راه یا چاه ... ؟!

خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛ خون که از قلب پر طپش وارد شریانهای حیاتی و سپس رگ ها و مویرگ ها می شود، نهایتا به میلیاردها سلولی می رسد که باید از آن تغذیه کنند. در هر کشوری بنا به فراخور و پیشرفت یا عقب ماندگی اش، راهها دقیقا همان نقش را در اقتصاد و بهره وری مردم اش ایفا می کنند. حال می خواهد زمینی باشد (بزرگراه ها، راههای آسفالته، راههای شوسه و راه آهن) و راههای دریایی و یا هوایی، مهم این است که چون شبکه های مویرگی بتواند مایحتاج عمومی و تولیدی (صنعتی، کشاورزی و معدنی) را در کوتاه ترین زمان ممکن به بازارهای هدف برسانند و در نتیجه اقتصادی پویا و زنده را برای مردم فراهم آورند. حال چنانچه این راههای سه گانه (زمینی، هوایی و دریایی) هارمونی لازم را نداشته باشند طبیعتا در توسعه پایدار هر کشور یا منطقه نمی توانند نقش لازم را ایفا نمایند و در نهایت توان ایجاد زیرساختهای پیشرفت را از دست خواهند داد.

استان خراسان جنوبی که به لحاظ وسعت سومین رتبه کشوری را دارد و به لحاظ اقتصادی و شاخصه های توسعه متأسفانه در شرایط بسیار نامطلوب به سر می برد، در یکی از مهمترین شاخصه ها و عوامل توسعه ای اش یعنی راهها دچار مشکلات عدیده ای است. آمارهای ارائه شده نشان از این دارد که در بسیاری از شاخصه های راهداری استان خراسان جنوبی رتبه های بسیار بالایی دارد !!

اما واقعیت این است که این آمارها با توسعه یافتگی استان همخوانی ندارد. آمارها زمانی توان واقعیت یابی را خواهند داشت که در بستر حقایق موجود استان قابل باور و راستی آزمایی باشند.

اینکه پس از دهه های متوالی هنوز توان انجام 90 کیلومتر دوبانده سازی بین دو شهر را نداشته و نداریم و تاکنون صدها نفر نیز در این وانفسای مدیريت های نابسامان و ناکارآمد جان از کف داده اند خود نشان از غیر واقعی بودن آماری دارد که شرایط راههای استان را مطلوب به تصویر می کشد. استان خراسان جنوبی به دلیل اقلیم بسیار نامناسب و سختی که دارد، روستاها و شهرهایش فواصل فراوان از هم دارند که گاه تا دهها کیلومتر نشانی از آبادی و حتی تک درختی نیز در آن یافت نمی شود. صنعت، کشاورزی و معدن این استان به دلیل ضعف در ساختارهای علمی راهداری و راهسازی دچار نقصان های فراوانی است. کشاورزی و صنعت و تولیدات آنها بدون دستیابی به راههای  استاندارد،  كماكان در جا خواهند زد و دیگر توان رقابت با سایر استانهای برخوردار را نخواهند داشت.

در سالهای طلایی آبشارهای دلارهای نفتی(90) که اوج شکوفایی اقتصادی کشور به دلیل دستیابی به نفت خام بشکه ای 140 دلار بود سهم استان از فرایند توسعه راه ها فقط 17 درصد بود که این رقم در سال هایی که قیمت نفت تا مرز بشکه ای 30 دلار سقوط آزاد کرد به 12 درصد رسید که بسیار جای تأمل و تفکر دارد که چگونه با آن حجم عظیم دلارهای نفتی سهم استانی که تازه متولد شده بود و نیازی حیاتی به راههای حداقلی داشت فقط 17 درصد تعیین گردید؟!

این استان با تمام وسعتش فقط ۱۶ هزار و ۹۰۰ کیلومتر راه را در خود جای داده که سهم روستاهای دور افتاده اش بسیار کم و در حد تردد پر خطر است. هنوز از 400 کیلومتر بزرگراه و 200 کیلومتر راه اصلی و 100 کیلومتر آزاد راه در استان خراسان جنوبی خبری نیست که اگر محقق شود می رسیم به نقطه ای که به آن می گویند متوسط استاندارد کشوری. این آمار فقط مربوط به راههای اصلی زمینی است، جایگاه راههای ریلی و هوایی استان کجاست؟!

در سال گذشته 160 نفر در راههای خارج از مرکز استان جان باختند و در چهار ماه ابتدای سال جاری این رقم فعلا حدود 69 کشته و 824 مجروح است که تقریبا اکثر آنان در 6 نقطه حادثه خیز راههای استان پرونده زندگیشان برای همیشه بسته و بایگانی شده است. این 6 نقطه حادثه خیز چه زمانی و با چه بودجه ای قرار است ترمیم تا از ریختن خون های بیشتر جلوگیری شود.

استان خراسان جنوبی به دلیل شرایط امنیتی ویژه و خاصی که در طول صدها کیلومتر مرز مشترک با افغانستان پر تنش دارد نیاز به نگاهی ویژه و طرحهایی کارشناسانه و ضربتی برای دستیابی به راههای مواصلاتی امن و استاندارد دارد.

اين استان در کریدوری قرار دارد که اگر از پتانسیل های موجود آن استفاده ای بهینه ای نشود، موقعیت سوزی تاریخی را شاهد خواهد بود که شاید بستر توسعه اش را برای دهه های متمادی از دست بدهد. لذا چنین به نظر می رسد که بحث راههای استان خراسان جنوبی آنقدر اهمیت ژئوپلیتیک اقتصادی و سیاسی دارد که سیستمی بسیار قوی از کارشناسان زبده و خبره وزارت راه و شهرسازی را درگیر پروژه های بزرگ در استان کند. راه های که در نهایت به چاه ختم نشوند.

محمد راعی فرد- روزنامه امروز خراسان جنوبی