خبرگزاری شبستان – چهارمحال و بختیاری
«چاق چاقو» از آئین های مذهبی بخش هایی از استان چهارمحال و بختیاری، بویژه شهرستان های سامان و شهرکرد می باشد که در شهر سامان و روستاهای تابعه، منطقه غرب شهرکرد (چالشتر)، شهر سورشجان، روستای پیربلوط و برخی دیگر از نقاط شهری و روستایی بام ایران برگزار می شود.
«چاق چاقو»، 2 قطعه سنگی بوده که عزاداران با به هم زدن آنها و ذکر نوحه هایی خاص در مراسم سوگواری ایام محرم، بخصوص شب عاشورا، حماسه حسینی را گرامی می داشتند و امروز به جای سنگ،از چوب های خراطی شده که گاهی بندهایی برای نگهداشتن آن با انگشت نیز دارند استفاده می شود.
مراسم «چاق چاقو» در سال 1391 و با شماره 622 به نام استان چهارمحال و بختیاری، شهر سامان در فهرست میراث معنوی (ناملموس) ایران به ثبت رسیده است.
عزاداران حسینی با صفوف منسجم در این مراسم شرکت کرده و 2 قطعه چاق چاقو را در کف دست گرفته و با ضرب آهنگ نوحه خوان، آنها را و در مسیرهای مختلف چپ، راست، جلو و بالا به هم می زنند.
این مراسم به شب عاشورا اختصاص دارد و به خاطر فلسفه هایی که دارد معمولا آخر شب اجرا می شود.
پیر غلامان اهل بیت (علیهم السلام) و خادمان پیشکسوت هیئت های مذهبی اعتقاد دارند، زمانی که حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السلام)، برای آخرین بار در شب عاشورا بیعت خود را از یاران برداشت و خواست هرکسی می خواهد کربلا را ترک کند و جان خویش را به سلامت ببرد، اهل بیت خامس آل عبا سنگ ها را به هم می زدند تا صدای پای کسانی که خیمه گاه را ترک می کنند به گوش نرسد و آنها با آرامش بیشتری کاروان حسینی را ترک کنند.
روایت دیگری نیز نقل می شود که افراد قبیله بنی اسد، موقعی که برای خاکسپاری شهدای کربلا آمدند در تاریکی هوا به محض یافتن اجساد مطهر شهدا با کوبیدن سنگ ها به هم دیگران را باخبر می کردند.
البته جدای از فلسفه هایی که برای اجرای این مراسم آئینی گفته شده است، اصل موضوع عزاداری برای سید و سالار شهیدان (علیه السلام) و سوگواری برای مصیبت هایی است که آل الله در واقعه جانگداز کربلا و نهضت عاشورا متحمل شدند و علاوه بر زمینیان از آدم تا خاتم، عرشیان و افلاکیان نیز در سوگ شهادت خامس آل عبا و حادثه کربلا اشک ماتم ریخته اند؛ اگر سنگ های بیابان هم در این غم بزرگ به هم خورده و عزاداری کرده باشند، جای تعجب نیست.
در یکی از نوحه های مراسم چاق چاقو چنین می خوانند:
امشب جناب فاطمه
با اضطراب و واهمه
آید به دشت کربلا
گردد به دور خیمه ها
گوید حسین من چه شد
نور دو عین من چه شد
حسین حسین حسین حسین
مظلوم حسین، غریب حسین
خاطرنشان می شود: برگزاری آئین های سنتی و دیرینه عزاداری مانند سینه زنی، شرکت در مجالس وعظ و روضه خوانی و نوحه با حضور علمای فاضل و برجسته و ذاکران باسواد دینی؛ علاوه بر افزایش بینش و دانش اعتقادی و درک بهتر مفهوم عاشورا و قیام حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السلام)، در بحث استفاده از وسایل و لوازم عزاداری نیز از نظر اقتصادی مقرون به صرفه بوده و بدون نیاز به خروج ارز قابل توجه برای واردات، در سال اقتصاد مقاومتی با سبک زندگی ایرانی اسلامی نیز همخوانی بیشتری دارد.
گزارش: سجاد عباسی
نظر شما