از هزاران سال پيش انسان به كمك ابزار مفاهیم زیادی را با استفاده از تصاوير منتقل می‌كرد. قديمي‌ترين خط‌ها، تصويرهايي بودند كه انسان براي ارسال پيام بر ديواره‌هاي غارها، تنه‌درختان يا سنگ‌ها کشیده است.
تصویرسازی‌های قدیم دارای بیانی رساتر و گیراتر از کلام داشتند و تصويرسازي در طول تاريخ چيزي جز داستان‌پردازي تصويري نبوده است. با آغاز تمدن‌هاي اسطوره‌اي و پيدايش اشكال نوشتاري كه قديمي‌ترين آنها خط‌های تصويري مانند خط «هيروگليف» مصري و خط‌های ميخي باستان از قبيل خط «سومري» و «عيلامي» بوده است كه به كمك آنها افسانه‌هاي اساطيري در كتيبه‌هاي سنگي و مهرها يا پاپيروس نوشته مي‌شد.
از اولین کتاب‌های مصور در ایران «اوستا» بوده و تصویرگری در ایران پیوندی محکم با مذهب داشته است. چنان که «مانویان» با گرایش خاص به تصویرسازی متن‌های مذهبی سنت نگارگری را در آسیای مرکزی و اطراف رونق بخشیدند.
تصویرگری با این انگیزه انجام می‌شود که به نوشته تجسم عینی بخشیده تا مخاطب بتواند با لذت بیش‌تری با داستان ارتباط برقرار کند. گاهی تصویرگری طوری انجام می‌پذیرد که نوشته‌ای تصویر را همراهی نمی‌کند، اما مخاطب می‌تواند با دنبال کردن تصویرها روند داستان را درک کند و معنای آن را بفهمند و از آن لذت ببرند.
تصویرگری کتاب‌های کودک و نوجوان از شیوه‌های گوناگون برای بازنمایی روایت‌ها استفاده می‌کند. این شیوه‌ها یا برگرفته از سبک‌های نقاشی و یا تلفیق چند شیوه از آن با هم است.
دکتر محسن حسن‌پور، رئیس هیئت مدیر انجمن تصویرگران ایران در نشست تخصصی نمایشگاه «چشم انداز» آثار تصویرسازی هنرمند سوئدی «ماتیاس آدولف سون» با موضوع «کتاب‌های تصویری و کتاب های تصویردار برای کودکان» در موزه هنرهاي معاصر سازمان فرهنگي تفريحي شهرداري اصفهان به آموزش هنر تصویرسازی پرداخت.
شکوفایی کتاب‌های کودک و نوجوان در دهه 40
محسن حسن‌پور اوج شکوفایی کتاب‌های تصویری کودکان و نوجوانان در ایران را مربوط به دهه‌های 40 و 50 دانست و افزود: کتاب‌های تصویری به لحاظ متنی به دو دسته تقسیم می‌شود.
وی در ادامه بیان کرد: کتاب‌های تصویری با متن نثر شامل داستانی یا غیر داستانی است و کتاب‌های تصویری با متن نظم شامل شعر نو و کلاسیک است.
رییس هیئت مدیر انجمن تصویرگران ایران با اشاره به انواع کتاب‌های تصویری کودک تصریح کرد: این کتاب‌های تخیلی داستانی و یا غیرتخیلی درسی است.
حسن پور با اشاره به هنرمندان شاخص دنیای تصویری گری کودک گفت: موریس داک دنیای وحشی‌ها را با تکنیک ساده به تصویر کشید.دوشان کلال با وسواس بسیار با اکریلیک کار می‌کرد همچنین ایرانی‌ها تاثیرات زیادی را از تینر نرسل گرفتند.
رییس هیئت مدیر انجمن تصویرگران ایران تاثیرهمزمانی متن و تصویر را برای کودکان زیاد دانست و اظهار کرد: ارتباط متن با تصویر دو نوع است که شامل متن به همراه تصویر و متن جلوتر از تصویر می‌شود.
زنان در هنر تصویرگری جلوتر از مردان هستند
حسن‌پور با اشاره به اینکه هرچه سن بالاتر می‌رود الزام همگامی متن با تصویر کم می‌شود تصريح کرد: این اتفاق در کتاب‌های نوجوانان و بزرگسالان کم‌تر می‌افتد.
وی با اشاره به طراحی کتاب جغرافیای جهان توسط یک فرانسوی اظهار کرد: کتاب دو جلدی جغرافیای ایران کودکانه بومی بودن ایران را به تصویر می‌کشد، تصاویر ساده این کتاب ایرانی بودن را ملموس‌تر می‌کند.
رییس هیئت مدیر انجمن تصویرگران افزود: متأسفانه تصویرسازی در کتاب‌های کودک و نوجوان طی سال‌های گذشته با وقفه نسبی مواجه شده است.
حسن‌پور با معرفی کتاب‌های تصویری و انواع آن گفت: این کتاب‌ها شامل کتاب‌های تصویری بدون متن، همراه متن و دنباله‌دار است.
وی تاثیر تایپ گرافیک در کتاب کودک و نوجوان را زیاد دانست و تصریح کرد: دادخواه فونت مناسب برای جلد کودکان طراحی می‌کرد اما متاسفانه در حال حاضر در این زمینه بی‌سلیقگی اتفاق می‌افتد.
وی در ادامه بیان کرد: تعداد زنان تصویرگر قبل از دهه 70 زیاد نبود و لیلی تقی‌پور اولین تصویرگر بود در صورتیکه در حال حاضر زنان تصویرگر پیشتاز هستند.
باید دانست هنر تصويرگري مقوله‌اي است كه هم با چرخه عرضه و تقاضاي بازار نشر سروكار دارد و هم به طور مستقيم با مخاطبان خود دست و پنجه نرم می‌کند. ايجاد هماهنگي آن را در زمره هنرهاي كاربردي قرار داده است. برگزاری نشست‌های تخصصی، نقد و بررسي تحليلي با به چالش كشيدن تمامي جنبه‌هاي اين هنر و معرفي نمونه‌هاي درست و با ارزش براساس اصول بصري مي‌تواند موجب پيشرفت و اعتلاي اين هنر كاربردي شده و به ادبیات کودک و نوجوان نیز انگیزه تعالی و پیشرفت دهد.
گفتني است نمایشگاه «چشم انداز» آثار تصویرسازی هنرمند سوئدی «ماتیاس آدولف سون» تا (13 آبان) در محل موزه هنرهای معاصر واقع در خیابان استانداری میزبان عموم هنردوستان است.
نظر شما