روایت اطلاعات حکمت و معرفت از اسلام شناسی در ژاپن

به گزارش گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، نشریه «اطلاعات حکمت و معرفت»، شماره 124 این ماهنامه با موضوع «مطالعات اسلام‎شناسی و ایران­شناسی در ژاپن» منتشر شد.

غربی­ ها قرن­ هاست که تاریخ و فرهنگ ایران را مورد بررسی و واکاوی قرار داده­اند اما در صد سال اخیر حوزه ایران­شناسی بسیار بالیده است به گونه­ای که طی این سال‎ها مراکز ایران­شناسی در اغلب کشورهای مهم جهان از جمله آمریکا، آلمان، فرانسه، ژاپن، چین و روسیه تأسیس شده­ است. در این مدت تحقیقات قابل‎توجهی در حوزه فرهنگ، تاریخ، آداب و رسوم، زبان و ادبیات و آثار باستانی و حتی آراء و عقاید اسلامی صورت گرفته است. این شماره از نشریه با هدف بررسی وضعیت ایران­شناسی و اسلام‌شناسی امروز در جهان، این موضوع را در کشور ژاپن واکاوی کرده است.

ژاپن یکی از کشورهایی که سنت ایران­شناسی و اسلام‌شناسی قابل توجهی دارد و طی این مدت کتاب‎ها و مقالات متعددی در حوزه ایران­شناسی و اسلام‌شناسی منتشر کرده و چهره‌های نامداری در ژاپن به ایران توجه کرده‌اند.

 نشریۀ اطلاعات حکمت و معرفت به دبیری منوچهر دین­پرست، پس از انتشار  ویژه‌نامه‌ای درباره ایزوتسو به عنوان یکی از چهره‌های نامدار ژاپنی در این حوزه، اکنون ویژه­نامه­ای را به وضعیت فعلی ایران­شناسی و اسلام‌شناسی در ژاپن اختصاص داده است. این دفتر مشتمل بر هفت نوشتار است . نخستین مطلب گفت و گویی با کازوئو موریموتو دانشیار تاریخ اسلام و ایران در موسسه مطالعات پیشرفته آسیا دانشگاه توکیو است. او که مدتی نیز در ایران به سر برده و به زبان فارسی نیز مسلط است درباره وضعیت فعلی ایران­شناسی و اسلام‌شناسی دیدگاه‌های خود را بیان کرده است.

گفت و گوی دوم با پروفسور فوجی موریو، استاد دانشگاه مطالعات زبان‌های خارجی توکیو است و بر  عرفان و آشنایی ژاپنی‌ها با عرفان اسلامی متمرکز است. «او در این گفتگو تصریح می‌کند که تمایل ژاپنی‌ها بیشتر به عرفان ابن‌عربی است. همچنین از کسانی یاد می‌کند که در عرفان‌پژوهی در ژاپن تلاش‌های جدی کرده‌ و آثار قابل توجهی را منتشر ساخته‌اند» .

اما سومین نوشتار مقاله «ایران‌پژوهی ژاپنی‌ها» به قلم دکتر هاشم رجب‌زاده، استاد پیشین دانشگاه مطالعات خارجی اوساکا است و سهمی جدی در شناسایی و شناساندن ژاپنی‌ها و فعالیت آن‎ها به ایرانیان داشته است. «این مقاله را می‌توان تصویری درست و دقیق از وضعیت فعلی ایران‌شناسی و اسلام‎شناسی در ژاپن برشمرد که به صورت اختصاصی برای مجله حکمت و معرفت نوشته شده است.».

چهارمین نوشتار با عنوان «مطالعات اسلامی در ژاپن» مقاله شیگیرو کامادا، استاد دانشگاه توکیو است. پنجمین نوشتار با عنوان «مطالعات اسلامی در ژاپن زمان جنگ» به قلم تانادا هیروفومی به بررسی دقیقی از مجموعه مطالب ذخیره شده توسط انجمن اسلامی ژاپن بزرگ می‌پردازد، که به اختصار DNKK"  یا کتابخانه اسلامی" نامیده می‎شود. ششمین مقاله با عنوان «مسلمانان در ژاپن در مقایسه با مسلمانان اروپا» به بررسی اولین مواجهه بین جهان اسلام و ژاپن می‌پردازد. «این مواجهه از زمانی آغاز می‌شود که ترک‌های عثمانی یک ناو دریایی در سال 1980 به ژاپن اعزام می‌کنند.» آخرین مقاله بخش دفتر ماه به سیمای مطالعات خاورمیانه و اسلامی در ژاپن دوران جنگ با تاکید بر هاجیمه کوبایاشی اختصاص دارد. «هاجیمه کوبایاشی نقش جدی در مطالعات خاورمیانه و اسلامی در ژاپن ایفا کرده است. کوبایاشی یکی از کسانی بود که برای تاسیس نخستین موسسه‌ تحقیقاتی دانشگاهی مطالعات اسلامی در 1938 در ژاپن به خدمت گرفته شد»  .

این گزارش می افزاید: دومین بخش ماهنامۀ اطلاعات حکمت و معرفت «ادب و هنر» نام دارد و مشتمل بر دو مقاله است که عبارت از «زیبا شناسی در فرانسه: شعرا و مونتنی» به قلم ووادیسواف تاتارکیویچ با ترجمه شادی حدادپورخیابان و سید جواد فندرسکی،  و مقالۀ «نماد ماه در شعر حافظ» به قلم رضا یعقوبی است. بخش سوم نشریه «اندیشه و نظر» نام دارد و از چهار مقاله تشکیل شده است که به ترتیب عبارتند از: «معاشرت مسلمانان با پیروان سایر ادیان» محمد جواد محمدی، «پیکار در راه جان جهان» انشاءالله رحمتی، «جایگاه مطالعات سهروردی در غرب» مهدی امین رضوی، ترجمه روح الله علیزاده  و در آخر «رویکردی پارادایمی به آرمانشهر توماس مور» که سید جواد امام زاده و علی خداوردی آن را نگاشته­ اند.

دو بخش پایانی نشریه عبارت از کتاب و گزارش هستند. در بخش کتاب، ابتدا مقالۀ  «مقامه نویسی در ادب پارسی» به قلم سید مسعود رضوی آمده است. سپس منیره پنج تنی ابتدا به سراغ میثم سفیدخوش رفته است و با او دربارۀ ایدئالیسم آلمانی گفت و گو کرده است. در ادامۀ همین بخش منیره پنج تنی دبارۀ یوهان گوتلیب فیشته و آرای او با سیدمسعود حسینی گفت و گو کرده است.

همچنین، بخش پایانی نشریه به گزارش برخی از وقایع یک ماه اخیر در حوزۀ اندیشه و علوم انسانی اختصاص دارد. شماره 124 ماهنامۀ اطلاعات حکمت و معرفت به مدیر مسئولی و سردبیری دکتر انشاءالله رحمتی با بهای 2000 تومان منتشر شده است.