به گزارش گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، رابطۀ بین فلسفه و تئاتر به یونان باستان باز می گردد یعنی دورانی که شکوه تئاتر و تأثیرات نفسانی، اخلاقی و سیاسی آن با هم ارتباط وثیقی داشتند. این ارتباط دوسویه تا دوران روشنگری و حتی تا امروز نیز ادامه دارد و تئاتر همچون آینه‌ای و شاید بیشتر از آینه، همچون سیستمی بازنمایانگر و گاه تحلیلکننده و دارای پاسخ روبروی انسان ایستاده است. یکی از اشتراکات فلسفه و تئاتر این است که هر دو در جستجوی بازنمایی طبیعت انسان در کنار فلسفه و یافتن پاسخهای پرسش های اصلی او بوده است. نکتۀ بسیار جالب این است که اندیشمندانی در تاریخ غرب از ارسطو گرفته تا لسینگ و شیلر، از والتر بنیامین تا سارتر و کامو و دریدا و بدیو و... تئاتر را مورد نظرورزی فلسفی قرار داده و حتی نمایشنامه نوشتند و پروژههای فکری خود را به تئاتر گسترش دادند. این خط تا به امروز ادامه یافته و هیچ دانشنامه‌ای در باب زیباشناسی و فلسفه هنر بدون مدخلی در باب تئاتر کامل نمی‌شود.
فلسفه تئاتر عنوان صد و بیست و ششمین شماره از مجلۀ اطلاعات حکمت و معرفت است. علیرضا نراقی دبیر این مجموعه در سخن دبیر نوشته است: «تئاتر اگر نیازمند فلسفه به معنای اخص آن نباشد، بی‌شک نیازمند چنین تاملی هست. تأملی که جایگاهش، کارکردش و روندش را شفاف کند. این به معنای مختل‌کردن رهایی خلاقیت هنری نیست بلکه به معنای جدی‌گرفتن خلاقیت هنری و صورتبندی آن است. به معنای اخلال در کلیشه و تکرار و از نو تجربه‌کردن تجربه شده است. تئاتر به همین علت‌هاست که نیازمند پشتوانه فلسفی و تأملی مداوم است، تا از یک خلاقیت ساده هنری به یک گفتمان فرهنگی مؤثر در نفوس شهروندان بدل شود. تهیه و تدوین پرونده‌ای با موضوع فلسفه و تئاتر هم انگیزه‌ای جز این ندارد که تئاتر را به اندیشه بیاورد و از ماهیتش بپرسد.»
در شمارۀ صد وبیست و ششم از نشریۀ اطلاعات حکمت و معرفت فلسفه به عنوان شیوه‌ای از مواجهه با تئاتر بررسی شده و از دیگر سو به عنوان رویکردی برای نقد و بررسی نمایشنامهها و اجراها در نظر گرفته شده است.
بر اساس این گزارش، دفترماه این شماره مشتمل بر هفت نوشتار است که نخستین نوشتار گفت وگویی با سعید فیروزآبادی با عنوان «فلسفه و تاریخچه ای از تئاتر ملی آلمان» است. مقالۀ دوم به قلم علی منصوری «فلسفه، تئاتر، محاکات و اخلاق» نام دارد. همچنین، سومین نوشتار به قلم مارتین پاشنر «کلام آخر: به فاصله میان فلسفه و تئاتر توجه کنید» نامیده شده است. «دریدا، آرتو و متافیزیک غرب» مقاله ای به قلم صادق رشیدی است.
اما نوشتار پنجم با عنوان «کنش جمعی: تئاتر و سیاست» به قلم تام استرن است. مقالۀ «ایده‌هایی درباب مواجهه تئاتر و قدرت» به قلم فارس باقری ششمین مقالۀ این نشریه است. «خوانش واسازانه دریدا در نمایشنامه آسمان روزهای برفی از محمد چرمشیر» به قلم رامتین شهبازی و محمد هاشمی آخرین مقالههای دفتر ماه این شماره را تشکیل می دهد.
همچنین، دومین بخش نشریه «ادب و هنر» نام دارد و مشتمل بر دو مقاله است که به ترتیب عبارتند از: گفتاری درباره تغییر«پرشن» و «پرسان» به «فارسی» به قلم فتح الله مجتبایی و قرآن ایلخانی: نمونه موردی قرآن مراغه نوشتۀ شیلا بلر و ترجمه سید هادی میرآقایی.
سومین بخش نشریه اطلاعات حکمت و معرفت «اندیشه و نظر» نام دارد. نخستین نوشتار گفت وگویی با فرهاد قابوسی با عنوان «نقش و تاثیر ابن سینا در ریاضیات و فیزیک» است. دومین مقاله با عنوان قرآن شناخت به قلم سیدحسین نصر است که انشاء الله رحمتی به فارسی ترجمه کرده است. مقالۀ سوم را با عنوان «آیا زندگی معنا دارد؟» مانوئل ولاسکز نگاشته و هدایت علوی تبار به فارسی ترجمه کرده است. آخرین مقاله این بخش با عنوان «پژواک تاریخ یهود در دفاعیه استیفانوس» به قلم حیدر عیوضی است.
بخش چهارم نشریه کتاب است. دبیری این بخش از نشریه را منیره پنج تنی به عهده دارد. در این بخش ابتدا بخش سوم مقالۀ «ارزش مقامات حمیدی» به قلم سید مسعود رضوی آمده است. سپس در بخش نقد و بررسی کتاب، منیره پنج تنی به سراغ روحالله کریمی رفته و با او دربارۀ «اخلاق در برنامه فلسفه برای کودکان» گفتوگو کرده است. در این بخش همچنین چند کتاب در حوزۀ فلسفه و علوم انسانی معرفی شده است. آخرین بخش نشریه به گزارش مهمترین وقایع حوزۀ اندیشه در یک ماه اخیر اختصاص دارد.
گفتنی است، نشریۀ اطلاعات حکمت و معرفت به دبیری و مدیر مسئولی دکتر انشاءالله رحمتی با بهای 2000 تومان در اختیار علاقمندان قرار گرفته است.
نظر شما