کتابشناسی امام رضا(ع)

به گزارش خبرنگار کتاب شبستان ، حضرت امام رضا عليه السلام در  يازدهم ذى القعده ی سال 148 هجرى در مدينه ی منوره دیده به جهان گشود، پدر بزرگوار آن حضرت امام هفتم حضرت موسى بن جعفر عليه السلام و مادرشان بانویی بود به نام امّ البنين يا تكتم يا نجمه كه هر سه اسم در تاريخ آمده است.

حضرت علی بن موسی (علیه‌السلام) هشتمین امام شیعیان است و کنیه ی شریف ایشان «ابوالحسن» و مشهورترین لقبشان «‌رضا‌« است و بیست سال مقام امامت را بر عهده داشت.

امام رضا(ع) بیشتر مدت زمان زندگی خویش را در شهر زادگاهشان یعنی مدینه حضور داشتند ولی در سال 200 هجری به اصرار مأمون عباسی و بالاجبار راهی شهر مرو محل خلافت این خلیفه عباسی شدند.در مرو مأمون حضرت را مجبور به پذیرش عنوان ولایت عهدی کرد و سرانجام در سال 203 هجری مأمون ایشان را با زهر مسموم کرد و به شهادت رساند.

مرقد آن حضرت هم اکنون در شهر مشهد قرار دارد و سالانه زیارتگاه میلیون‌ها مسلمان از کشورهای مختلف است.

در توصیف کرامات، بزرگواری ها، معجزات و رویکردهای دینی، سیاسی و اقتصادی هشتمین پیشوای شیعیان کتاب های فراوانی در سال های اخیر به رشته تحریر درآمده است که برخی از این آثار عبارت اند از:

«داستان هایی از کرامات امام رضا علیه السلام»

کتاب «داستان هایی از کرامات امام رضا علیه السلام» نوشته ی «علی یزدی» که از سوی انتشارات نجابت منتشر شده ،  اثری است که به قسمتی از کرامات آن بزرگوار در دوران خود و در زمان معاصر کنونی تعلق دارد. برخی از عناوین و موضوعاتی که در این اثر به آن ها پرداخته شده است عبارت اند از: معنی ایمان،علت روزه گرفتن، نماز جماعت، امامت، خودبینی، عدم رؤیت خدا، عبادت چیست؟، درخواست سکه و لباس، سفر حج، حرز امام رضا علیه السلام، سرطان خون، ضربه مغزی، سکته و فلج بدن، مجروحیت جنگی، بیمار نوروتیکی، بیمار روانی، سیاه شدن استخوان، فلج و لال ، سر درد مزمن، بیمار سرطانی، دختر بچه لال و....

«زائر پیاده امام رضا (ع)»

کتاب حاضر به قلم «عباس فرهادیان» که از سوی نشر «عابد» منتشر شده ، روایتی است از شرح سفر نویسنده برای زیارت  امام هشتم (ع). وی که به منظور ادای نذری که سال‌ها قبل انجام داده بود در اواخر خرداد ماه سال 1372 پای پیاده  در کسوت درویشی  از شهر ایلام راهی مشهد مقدس می‌شود. مسیر حرکت او از ایلام از طریق کرمانشاه  نهاوند ،ملایر ، اراک ، قم،  تهران،  جاجرود، آمل، بابل، ساری، گرگان، بجنورد، قوچان، شیروان و مشهد بوده است. او از مشاهدات خود در این سفر به خصوص پذیرایی مردم روستاها و شهرهای بین راه و چگونگی حرکت و گذران این ایام سخن می‌گوید.

«دارالشفاء امام رضا(ع)»

کتاب «دارالشفاء امام رضا(ع)» به قلم «جابر رضوانی» که از سوی نشر مهدیه منتشر شده ، علاوه بر نگاهی کوتاه به زندگی حضرت امام رضا (ع) به فرمایشات طبی و بهداشتی هشتمین امام شیعیان اختصاص یافته است.

این کتاب درهفت  فصل تنظیم شده است که عبارت اند از : نگاهی کوتاه به زندگانی امام رضاعلیه السلام ، خواص اسماء الهی ، خواص میوه ها، سبزی ها ، دعاها و تعویذها ، دستور پزشکی و بهداشتی امام رضا علیه السلام به مأمون ، شفایافتگان امام رضا (ع) و آخرین فصل از کتاب نیز به اشعاری گلچین شده درباره ی آن حضرت اختصاص یافته است.

«کبوتران حرم: چهل روایت از دلداگی شهدا به امام رضا (ع)»

کتاب حاضر که به همت گروه فرهنگی شهید ابراهیم هادی گرداوری اوری شده و نشر امینان ان را منتشر کرده است ، با نگرشی بر سیره قرآنی و تفسیری امام رضا(ع)، بیاناتی که ایشان به صورت مستقیم درباره قرآن کریم و تفسیر و فهم آن فرموده اند، ارائه شده است. بخش عمده ای از گفتار ایشان به شرح، تبیین و عینیت بخشیدن کتاب خدا اختصاص دارد و بخشی نیز شرح و بسط معارف اعتقادی قرآن شامل: «توحید» ، «نبوت» ، «امامت» ، «معاد» و «ایمان و کفر» را در بر می گیرد.

«فلسفه الهی از منظر امام رضا(ع)»

کتاب حاضر یکی از آثار «آیت الله جوادی آملی» است که نشر اسراء آن را منتشر کرده است و در آن نویسنده به بیان معنای فلسفه الهی و توضیح سخنان امام رضا (ع) در این باب پرداخته است. گفتنی است این کتاب به زبان عربی تالیف شده و از سوی «زینب کربلایی» به فارسی برگردانده شده است.

کتاب«فلسفه الهی از منظر امام رضا(ع)» در یک فصل به نام بهشت و چندین فصل دیگر به نام بوستان تدوین شده است که در فصل بهشت به بیان معنای فلسفه الهی و ضرورت یادگیری این نوع فلسفه پرداخته شده است  و فصول بعدی با عنوان بوستان به بیان سخنان حضرت امام رضا (ع) در فضیلت عقل و تشویق مردم به تعقل ، استدلال از طریق مبادی عقلی در کلام حضرت رضا (ع) ، توحید از منظر حضرت امام  رضا (ع) و گفتاری از علی بن موسی الرضا (ع) درباره نبوت اختصاص دارد.

«ماه غریب من: داستان زندگی امام رضا علیه السلام»

کتاب حاضر که به قلم «مجید ملامحمدی» تحریر شده و انتشارات به نشر آن را منتشر کرده به زندگی حضرت امام رضا (ع)از  زمان تولد تا شهادت ایشان می پردازد.این کتاب در چهار بخش تنظیم شده که طی آن  نویسنده به بیان خصوصیات اخلاقی و فضایل، شخصیت معنوی و علمی امام(ع) و مهمترین وقایع زندگانی ایشان به اختصار می پردازد. فهرست عناوین بخش های این کتاب عبارت اند از: بهشت مدینه ، آسمان هشتم ، سفر به سرزمین غربت و سرانجام تنهایی.

«مهارت های زندگی در سیره ی رضوی»

کتاب حاضر که به همت «محمدرضا شرقی» تالیف شده و انتشارات آستان قدس رضوی آن را منتشر کرده ، به اندیشه و سیره‌ی علمی و عملی امام رضا (ع) در عرصه‌هایی چون « مهارت‌های ذهنی شناختی»، «مهارت‌های ارتباطی  اجتماعی» و «مهارت‌های خانوادگی  تربیتی» می پردازد.

گفتنی است در این کتاب رهنمودهای حضرت امام (ع) در دو دسته تقسیم می شود؛ برخی به گونه ای مستقیم به موضوع مهارت های زندگی پرداخته و برخی دیگر بازتابنده ی نگاه کلی و جامع امام است و می توان با رویکردی تعمیمی آن را به موضوع مهارت های زندگی پیوند داد.

«چهل حدیث سیره رضوی (ع)»

کتاب حاضر که به همت «محمود احمدیان» تالیف و ازسوی نشر معروف منتشر شده، مشتمل بر چهل حدیث است که با هدف آشنایی  با گوشه ای از اخلاقیات و سیره ی سازنده و الهام بخش هشتمین امام و پیشوای شیعیان، حضرت امام رضا علیه السلام گردآوری شده است. این کتاب در شش فصل تنظیم شده که عناوین آن عبارت اند از: «فصل اول: در خلوت حق ؛سيره عبادى امام رضا عليه السلام» ،« فصل دوم: نغمه هاى عرفانى ؛دعاهاى امام عليه السلام» ، «فصل سوم: مردان الهى؛ويژگيهاى روحى امام عليه السلام» ، «فصل چهارم: روش الهى ؛سيره شخصى امام عليه السلام» ،« فصل پنجم: اخلاق آسمانى ؛سيره اجتماعى امام عليه السلام» ، «فصل ششم: تنديس محبّت ؛ رفتارامام بازيردستان».

«مناظرات تاریخی امام رضا علیه السلام با پیروان مذاهب و مکاتب دیگر»

کتاب حاضر به قلم «آیت الله العظمی مکارم شیرازی» به یکی از ابعاد مهم زندگی امام رضا(ع)  یعنی بُعد فرهنگی و علمی و پاسداری از حریم عقاید اسلامی در برابر امواج سهمگین حملات مکتب ها و فرقه های مختلف به اصول و فروع اسلام در شرایط خاص عصر آن حضرت می پردازد. در این کتاب علاوه بر موضوعاتی چون؛«بافت حکومت بنی عباس»، «ویژگی های حکومت بنی امیه»، «خودکامگان عباسی»، «انگیزه اصلی مأمون برای تشکیل جلسات مناظره» ، شرح مناظرات هفت گانه امام رضا (ع) با افرادی چون؛ «جاثلیق ، دانشمند بزرگ مسیحی»، «رأس جالوت؛بزرگ یهود»، «بزرگ هیربدان»، «عمران صابی ؛دانشمند شبه مادی»، «سلیمان مروزی ؛دانشمند کلامی»، «علی بن محمد بن جهم» و پیروان مکاتب مختلف در بصره آمده است. گفتنی است که این کتاب را انتشارات بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی منتشر کرده است.

«امام رضا علیه السلام از ولادت تا شهادت»

کتاب «عیون اخبــار الرضا (ع)» از جامع‌ ترین کتاب های شیعی درباره زندگانی امام علی بن موسی الرضا(ع) و سخنان گوهربار ایشان است و اثر حاضر نیز گزیده ای از کتاب عیون اخبار الرضا (ع) است که در قالب مصاحبه ای  تخیّلی  با نویسنده یعنی «شیخ صدوق» تحریر شده است. گفتنی است این کتاب که به همت « حجت الاسلام طاهر خوش» تالیف شده  و انتشارات بهار دل ها آن را منتشر کرده ، در  قالب 5 فصل با عناوین «شیخ صدوق» ، «امام  رضا (ع) از ولادت تا شهادت» ، «ثواب زیارت امام رضا(ع)» ، «زیارتنامه ی همه ی امامان(ع)» و «کرامات امام رضا(ع)» به صورت تلخیص و در قالب گفت و گو  با متنی شیوا و روان  نگارش شده است.

برخی دیگر از آثاری که درباره ی حضرت امام رضا(ع) نگارش شده ، عبارت اند از:

الگوهای رفتاری حضرت امام رضا(ع)، محمدحسین نوحه خوان،انتشارات  مدین

بارانی از ستاره؛ امام رضا(ع)، مهدی وحیدی صدر ،نشرعروج اندیشه

شب آفتابی خراسان؛ زندگانی امام رضا(ع)،محسن پارسا، نشرسپیده

زندگانی امام علی بن موسی الرضا علیه السلام، موسی خسروی، انتشارات سعدی.

استمرار انقلاب عاشورا در ولایت عهدی امام رضا علیه السلام،سیدعلی حسینی خامنه ای، پیام مقام معظم رهبری به كنگره جهانی حضرت رضا علیه السلام،انتشارات مسجد مقدس جمکران

چکیده زندگانی امام رضا علیه السلام،حسین استادولی،نتشارات شبر

خورشید مشرق؛ امام رضا(ع)، عباس عطاری کرمانی،نشر آسیم

قبله هفتم؛ پرسش های شما،پاسخ های امام رضا علیه السلام، طاهر خوش،انتشارات شوق

پیشوای مهر؛ سیری بر زندگانی امام هشتم علیه السلام، سیدحسین اسحاقی، انتشارات خادم الرضا

امام رضا(ع) در رزمگاه ادیان، سهراب علوی، انتشارات مسجد مقدس جمکران.