به گزارش خبرنگار شبستان، تا همین یکی دو سه سال پیش، شب که به منزل می رسیدم خبرهای روز را به همسر و فرزندان می گفتم و رسالت خبرنگاری را در منزل هم کامل می کردم. اما این روزها تا می گویم اردوغان، اعضای خانواده تا ته کودتای ترکیه را تعریف می کنند و تا می گویم کارشناس هواشناسی، می گویند که فشار خونش زیر هشت بوده و ده و هشت دقیقه صبح به هوش آمد.
فضای مجازی و اخباری که توسط خود رسانه های مکتوب و دیداری و شنیداری در حال نشر در فضای مجازی است، فرصتی فراهم کرده که تک تک افراد جامعه در زمانی کوتاه در جریان حجم زیادی از اخبار روز قرار گیرند که این فرصت، محاسن و معایب متعددی نیز دارد.
کودتای ترکیه اینقدر جالب بود که برای ذکر محاسن شبکه های اجتماعی در مقام رسانه، آن را مثال می زنم. اردوغان جان خودش و دولتش را مدیون شبکه های مجازی است. در شرایطی که رسانه اصلی ترکیه در اختیار کودتاچیان بود، تصویر اردوغان در شبکه های مجازی بود که مردم را به خیابانها فرا خواند. تک تک مردم ترکیه خبرنگار بحران شدند و دست به دست شدن اخبار در رسانه فضای مجازی بود که مردم را در یکی دو ساعت شبانه به خیابانها کشاند و کودتا را نافرجام گذاشت.
معایبی نیز بر این کارکرد شبکه های مجازی در مقام رسانه و خبرنگار شدن تک تک افراد جامعه مترتب است. اولین ایراد، کثرت اقتباس از اخباری است که منابع آن نامشخص است و یا منبعی غیر واقعی برای آن ذکر شده است. متاسفانه این بستر، فرصتی برای گسترش شایعه در جامعه ایجاد می کند.
این اقتباس بی مهابا زمانی بیشترین آسیب را درپی دارد که اعضای گروها و کانالها، بازی خورده عده ای شوند که بصورت هدفمند و برای دستیابی به اهدافی که مخالف منافع ملی ماست، اقدام به تولید مطلب و انتشار در فضای مجازی کنند.
اقتباس نیز بابی برای بیان حرفهای اعضای گروهها بدون قبول مسوولیت آن شده است. تا حدی که در گروه های شبکه های اجتماعی بسیار کم شاهد نوشتن مطالب به قلم خود اعضا هستیم و همه مطالب منتشر شده صرفا اقتباسی است.
گسترش حرفه خبرنگاری به سطح جامعه اگر چه فرصتی برای افزایش آگاهی های عمومی و مشارکت اجتماعی در مسائل و رویدادهای جاری کشور است اما معایت مترتب بر آن، نقیصه ای است که نیازمند توجدی جدی متولیان عرصه رسانه است که برخی از عرصه های این اهتمام در ادامه یشنهاد می شود.
فرهنگ سازی لزوم ارجاع مطالب به منابع موثق، اولین راهبردی است که می تواند با نقیصه نشر اکاذیب در فضای مجازی مقابله کند. همچنین تبیین عناصر و ارزشهای خبری بعنوان اولین ویژگی لازم برای تولید خبر، راهبردی است که به تولید اخبار کامل منتهی شده و از تحریف خبر در مرحله انتشار پیشگیری می کند. درج لینک منبع خبری در ذیل اخبار منتشره نیز راهبردی دیگر برای ارجاع به منبع خبر و اطمینان و دریافت مطالب تکمیلی است.
گسترش فرهنگ خبر و خبررسانی در جامعه راهبردی جدی و امنیتی است که تدبیر ویژه متولیان فرهنگ و رسانه در جامعه را می طلب و امید است با توجه ویژه به این مهم، هفدهم مرداد سال آینده، فرصتی دوباره برای تبریک روز خبرنگار به عموم افراد جامعه را فراهم سازد.
مهدی زال زاده
نظر شما