خبرگزاری شبستان: اللهمّ اجْعَلْنی فیهِ من المُسْتَغْفرینَ واجْعَلْنی فیهِ من عِبادَکَ الصّالحینَ القانِتین واجْعَلْنی فیهِ من اوْلیائِکَ المُقَرّبینَ بِرَأفَتِکَ یا ارْحَمَ الرّاحِمین. خدایا در این روز مرا از آمرزش‌خواهان و از بندگان فرمانبردار و از اولیاء مقرب خود قرار ده به رافتت‌ای مهربان‌ترین مهربانان.
استغفار یعنی انسان از خدا طلب آمرزش کند، استغفار کردن چند اثر دارد که در آیات و روایات بیان شده است. اولین اثر استغفار این است که گناهان انسان بخشیده می‌شود، امیرالمومنین (ع) فرمودند: اگر کسی نیکو استغفار کند، گناهانش پاک می‌شود. اثر دوم استغفار این است که باران را بر انسان‌ها نازل می‌کند، «وَیَا قَوْمِ اسْتَغْفِرُواْ رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَیْهِ یُرْسِلِ السَّمَاء عَلَیْکُم مِّدْرَارًا وَیَزِدْکُمْ قُوَّةً إِلَى قُوَّتِکُمْ وَلاَ تَتَوَلَّوْاْ مُجْرِمِینَ» (سوره هود آیه 52)
و اثر سوم استغفار یاری‌شدن توسط اموال و فرزندان است، فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کَانَ غَفَّارًا، یُرْسِلِ السَّمَاء عَلَیْکُم مِّدْرَارًا، وَیُمْدِدْکُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِینَ وَیَجْعَل لَّکُمْ جَنَّاتٍ وَیَجْعَل لَّکُمْ أَنْهَارًا؛ ﴿سوره نوح، آیه 10﴾ امیرالمومنین (ع) می‌فرمایند: «لو ان الناس حین عصوا انابوا و استغفروا لم یعذبوا و لم یهلکوا» اگر مردم هنگامی که گناه کردند انابه و استغفار می‌کردند عذاب و هلاک نمی‌شدند. (1) خداوند نیز در قرآن می‌فرماید: وَمَا کَانَ اللّهُ لِیُعَذِّبَهُمْ وَأَنتَ فِیهِمْ وَمَا کَانَ اللّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ یَسْتَغْفِرُونَ؛ «سوره انفال آیه 33» تا زمانی که مردم استغفار می‌کنند خدا، آنها را عذاب نمی‌کند. از دیگر آثار استغفار زیاد شدن روزی است. امیرالمومنین (ع) فرمودند: «استغفر ترزق»، استغفار کن تا به تو رزق داده شود.
سی سال استغفار برای یک الحمدالله
نقل است عارفی سی سال به خاطر یک «الحمد لله» استغفار میکرد. گفتند چطور؟ گفت: من در بغداد دکاندار بودم، یک وقت خبر رسید فلان بازار بغداد آتش گرفت و سوخت. دکان من هم در آن بازار بود. به سرعت رفتم ببینم دکان من هم سوخته یا نه؟ کسی به من گفت: آتش به دکان تو سرایت نکرده، گفتم: الحمدلله. بعد با خودم فکر کردم آیا تنها تو در دنیا بودی؟! بالاخره آتش چهار تا دکان دیگر را سوزانده، گفتن «الحمدلله» معنایش این است، «الحمدلله» دکان من نسوخت، ولی دکان دیگری را سوزاند، بنابراین با گفتن «الحمدلله» من راضی شدم دکان همسایه سوخته شود، بعد به خود گفتم: تو غصه مسلمین در دلت نیست؟ وحال سی سال است که استغفار آن الحمدلله را میکنم.
* فراز دیگر دعا: «واجعلنی من عبادک الصالحین القانتین» خدایا ما را در این روز از بندگان صالح و نیایش‌گر خود قرار ده. کلمه «صالح» در ادبیات عرب هم صفت عمل، هم صفت فاعل و کننده کار قرار گرفته است، جایی که صفت عمل قرار گرفته است مثل آیه 120 سوره توبه می‌فرماید: مَا کَانَ لِأَهْلِ الْمَدِینَةِ وَمَنْ حَوْلَهُم مِّنَ الأَعْرَابِ أَن یَتَخَلَّفُواْ عَن رَّسُولِ اللّهِ وَلاَ یَرْغَبُواْ بِأَنفُسِهِمْ عَن نَّفْسِهِ ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ لاَ یُصِیبُهُمْ ظَمَأٌ وَلاَ نَصَبٌ وَلاَ مَخْمَصَةٌ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَلاَ یَطَؤُونَ مَوْطِئًا یَغِیظُ الْکُفَّارَ وَلاَ یَنَالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَّیْلًا إِلاَّ کُتِبَ لَهُم بِهِ عَمَلٌ صَالِحٌ إِنَّ اللّهَ لاَ یُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ، خداوند درباره رزمندگان اسلام می‌فرماید: هر چه دستیابی مسلمانان نسبت به دشمنان بیشتر می‌شود، برای آنها عمل صالح نوشته می‌شود. یا در آیه 105 سوره انبیا می‌فرماید: وَلَقَدْ کَتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصَّالِحُونَ، در این آیه، «صالح»، صفت برای بندگان خدا قرار گرفته است. در سوره انعام آیه 85 می‌فرماید: وَزَکَرِیَّا وَیَحْیَى وَعِیسَى وَإِلْیَاسَ کُلٌّ مِّنَ الصَّالِحِینَ.
حیات طیبه؛ اثر عمل صالح است
کلمه « صالح» گاهی نیز آثار عمل صالح را بیان می‌کند و می‌فرماید: مَن کَانَ یُرِیدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمِیعًا إِلَیْهِ یَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیِّبُ وَالْعَمَلُ الصَّالِحُ یَرْفَعُهُ وَالَّذِینَ یَمْکُرُونَ السَّیِّئَاتِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِیدٌ وَمَکْرُ أُوْلَئِکَ هُوَ یَبُورُ؛ (سوره فاطر، آیه 10)، یعنی عمل صالح باعث بالا رفتن عقائد درست انسان می‌شود.
خداوند در قرآن می‌فرماید، إِنَّ الَّذِینَ آمَنُواْ وَالَّذِینَ هَادُواْ وَالنَّصَارَى وَالصَّابِئِینَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلاَ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلاَ هُمْ یَحْزَنُونَ؛ (سوره بقره، آیه 62) کسانی که عمل صالح انجام می‌دهند علاوه بر اجرالهی، ترس و خوفی ندارند و دارای بهداشت روانی و امنیت خاطر هستند. اثر سوم عمل صالح، حیات طیبه است، مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّن ذَکَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاةً طَیِّبَةً وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا کَانُواْ یَعْمَلُونَ؛ (سوره نحل، آیه 97) کسانی که عمل صالح انجام می‌دهند از مرد یا زن، حیات طیبه به آنها می‌دهیم.
پیامبر خدا گنج دو طفل را حفظ کرد چون پدر آن دو، صالح بود
اثر چهارم عمل صالح، دستگیری از فرزندان انسان‌های صالح است در داستان حضرت خضر و حضرت موسی (ع) خداوند از زبان حضرت خضر فرماید: وَأَمَّا الْجِدَارُ فَکَانَ لِغُلَامَیْنِ یَتِیمَیْنِ فِی الْمَدِینَةِ وَکَانَ تَحْتَهُ کَنزٌ لَّهُمَا وَکَانَ أَبُوهُمَا صَالِحًا فَأَرَادَ رَبُّکَ أَنْ یَبْلُغَا أَشُدَّهُمَا وَیَسْتَخْرِجَا کَنزَهُمَا رَحْمَةً مِّن رَّبِّکَ وَمَا فَعَلْتُهُ عَنْ أَمْرِی ذَلِکَ تَأْوِیلُ مَا لَمْ تَسْطِع عَّلَیْهِ صَبْرًا؛ (سوره کهف، آیه 82) دو پیغمبر، گنج این دو طفل را حفظ کردند برای اینکه پدر این دو، صالح بود.
اثر دیگر عمل صالح این است که باعث سلام دادن به فرد صالح می‌شود، زیرا میلیون‌ها نفر در کره زمین در نماز خود می‌گویند: «السلام علینا و علی عبادالله‌الصالحین». بدون حساب به بهشت رفتن از دیگر آثار عمل صالح است. مَنْ عَمِلَ سَیِّئَةً فَلَا یُجْزَى إِلَّا مِثْلَهَا وَمَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّن ذَکَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُوْلَئِکَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ یُرْزَقُونَ فِیهَا بِغَیْرِ حِسَابٍ؛ (سوره مومن، آیه 40) و اثر هفتم عمل صالح این است که انسان صالح وارث زمین می‌شود.
وَلَقَدْ کَتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصَّالِحُونَ؛ (سوره انبیا، آیه 105) اثر دیگر عمل صالح، ولایت کردن خداوند بر انسان می‌باشد إِنَّ وَلِیِّیَ اللّهُ الَّذِی نَزَّلَ الْکِتَابَ وَهُوَ یَتَوَلَّى الصَّالِحِینَ؛ (سوره اعراف، آیه 196)
* صدقه دادن یکی از راه های صالح شدن
یکی از راه‌های پیوستن به صالحان، صدقه دادن است. دومین راه پیوستن به صالحان ایمان به خدا و عمل صالح است. وَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُدْخِلَنَّهُمْ فِی الصَّالِحِینَ؛ (سوره عنکبوت، آیه 9) کسانی که ایمان آورده و عمل صالح انجام دادند آنها را در زمره صالحان وارد خواهیم کرد.
1- (شرح آقا جمال الدین خوانساری بر غررالحکم ج5 ص13)
نظر شما