راز باقرالعلوم بودن امام پنجم(ع)/ریشه بسیاری از شبهات امروز را باید در عصر عباسیان جست

حجت‌الاسلام المسلمین محسن ادیب بهروز، مدیر گروه تاریخ اسلام حوزه های علمیه خواهران در گفت وگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان با اشاره به نهضت علمی و تلاش های امام باقر (ع) در زمینه شاگردپروری اظهار کرد: در بعد علمی اهل بیت (ع) و امامان معصوم(ع) براساس مستندات که در قرآن و مجموعه ای از روایات فراوان که در کتاب شریف کافی از مرحوم کلینی و کتاب شریف بصائر الدرجات مرحوم صفار داریم بر این عقیده هستیم که این بزرگواران دارای علم لدنی هستند.

وی با اشاره به اینکه دانش این بزرگواران به صورت کامل و خالص یک دانش الهی محض است، افزود: این دانش الهی در وجود اهل بیت(ع) از دوران قبل از تولد نهادینه شده است و آنان همزمان با تولدشان به این دانش مطهر هستند و این دانش چون دانش الهی است هیچ مجهولی برای معصوم(ع) باقی نمی گذارد و هر زمان که اقتضاء کند و نیاز باشد، دانش کاربرد خود را نشان می دهد.

ادیب بهروز با بیان اینکه اهل بیت(ع) به دلیل دارا بودن دانش الهی از هر دانش و اطلاعات بشری نیاز ندارند، تصریح کرد: یکی از ویژگی های دانش الهی آن است که آنچه به عنوان مجهول برای دیگران مطرح می شود برای او معلوم است لذا چون مجهولی ندارد به هیچ انسان غیرمعصوم نیازی پیدا نمی کند تا کمک بگیرد.

دانش امام محصور به سن و زمان نیست

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه این دانش ارتباطی به سن این معصومان ندارد، بیان کرد: دانش های بشری اقتضای سن را دارد اما برای انسان های غیرمعصوم این چنین نیست و اقتضای محیط و سن برای آنان مطرح نیست.

وی با بیان اینکه اهل بیت (ع) با توجه به دانش الهی خود در هر زمان و موقعیت مکانی که قرار می گیرند به وظایف تعیین شده خود از سوی خداوند عمل می کنند، گفت: اهل سنت معتقدند معصومان(ع) براساس زمان و مکان محدودیت در انجام وظایف داشته اند لذا گفته می شود اگر امیرالمومنین(ع) در موقعیت خاص خلفا قرار نمی گرفتند کارهای خاصی را انجام می دادند در حالی که منبع این عقیده اهل سنت هستند و آنها از قدرت و توان امام باخبر نیستند.

حجت الاسلام ادیب بهروز اضافه کرد: اهل سنت آنچه را در حوزه غیرمعصومین می بینند در این حوزه نیز مورد ارزیابی و نظر قرار می دهد و موجب این عقیده می شود در حالی که ما اصرار داریم و مستندات فراوانی هست که ائمه اطهار(ع) به دلیل برخورداری از دانش الهی و ماموریتی که داشتند هر وظیفه ای محوله از سوی خداوند را انجام دادند و شرایط زمان و مکان را براساس توان الهی خود مدیریت می کردند و بر موانع غالب می آمدند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه شرایط مکانی مانعی برای امام باقر (ع) نبود تا نتواند به وظایف خود عمل کند، افزود: این بحث اشتباه است که اگر موانع نبود امام(ع) این اقدامات را انجام می داد زیرا در حوزه معصومین(ع) این مسئله قابل طرح نیست و معصوم علم لدنی دارد و با استفاده از آن واقعیت و حقیقت برایش آشکار می شود و مهارتی را برای امام ایجاد می کند تا بر این شرایط غالب شود.

وی با بیان اینکه عملکرد امامان معصوم را یک مجموعه و پازل می دانیم، افزود: این معصومان(ع) با قرار گرفتن در بستر زمان و مکان به وظیفه خود عمل می کنند، ما معتقدیم همه آنان در مسیر کمال انسانی وظایفی را برعهده داشته اند.

راه اندازی دانشگاه امام باقر(ع) با ۴۰۰ شاگرد

حجتالاسلام ادیب بهروز با اشاره به اینکه امام باقر (ع) در اواخر دوران خلفای اموی امامت را برعهده گرفتند، ابراز کرد: امام باقر (ع) در این زمان به تعبیر مورخان دانشگاهی با بیش از 400 شاگرد تاسیس می کند اما زمانی که بدانیم امام علم لدنی دارد و در این علم، مجهولی راه نیافته مگر آن مواردی که خاص خداوند است، درخواهیم یافت که امام(ع) در بستری از زمان با بهره گیری از این علم در هر رشته ای و سوالی پاسخگوی نیاز افراد شده اند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران اضافه کرد: افراد عطش فراوانی به فراگیری علوم در رشته های متعدد براساس نیاز دارند و به سمت مرکزی که می تواند این نیاز و عطش را برطرف کند، می آیند لذا یکی از شاگردان امام باقر (ع) می گوید که حدود 30 هزار حدیث از حضرت(ع) فرا گرفتم.

ملاک ها در حوزه غیرمعصوم را به حوزه معصومان(ع) سرایت ندهیم

وی با بیان اینکه علم لدنی قابلیت پاسخگویی به هر تعداد از افراد بشر را دارد، افزود: در زمان امام باقر(ع) افرادی به سمت ایشان برای یادگیری می آیند و امام(ع) قادر است آنان را پاسخ دهد یعنی اصلا نمی فرمایند فرصت یا زمان ندارم چراکه این گونه بحث ها در خصوص انسان های غیرمعصوم صادق است و باید مراقب بود ملاک ها در حوزه غیرمعصوم را به حوزه معصومان(ع) سرایت ندهیم.

ادیب بهروز با اشاره به اینکه هر تعداد و هر فردی در هر زمینه ای که خدمت امام باقر (ع) سوال مطرح می کرد از ایشان علم فرا می گرفت، گفت: به این دلیل به امام(ع) لقب باقرالعلوم داده می شود و باقر دارای دو تفسیر روایی است یکی آنکه امام آن علم لدنی را که بواسطه آن قادر است هر سوالی را جواب دهد، به تناسب نیاز و سوال می گشاید و پاسخ سوالات را می دهد و به همین جهت زمانی که دانش های آن دوران را بررسی می کنیم، مشاهده می شود انواع دانش ها طرح شده است که اگر بصورت بشری طرح کنیم علوم پزشکی، انسانی ، پایه و حتی برخی دانش های غیر قابل شناسایی برای بشر نیز مطرح شده است.

مدیر گروه تاریخ اسلام حوزه های علمیه خواهران با بیان اینکه پیامبر(ص) امام پنجم(ع) را به لقب باقر العلوم ملقب کرده اند، افزود: القاب ائمه اطهار (ع) دو دسته هستند یک دسته توسط افراد عادی براساس مشاهدات خود بیان شده  و دسته دیگر توسط وجود مقدس پیامبر (ص) به آنها براساس واقعیت و حقیقت وجود  آن حضرات(ع) اعطا شده است، براساس مستندی داریم که پیامبر (ص) لقب باقرالعلوم را به ایشان عطا کرده اند که برای تفسیر این لقب نیز باید به کلام اهل بیت(ع) مراجعه کرد و مجاز نیستیم برای تفسیر آن به معانی بشری اتکاء کنیم زیرا ناقص است.

معنای باقر بودن

وی اضافه کرد: در روایات داریم که باقر به معنای آن است که از درون آن علم اصلی ، آنچه را نیاز است استخراج می کند و هر مقدار که نیاز باشد و شاگرد به امام مراجعه می کند به آن می پردازد و اینگونه نبوده که فقط در دانش خاص پاسخگو باشند بلکه در هر رشته ای سوال می شد به تناسب نیاز پاسخ داده می شد.

حجت الاسلام ادیب بهروز با اشاره به تضارب آراء در مکتب علمی امام باقر (ع) تصریح کرد: افراد فراگیرنده چون غیرمعصوم بودند براساس سطح فراگیری خود مطالب را یاد می گرفتند و این سطح بر میزان و کیفیت برداشت آنان نیز تاثیرگذار بود، بطور مثال در دانشگاه زمانی که استاد مطلب ساده ای را بیان می کند، دانشجویان به تناسب فراگیری نحوه برداشت آنان در حافظه شان متفاوت است، این اتفاق در زمان امام باقر (ع) نیز رخ می داد و حتی برخی از افراد مخالف ولایت و امامت بودند اما چون بنا داشتند از این دانش بهره بگیرند به این بستر می آمدند و امام نیز نمی گفت که به مخالفانم پاسخ علمی نمی دهم و زمانی که پاسخ می دادند، آنها نیز اطلاعاتی را دریافت می کردند و چون با برداشت های مختلف بود، موجب ایجاد تضارب آرا و افکار می شد.

زمینه سازی های حضرت باقر(ع)‌برای تضارب آراء

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران اضافه کرد: این تضاد موجب ایجاد گفت وگو میان افراد می شد البته امام(ع) آن را مدیریت می کرد و این مدیریت به صورت آن بود که در این تضارب ها نیز پاسخگو بودند و زمانی که دو شاگرد خارج از محضر امام(ع) گفت وگو می کنند و اختلاف فهم و برداشت داشتند، مطلب را به امام(ع) ارائه می کردند و ایشان به تصحیح می پرداختند.

وی در پاسخ به این سوال که از این روش امام باقر (ع) چگونه می توان برای برخورد با اندیشه ها و آرا وارداتی استفاده کرد، گفت: اگر دو گام برداریم براساس رهنمود اهل بیت (ع) به پاسخ این سوال می رسیم گام اول آن است که براساس مستندات امام موسی بن جعفر (ع) یا امام رضا (ع) داریم که باید علوم را در زمینه ای که فرا می گیریم رهگیری و رصد کنیم تا ببینیم از کجا آمده است و اگر منبع علومی را که فرا می گیریم بتوانیم رصد کنیم و به منابع اصلی یعنی اهل بیت (ع) و خداوند برسیم صحیح است زیرا عباسیان در زمان قدرت خود یکی از جنایات بزرگ تاریخ را انجام می دهند و منبع جعلی برای علوم وضع کردند!

ریشه یابی شبهات در جعلی سازی های عباسیان

حجت الاسلام ادیب بهروز با بیان اینکه براساس این اقدام عباسیان، دانشمندان از منبع اصلی یعنی اهل بیت (ع) منحرف می شوند، گفت: عباسیان بویژه در دوره اول و در زمان هارون و مامون و دیگر خلفای بعدی منابع جعلی برای فراگیری دانش ایجاد کرده و این منابع مسیر را ادامه داده و به زمان حال رسیده است و در جامعه امروز در هرشته ای چه دینی و چه غیر دینی رصد می شود بیش از 90درصد آنها به منابع جعلی ختم می شود یعنی از همان منابع جعلی عباسیان نشات می گیرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با تاکید بر آنکه در گام اول باید در دانش هایی که بدست می آوریم ردیابی از منبع ابتدایی صورت بگیرد، افزود: ملاک های گزارش دروغ و راست را رصد کنیم تا به منبع اصلی برسیم  تا از آنچه فرا می گیریم آرام آرام به دانش اصیل دست بیابیم.

وی ادامه داد: گام دوم آن است که به روایت امام باقر (ع) مبنی بر آنکه افراد دنبال دانش دارای چه هدفی هستند، توجه کنیم اگر هدفشان آنست که از این دانش که فرا گرفتند به دیگر دانشمند خود را عرضه کند یا با جاهلان براساس علمش درگیر شود و یا مردم را متوجه خود کند، به فرموده امام باقر(ع) خداوند برای چنین افرادی عذاب جهنم را آماده می کند.

ادیب بهروز خاطرنشان کرد: باید به سمتی حرکت کنیم تا در دانشی که بدست می آوریم ابتدا از منابع جعلی ایجاد شده از سوی خلفای عباسی نباشد و به منابع اصلی برسیم و در گام دوم این دانش اصیل را با هدف رسیدن به کمال کسب کنیم و اگر این دو گام را برداریم، می توانیم از سیره امام باقر(ع) پیروی کنیم، زیرا هدف امام(ع) در فراگیری دانش و گسترش آن قرب خداوند بود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در پایان تاکید کرد: در حوزه علوم پزشکی و علوم انسانی غلبه منابع جعلی به قدری گسترش دارد که نمی توان باور کرد، در این علوم منابع الهی معصوم را در اختیار داریم و باید برای دانش هایی که فرا می گیریم به محضر ائمه(ع) برگردیم و گام دوم را برداریم تا بتوانیم حق امام را ادا کنیم.