به گزارش خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری شبستان، بانکی مون دبیرکل سازمان ملل در خصوص اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ از سوی ایران گزارشی ۶ ماهه ارایه داد که جمهوری اسلامی ایران به شدت آن را رد کرد.
بنابراین گزارش، در بخش یافته‌های اصلی و توصیه‌های گزارش مزبور که بخش اصلی گزارش محسوب می‌شود، آمده است:
* با گذشت 6 ماه از روز اجرا، من از ارجای تعهدات هسته‌ای تحت برجام توسط جمهوری اسلامی ایران خرسندم. جمهوری اسلامی ایران به اجرای موقت پروتکل الحاقی ادامه می‌دهد و تصویب آن را به بعد موکول کرده است و به اقدامات شفافیت‌ساز مطرح شده در برنامه جامع اقدام مشترک ادامه می‌دهد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش داده است که به راستی‌آزمایی مواد هسته‌ای اعلام شده ایران ادامه داده و بررسی عدم وجود مواد یا فعالیت‌های غیراعلامی در جریان است. از روز اجرا، آژانس در حال راستی‌آزمایی تعهد جمهوری اسلامی ایران به تعهدات هسته‌ای این کشور ذیل برجام بوده است. من از اعضای عضو می‌خواهم که به حمایت از آژانس ادامه دهند تا بتواند به وظایف خود در خصوص برجام عمل کند. به علاوه، هیچ گزارشی از تامین، فروش، انتقال یا صادرات مواد ممنوعه ذیل برجام و قطعنامه 2231 به جمهوری اسلامی ایران دریافت نشده است.
* تمهیدات لازم و تسهیلات مورد نیاز برای شورای امنیت و اجرای قطعنامه 2231، وجود دارند. به طور مشخص، ارتباطات اجرایی بین شورای امنیت و کارگروه تدارکاتی کمیسیون مشترک [برجام] برقرار شده تا پیشنهادهای مرتبط با هسته‌ای اعضای عضو ذیل کانال ایجاد شده و با بذل توجه به امنیت اطلاعات و محرمانه بودن آنها پردازش شوند. فرم‌های لازم برای استفاده اعضا در هر 6 زبان رسمی سازمان ملل آماده گردیده‌اند.
* به‌رغم این تحولات مثبت، جمهوری اسلامی ایران به استحضار دبیر کل رساند که با بهره گیری کامل از رفع تحریم‌های چندجانبه و ملی فاصله دارد. برخی نگرانی‌های مطرح شده از سوی ایران شامل «طرح بهبود معافیت روادید و ممانعت از مسافرت تروریست‌های سال 2015» و همچنین مصادره اموال بانک مرکزی ایران در پی یک دستور قضایی در ایالات متحده است. ضمیمه 1 این گزارش به اطلاعات دریافت شده توسط دبیر کل در تماس با نمایندگان ایران اختصاص دارد. چالش‌های اجرایی در هر توافقی وجود دارند بالاخص توافقی پیچیده چون برنامه جامع اقدام مشترک. من از همه شرکت‌کنندگان می‌خواهم که به اجرای کامل تعهدات خود در برجام پایبند مانده و برای رفع چالش‌ها با روح همکاری، سازش، حسن نیت و اقدام متقابل تلاش کنند. در این خصوص، من از تعهدات قوی اتحادیه اروپا و ایالات متحده برای نفع رساندن توافق به همه طرف‌ها از جمله مردم ایران خرسندم.
* با در نظر گرفتن مفاد ضمیمه B قطعنامه 2231، پرتاب موشک‌های بالستیک از سوی جمهوری اسلامی ایران در ماه مارس 2016، برای من نگران‌کننده شد. از جمهوری اسلامی ایران می‌خواهم با درنظر گرفتن پتانسیلی که پرتاب این موشک‌ها برای ایجاد تنش در منطقه دارد، از این کار خودداری بورزد. با اینکه تفسیر قطعنامه‌های شورای امنیت بر عهده این نهاد است، لیکن من نگران‌ام که پرتاب این موشک‌ها با روح سازنده‌ای که در امضای برجام به نمایش گذاشته شد، در تعارض باشد.
* من همچنین نگران گزارش مربوط به توقیف یک محموله سلاح توسط نیروی دریایی آمریکا در خلیج عمان در مارس 2016 هستم. آمریکا نتیجه‌گیری کرده است که مبداء این محموله ایران است و مقصد آن احتمالا یمن بوده است. جمهوری اسلامی ایران دبیرکل را مطلع کرد که در ارسال این محموله هیچ نقشی نداشته است. من مایل به یادآوری این هستم که همه اعضا تعهدات خود در بند 6 از ضمیمه B در قطعنامه 2231 را به طور کامل انجام دهند و از همه می‌خواهم گزارش‌های مربوط به توقیف تسلیحات را به من و دفتر من گزارش کنند.
* من همچنین مایلم توجه شورای امنیت را به مشارکت نهادهای ایرانی در پنجمین نمایشگاه دفاعی عراق که در ماه مارس در بغداد برگزار شد، جلب کنم. هیچ‌گونه مجوز اولیه از شورای امنیت برای ارسال سلاح از ایران به عراق درخواست نشده بود. دبیرکل تلاش کرد از هر دو طرف توضیحاتی درباره این موضوع دریافت کند. ایران به دبیرکل پاسخ داد که از نظر ایران چنین فعالیت‌هایی نیاز به هیچ‌گونه مجوز قبلی از شورای امنیت ندارد و تاکید کرد که ایران مالکیت اقلام نمایش داده شده را حفظ خواهد کرد. من توصیه کردم که شورای امنیت شفاف کند که آیا بند 6 قطعنامه بر انتقال یا فروش تسلیحات بدون درنظرگرفتن تغییر مالکیت دلالت می‌کند یا نه؟
* یکی از نهادهایی که در فهرست تهیه شده تحت قطعنامه 2231 شورای امنیت قرار گرفته است «سازمان صنایع دفاعی» است که به نظر می‌رسد در نمایشگاه حضور داشته و باید موضوع توقیف دارایی‌ها براساس معیارهای قطعنامه قرار بگیرد. من همچنین شورای امنیت را مطلع کردم که یکی از افرادی که در این فهرست قرار گرفته است، ژنرال قاسم سلیمانی، اخیرا به عراق سفر کرده است. دبیر کل همچنین درباره این موضوعات از ایران و عراق توضیحاتی خواسته است و من قصد دارم بر این اساس گزارشی به شورا ارائه کنم.
* مقامات عراقی در پاسخ به تحقیق در خصوص حضور سرلشکر قاسم سلیمانی در پنجمین نمایشگاه دفاعی عراق، به دبیرخانه اعلام کردند کاملاً از تفسیری که خود از قطعنامه 2231 و به خصوص بند اجرایی 7(a) و پاراگراف 18 ضمیمه A که صراحتاً همه تحریم‌های اعمال‌شده در قطعنامه‌های صادره بین سال‌های 2006 تا 2015، آگاهی دارند. عراق همچنین تاکید کرد قطعنامه 2231 طولانی، تکنیکی و گیج‌کننده است. این مساله اهمیت آگاه‌سازی درباره بندها و معیارهای قطعنامه 2231 و تعهدات اعضای آن را نشان می‌دهد.
گفتنی است، در گزارش دبیر کل سازمان ملل تقریبا هیچ استنادى به مواضع و توضیحات جمهورى اسلامى ایران نشده و در مقابل تقریبا تمام بخش‌ها اعم از ادعاها علیه برنامه موشکى، حضور سردار سلیمانى در عراق، فروش سلاح به عراق و توقیف محموله تسلیحاتى، تکرار اظهارات ماه‌هاى اخیر مقامات آمریکایى است.
مواضع و توضیحات مستند ایران تنها به عنوان ضمیمه و با عنوان «ادعاها» به‌همراه گزارش منتشر شده‌اند.
تکذیب شدید جمهوری اسلامی ایران
بهرام قاسمی سخنگو و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه، گزارش 6 ماهه دبیرکل سازمان ملل درباره اجرای قطعنامه 2231 شورای امنیت این سازمان را نامتوازن و جانبدارانه ارزیابی کرد و اظهار داشت: این گزارش تحت فشار آشکار آمریکا بر دبیرخانه سازمان ملل تنظیم شده و اتهامات وارده در آن علیه جمهوری اسلامی ایران بی‌اساس است.
وی این گزارش را با روح و متن برجام و حتی قطعنامه 2231 متعارض دانست و افزود: این در حالی است که قطعنامه 2231، برجام و تأیید و توافق درباره آن را نشانه تغییری بنیادین در بررسی برنامه هسته‌ای ایران توسط شورای امنیت عنوان کرده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه ادامه داد: این گزارش‌دهی دبیرکل یک رویه اداری و تکراری بوده و صرفا جنبه توضیحی داشته و عاری از هرگونه پیگیری اجرایی و عملی از سوی شورای امنیت سازمان ملل است.
قاسمی اشاره گزارش دبیرکل سازمان ملل به کوتاهی‌های آمریکا و طرف‌های غربی در عمل به تعهدات خود در برجام را گام مثبتی دانست، اما تاکید کرد: اینکه گزارش از کنار این موارد به سادگی عبور کرده، و از درخواست جدی از اعضای ١+٥ برای پایبندی به تعهداتشان طفره می‌رود، مایه تاسف است.
وی تصریح کرد: جامعه بین‌المللی انتظار دارد دبیرکل سازمان ملل موارد کوتاهی آمریکا و برخی از دیگر اعضای ١+٥ در عمل به تعهدات برجامی خود را که مورد گواهی بسیاری از کشورها است، به روشنی و صراحت منعکس کند.
سخنگوی وزارت امور خارجه خاطرنشان کرد: ابراز نگرانی این گزارش نسبت به آزمایشات موشکی ایران، اقدامی کاملاً مغرضانه و جانبدارانه است، چون برخلاف نص صریح قطعنامه 2231 و صرفاً با استناد به معیارهای اعلام شده توسط آمریکا و با زیر پا گذاردن تمام اصول حرفه‌ای وکاملا خارج از حیطه اختیارات دبیرکل در این رابطه اظهار نظر کرده است.
قاسمی افزود: جمهوری اسلامی ایران مجددا تاکید می‌کند که موشک‌های بالستیک ایران به دلیل آنکه برای حمل کلاهک‌های هسته‌ای طراحی نشده‌اند به هیچ عنوان در حیطه صلاحیت قطعنامه ٢٢٣١ قرار نمی‌گیرند و لذا جمهوری اسلامی ایران به هیچ کسی اجازه حتی اظهار نظر در مورد سیستم دفاعی خود را نمی‌دهد.
وی با بیان اینکه برجام حاصل یک تلاش طولانی جمعی برای به ثمر رساندن رهیافت دیپلماتیک در راستای حل یک بحران ساختگی و ناخواسته بوده است، تاکید کرد: پایداری برجام نیازمند اراده سیاسی همه طرف‌ها در پایبندی به تعهداتشان و اقدامات حرفه‌ای و حمایت‌گرانه نهادهایی نظیر سازمان ملل است.
سخنگوی وزارت امور خارجه اضافه کرد: ایران در تداوم سیاست اصولی خود برای حل و فصل دیپلماتیک موضوع، به تعهداتش پایبند بوده و خواهد بود؛ با این وجود، تأکید می‌کند موفقیت این سیاست، صرفاً در گرو اقدام متقابل و صادقانه تمام طرف‌ها در اجرای کامل و به‌هنگام تمام تعهداتشان است و جمهوری اسلامی ایران در صورت عدم پایبندی طرف مقابل ،اقدام مقتضی متقابل را به عمل خواهد آورد.
قاسمی با اشاره به اینکه بی‌نتیجه بودن اتخاذ رویکرد تقابلی از سوی شورای امنیت علیه ایران، بارها ثابت شده است، تصریح کرد: تلاش در راستای تکرار این رویکرد، اقدامی غیرسازنده است، که بارقه‌های امید ناشی از توافق در خصوص برجام و توسل به راه‌حل دیپلماتیک را از بین خواهد برد.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پایان خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران هشدار می‌دهد که تکرار تجربه گذشته، روح حاکم بر برجام و فضای مثبت ایجاد شده در نتیجه آن را، مسموم خواهد ساخت و این به نفع هیچ یک از طرف‌ها و جامعه بین‌المللی نخواهد بود.
روسیه گزارش بانکی مون را رد کرد
نماینده دائم روسیه در سازمان ملل، انگیزه گزارش 'بان کی مون' دبیرکل این سازمان درباره اجرای 'برجام' را سیاسی و روش ها و منابع داده های تدوین آن را نامعتبر و غیرقابل قبول توصیف و تاکید کرد این گزارش مانعی بالقوه بر سر راه اجرای این توافق است.
'ویتالی چورکین' در جلسه ای که روز دوشنبه برای بررسی اجرای توافق هسته ای ایران با قدرت های غربی در شورای امنیت تشکیل شد، در انتقاد از گزارش بان کی مون، اضافه کرد: 'در این سند اشتباهات فاحشی مشاهده می شود و روش هایی که از آنها برای گردآوری داده ها، استفاده شده به هیچ عنوان قابل قبول نیست.
وی ادامه داد: در گزارش دبیرکل سازمان ملل به شورای امنیت بی طرفی لازم وجود ندارد. این گزارش یک گزارش سیاسی است و چیزهایی فراتر از واقعیت های مربوط به چارچوب قطعنامه 2231 شورای امنیت در آن درج شده است
چورکین در همین راستا افزود: 'همچنین، در این گزارش مقدار زیادی اطلاعات نامربوط نیز وجود دارد و بعید است که بتواند به اجرای باثبات و قابل دوام برجام کمکی بکند. در واقع، بیشتر به نظر می رسد ادبیات کنونی آن مانعی بر سر راه اجرای این توافق باشد.'
خبرگزاری تاس همچنین یادآور شد که این دیپلمات روس با مرور متن گزارش بان کی مون اشتباهات متعدد و فاحش این گزارش را نیز مشخص کرده است؛ به عنوان مثال چورکین خاطرنشان کرده است: 'دبیرکل سازمان ملل در گزارش خود نوشته است که سند برجام 'امضا شده است'؛ در حالی که سند برجام هرگز امضا نشده است و دیگر اینکه وی برای گردآوری داده های خود برای بررسی روند اجرای این توافق به رسانه های گروهی برخی کشورهای خاص استناد کرده است در حالی که دبیرخانه سازمان ملل تنها باید به منابع رسمی و فکت شیت های رسمی تایید شده، استناد کند.'
این دیپلمات روس همچنین در ادامه اعتراضات خود یادآوری کرده است که روسیه پیشنهاد داده بود که دبیرخانه سازمان ملل برخی اصلاحات در این گزارش اعمال کند اما هیچ کدام از پیشنهادهای مسکو عملی نشده اند.
انتقاد آمریکا به گزارش بانکی مون
«سامانتا پاور» نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل با انتقاد از گزارش اخیر «بان کی مون» دبیر کل این سازمان درباره اجرای برجام، محتوای این گزارش را شامل برخی مسائل غیر مرتبط توصیف کرد.
وی در نشست عصر دوشنبه (به وقت محلی) شورای امنیت، ضمن اعلام مخالفت آمریکا با ارکان گزارش دبیر کل سازمان ملل افزود : قابل درک است که ایران هم با بخش هایی از گزارش بان به شدت مخالف است.
نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل ادامه داد : در شرایطی که برخی می گویند که ایران هم باید در این گزارش، فرصت یابد تا اعتراض خود به روند کاهش تحریم ها تحت توافق هسته ای را مطرح کند، شورای امنیت چنین اختیاری را برای دبیرکل در نظر نگرفته است.
سامانتا پاور همچنین ضمن اعلام اینکه ایران تاکنون به همه تعهدات خود در قالب برجام عمل کرده است، اجرای این تعهدات را عامل پیشرفت صلح و امنیت جهانی و باعث خرسندی آمریکا توصیف کرد.
نظر شما