حجت الاسلام اکبر فرجام: تقوا یعنی تسلط انسان بر رفتار و اعمال و حتی فکر و اندیشه و این تنها اختصاص به مسایل اخلاقی ندارد، بلکه انسان با تقوا همه رفتارهای خود را چه در حوزه فردی و چه در حوزه اجتماعی و سیاسی کنترل می کند. ماه مبارک رمضان توانایی کنترل اندیشه و رفتار را تقویت و زمینه رعایت تقوا را در همه ابعاد از جمله تقوای سیاسی فراهم می کند.
آیه «لا تقفُ ما لیس لک به علم» که می گوید «آنچه را که نسبت به آن علم نداری دنبال نکن» دستوری است که تقوا را فراتر از حوزه فردی معرفی می کند. آنچه امروز به آن تقوای سیاسی گفته می شود. با استناد به این آیه از مصادیق تقوای سیاسی آن است که رجال سیاسی در گفتار خود رعایت همه جوانب را بکنند. این موضوع تا آنجا اهمیت دارد که امیرالمومنین در بیانی به شیوه استفهام انکاری فرمود: أقولً بغیر علم؟؛ «آیا گفتار بدون اطلاع؟». حال آنکه بسیاری از مشکلات کنونی جامعه در عرصه سیاسی کشور که به یک ناهنجاری تبدیل شده ناشی از بی تقوایی در گفتار است.
تصمیم گیری بر محور تقوا و نه بر محور هوای نفس مصداق دیگری برای شناسایی رفتار مبتنی بر تقوای سیاسی است. اینکه مثلا نمایندگان مجلس در قانون گذاری گرایش های سلیقه ای خود و گروه شان را دخالت ندهند و مصلحت عمومی جامعه را در نظر بگیرند و یا مجریان قوه مجریه در عزل و نصب ها و در همه ابعاد تصمیم گیری از منافع شخصی و گروهی به نفع منافع عمومی صرف نظر کنند.
دوری جامعه از مصادیق تقوا و به طور خاص تقوای سیاسی پیامدهایی را در پی خواهد داشت. در توضیح این پیامدها استناد به این کلام امیرالمومنین می تواند راه گشا باشد که فرمود: «ولا یستطیع ان یتق الله من یخاصم»؛ یعنی کسی که از در خصومت وارد میشود (اگر هم بخواهد) نمیتواند تقوای الهی داشته باشد. بنابراین یکی از پیامدهای بی تقوایی اختلاف افکنی و تفرقه در جامعه است. خصومت ها بی تقوایی می زاید و بی تقوایی ها بر حجم خصومت می افزاید، به این ترتیب یک ارتباط متقابل در این میان وجود دارد.
در توضیح این ارتباط متقابل ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد: خداوند در قرآن می فرماید «عاقبت کسانی که به گناه کشیده شوند این است که خدا و آیات الهی را را تکذیب می کنند»، یعنی اثر گناه این است که انسان به مرحله تکذیب حق و خدای متعال می رسد و به این ترتیب گناه بر گناه می افزاید.
کلام دیگری از حضرت علی (ع) ویژگی دیگری از جامعه بی تقوا را بیان می کند. ایشان می فرمایند: «انما بدو وقوع الفتن اهواء تتبع و آراء تبتدع »؛ همیشه شروع فتنه ها و گرفتاری ها با دو چیز است: یکی «اهواء تتبع »، یعنی هوای نفس در حالی که هوای نفس و تقوا در دو جهت مخالف قرار دارند و دیگری «آراء تبتدع » به معنای رای های من درآوردی و حرف های بی اساس و برداشت های دلخواه.
در جامعه ای که بی تقوایی سیاسی در آن رواج یافته نوآوری های بی اساس و غیر مبتنی بر مبانی دینی هم رواج پیدا می کند. ترویج خرافات، ترویج برخی مسلک های نادرست و به انحراف کشاندن و تحریف بعضی از حقایق دینی مانند مهدویت و انتظار نیتجه بی تقوایی است و تنها راه پیشگیری از ابتلای جامعه به بی تقوایی بازگشت افراد به مسیر حق و رعایت تقوای عام میان آحاد مرد و تقوای سیاسی میان مسئولان است.
مدرس حوزه و مدیر اجرایی حوزه علمیه مشهد
پایان پیام/
نظر شما