وقت ظهور در کلام امیرالمومنین(ع)/حکمت سپر امام مهدی(عج) است

به گزارش خبرنگار مهدویت خبرگزاری شبستان، نهج‌البلاغه گزیده‌ای از خطبه‌ها، نامه‌ها و سخنان کوتاه امیرالمومنین علی ابن ابی‌طالب(ع) است که توسط سید رضی در قرن چهارم هجری قمری فراهم آورده شده است. سخنان امیرالمومنین علی ابن ابی‌طالب(ع) در این کتاب شامل سه باب است: باب اول: خطبه‌ها و اوامر، باب دوم: نامه‌ها و رسائل و وصایا و باب سوم: کلمات قصار، حکمت آمیز و مواعظ

امام علی (ع) در خطبه ها ، نامه ها و حکمت های خود موضوعات متعددی را مطرح کردند که یکی از آنان پیرامون امام زمان (عج) است. در بخشی از خطبه 182 نهج البلاغه امیرالمومنین امام علی (ع) نکات مهمی درباره وصف امام زمان (عج) فرموده اند که در پی می خوانید:

وصف الامام مهدی(عج)

وَ مِنْهَا: قَدْ لَبِسَ لِلْحِکْمَةِ جُنَّتَهَا وَ أَخَذَهَا بِجَمِیعِ أَدَبِهَا مِنَ الْإِقْبَالِ عَلَیْهَا وَ الْمَعْرِفَةِ بِهَا وَ التَّفَرُّغِ لَهَا فَهِیَ عِنْدَ نَفْسِهِ ضَالَّتُهُ الَّتِی یَطْلُبُهَا وَ حَاجَتُهُ الَّتِی یَسْأَلُ عَنْهَا فَهُوَ مُغْتَرِبٌ إِذَا اغْتَرَبَ الْإِسْلَامُ وَ ضَرَبَ بِعَسِیبِ ذَنَبِهِ وَ أَلْصَقَ الْأَرْضَ بِجِرَانِهِ بَقِیَّةٌ مِنْ بَقَایَا حُجَّتِهِ خَلِیفَةٌ مِنْ خَلَائِفِ أَنْبِیَائِهِ .

وصف حضرت مهدى (عجل الله تعالى فرجه الشریف)

زره دانش بر تن دارد، و با تمامى آداب، و با توجه و معرفت کامل آن را فرا گرفته، حکمت گمشده اوست که همواره در جستجوى آن مى باشد، و نیاز اوست که در به دست آوردنش مى پرسد. در آن هنگام که اسلام غروب مى کند و چونان شترى در راه مانده بر زمین مى ماند، و سینه به زمین مى چسباند او پنهان خواهد شد (دوران غیبت صغرى و کبرى) او باقیمانده حجتهاى الهى است، و جانشینان پیامبران.

براساس این گزارش، دکتر سید محمدمهدی جعفری ، استاد دانشگاه شیراز و نهج ابلاغه پژوه در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در تشریح این خطبه اظهار کرد: امیرالمومنین (ع) در این خطبه همانند دیگر خطبه ها، ابتدا با توحید بحث را آغاز می کنند و آن طور که سید الرضی نقل می کند؛ این خطبه از نوف بكّالى در اواخر دوره حضرت(ع) در کوفه بیان شده است و امام(ع) این خطبه را در حالی بیان می کنند که روی سنگی که خواهرزاده اش جعدة بن هبيره مخزومى  آماده كرد ايستاد، بالاپوشی از پشم بر تن و كفشى از ليف خرما در پا داشت و بر پيشانى او پينه از كثرت سجود آشكار بود.

مهدی موعود(عج) در زمان تیرگی دنیا ظهور می کند

وی با بیان اینکه در آخر این خطبه بعد از حمد خدا و توحید که با زیباترین وصف برای پروردگار مطرح می شود و همچنین سفارش به تقوا و عبرت گرفتن از تاریخ، جملاتی درباره امام زمان (عج) منجی موعود بیان شده است، گفت: این جملات حقیقت کلی است و پیرامون حضرت مهدی (عج) مصداقی بارز و برجسته از این حقیقت وجود دارد و درواقع، زمانی که جهان تیره شد و مردم از حکمت و فرزانگی دور شدند و رو به سوی دنیا آوردند و توجهی به سفارش های پیامبر(ص) و جانشینان آن حضرت(عج) نداشتند، مهدی موعود(عج) ظهور خواهند کرد که دارای ویژگی هایی است.

سپر حکمتی امام زمان(عج) در مقابل نفوذ آسیب های بصیرتی

جعفری اضافه کرد: امیرالمومنین امام علی (ع) در این خطبه با اشاره به خصوصیات امام زمان (عج) می فرمایند: «قَدْ لَبِسَ لِلْحِکْمَةِ جُنَّتَهَا» برای حکمت، سپرش را پوشیده است یعنی حکمت حقایقی است که این حقایق درون ایشان جای گرفته و نفوذ کرده و تفاوت حکمت و دانش در این است که دانش دریافت واقعیت است اما حکمت، علاوه بر آن واقعیت، حقایقی را نیز در بر دارد که می تواند گذشته، حال و آینده را نشان دهد و بسیار هم محکم است و این سپر امام زمان(عج)، مانع نفوذ آسیب های ضد حکمت، دانش و بصیرت می شود.

امام زمان (عج ) برخوردار از تمام حکمت هاست

این استاد دانشگاه با بیان اینکه پوشیدن سپر دانش ها و حکمت ها به معنای آن است که این حکمت در وجود مهدی موعود(عج) وجود دارد و هیچ آسیبی هم از خارج نمی تواند در آن نفوذ کند و کاستی و کمبودی را به وجود آورد، تصریح کرد: امام علی(ع) در ادامه این خطبه می فرمایند: «أَخَذَهَا بِجَمِیعِ أَدَبِهَا» ادب به معنای فرهنگ و آیین چیزی است و این جمله یعنی امام زمان (عج) حکمت را با همه آیین و فرهنگ و آدابش در اختیار دارد نه اینکه تنها متخصص در یک زمینه مثلا فلسفه، عرفان یا علوم تجربی و ... باشد، بلکه از همه جهات آن را برخوردار است.

وی ادامه داد: حکمت به معنای به کار بردن درست و صحیح و به جای دانش است یعنی دانش اجتماعی، علمی ، سیاسی و ... را به جای خود و با استحکام و به خوبی به کار می برد و جملات بعد این خطبه توضیح این «جَمِیعِ أَدَبِهَا» است.

مردم ابتدا روی به سوی منجی موعود می آورند سپس معرفت پیدا می کنند

جعفری با اشاره به جمله «مِنَ الْإِقْبَالِ عَلَیْهَ » افزود: این به کار بردن همه جانبه حکمت ها از جهت «الْإِقْبَالِ عَلَیْهَا» است یعنی باید به حکمت روی آورند و احساس نیاز کنند تا حکمت را در جای خود به کار بندد، بنابراین براساس کلام امیرالمومنین(ع) اول مردم رو به سوی موعود آخرالزمان(عج) می آورند و سپس «الْمَعْرِفَةِ بِهَا» یعنی نسبت به آن شناخت و معرفت کامل پیدا می کنند.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: بطور مثال اگر یک مصلح و انقلابی در موقعیتی اقدامی کند اما شرایط لازم برای آن فراهم نباشد، این فرد کار حکیمانه ای نکرده است و یا معرفت درستی نداشته است اما موعود آخرالزمان(عج) نسبت به حکمت، معرفت بالایی دارد و دارای «التَّفَرُّغِ لَهَا» به معنای فارغ شدن از همه چیز و تنها روی آوردن به حکمت است.

امام زمان (عج) تنها براساس حکمت عمل می کند

وی با بیان اینکه امام زمان (عج) از همه چیز دوری و تنها خود را معطوف حکمت می کند، گفت: این بدین معناست که ایشان، آن وظیفه ای را که مقرر است، انجام دهد ، شرایطش از لحاظ مکان ، روش اجرا و برخورد با اجتماع فراهم می شود و به هیچ راه فرعی ، کار انحرافی و غیر مفیدی هم نمی پردازد.

جعفری با اشاره به جمله «فَهِیَ عِنْدَ نَفْسِهِ ضَالَّتُهُ الَّتِی یَطْلُبُهَا» در این خطبه تاکید کرد: معنای این جمله می شود «آن حکمت در نزد موعود گمشده ای است که دنبالش می گشت» یعنی همه مصلحان، پیامبران، امامان و رهبران کار حکیمانه همانند کارهای خداوند انجام می دهند یعنی به دنبال این حکمت می گردند، به عبارت بهتر به دنبال شرایط، موقعیت، زمان، مکان و زمینه اجراست و این همان سر و راز غیبت امام زمان (عج) است، یعنی هم اکنون شرایط مهیا نشده تا به ایشان دستور ظهور داده شود، پس به دنبال این حکمت می گردد.