اجتماعی شدن فرآیندی است که از دو سالگی برای فرد اتفاق می‌افتد و در واقع فرآیند جامعه پذیری از دو تا هفت سالگی شکل می‌گیرد. خانواده می‌تواند 75 درصد از شخصیت هر فردی را قبل از هفت سالگی شکل دهد.

پس به دلیل اینکه خانواده نقش بسیار مهمی در این مساله دارد، پدر و مادر باید بیشتر به فرآیند جامعه پذیری کودک توجه داشته‌باشند.

متاسفانه در بیشتر مواقع می‌بینیم که آموزشگاه‌ها این نقش را بر عهده گرفته‌اند. چون دراکثر مواقع والدین شاغل هستند، کودکان در اختیار آموزشگاه‌هایی قرار می‌گیرند که نمی‌توانند هنجارهای اجتماعی لازم را در کودک نهادینه کنند.

هنجارهایی که توسط والدین می‌توانند در کودکان، به شکل ارزش‌هایی درونی درآیند. این باعث می‌شود که آموزشگاه‌ها به کودکان یک چیز را یاد دهند در حالی که والدین چیز دیگری را به کودکان آموزش می‌دهند (والدینی که آگاهی لازم برای تربیت کودکان ندارند) و این در آینده باعث تعارض در خانواده خواهد شد.

در سن نوجوانی می‌بینیم کودکان مسائلی را مطرح می‌کنند که کاملاً با ارزش‌های خانواده درتعارض قراردارد. پیشنهاد من به والدین این است که سطح آگاهی خود را در خصوص روابط اجتماعی و رفتار فرزند خود افزایش دهند. این کار را می‌توانند با مطالعه بیشتر و استفاده از کارگاه‌های آموزشی تربیت کودک انجام دهند.

والدین آینه فرزندان هستند

معمولاً چیزهایی که پایه شخصیت افراد در زندگی است، مثل چگونگی راه رفتن، صحبت کردن، معاشرت کردن و ... تا قبل از 9 سالگی در کودک نهادینه می‌شود. البته این موضوع هم مهم است که والدین بیش از آموزش زبانی، با رفتار خود کودک را تربیت می‌کنند.

چرا که در خیلی از مواقع می‌بینیم والدین کار ناشایستی مثل دروغ‌گویی یا دیگر کارهایی که در جامعه ناهنجاری محسوب می‌شود را انجام می‌دهند. درحالی که باید بدانیم والدین آینه فرزندان هستند. رفتار خوب و بد یا باید و نباید باید از طریق رفتار صحیح آموزش داده‌ شود.

در غیر این صورت کودکان با خود می‌گویند اگر این کار خوب است چرا پدر یا مادر من انجام نمی‌دهند و اگر چنین کاری بد است چرا پدر و مادرم انجام می‌دهند. این باعث شکل‌گیری تعارض در ذهن کودکان می‌شود.

قدیم سنتی به عنوان آیین سفره داشتیم که طبق آن باید همگی برای جمع شدن دور سفره غذا در ساعت مشخصی در خانه حضور داشتند. ولی امروز خود والدین این قانون را رعایت نمی‌کنند.

 بنابر یک سری فشارهای اقتصادی هر دو والدین مجبور به کار کردن هستند و نمی‌توانند برای وعده‌های صبحانه و نهار در کنار فرزندان خود باشند. ولی والدین می‌توانند قانونی بگذارند و در خانواده نهادینه کنند که همگی باید در ساعت مشخصی با هم شام بخورند و سر میز در کنار یکدیگر باشند.

فکر می‌کنم، با تشویق فرزندان و ایجاد صمیمیت در کودکان این قانون می‌تواند در خانواده به اجرا گذاشته‌شود. به این طریق یکی از مهم‌ترین معضل‌های روابط اجتماعی و خانوادگی حل خواهدشد.

اگر بخواهیم این روند را کنترل کنیم باید استفاده از تلویزیون را به ساعات خاص محدود کنیم، البته اگر نمی‌توانیم تلویزیون را از خانواده حذف کنیم. همین طور ساعات استفاده از شبکه‌های اجتماعی را در خانواده کمتر کنیم چون استفاده از آن‌ها تاثیری جزکمرنگ شدن روابط اجتماعی نخواهد داشت.

سوم اینکه متاسفانه از دوران کودکی برنامه‌ریزی خاصی برای ساعات فراغت کودکان و جوانانمان نداریم. این باعث می‌شود کودکان بی‌هدف در خانه فقط وقت خود را بگذرانند. از سوی دیگر خانواده‌هایی داریم که خیلی سختگیرند و کودکان خود را خیلی محدود می‌کنند.

ما باید حد تعادل را از دوران کودکی و نوجوانی به فرزندان خود بیاموزیم. که در هر کار خود هدفمند باشند. اگر بتوانیم این برنامه‌ریزی را در کودکان خود به‌وجود آوریم که هر کار بايد سر وقت خود انجام گیرد.

والدین همچنین باید توجه داشته باشند که در حضور کودکان خود مشاجره نکنند. بحث و فریاد والدین موجب استرس و گریزان شدن کودکان از خانه می‌شود و صمیمیت را در خانه کم خواهدکرد.

کیفیت در روابط، مهمتر از کمیت

والدین معمولاً صبح و ظهر همراه فرزندان خود نیستند و کودکان نیز نیمی از روز خود را در مدارس و آموزشگاه‌ها می‌گذرانند. بنابراین مادران شاغل وقتی به خانه می‌رسند، ساعت 5 بعد از ظهر خواهد بود.

بنابراین باید والدین برنامه‌ریزی خاص برای زمانی که به خانه می‌رسند داشته باشند. مثل تمرین‌های ورزشی و ریلکشیسن خود را برای زندگی خانوادگی آماده کنند.

 والدین آگاه به خصوص مادر آگاه حتی اگر فرصتی برای وقت گذاشتن با فرزندان خود ندارد باید کیفیت این رابطه را بالا ببرد و با کمی استراحت و آرامش با فرزندان خود رابطه برقرار کنند.

يادداشت مهمان: معصومه حدیدی سیاهکل، کارشناس مشاوره و مدد کاری کلانتری 11 کتالم و سادات شهر رامسر