به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از زنجان، عیسی قاسمپور متولد 1365 به عنوان محقق و پژوهشگرعلوم قرآنی، رمزگشایی دانشنامه تاریخ قرآن در زنجان را کلید زده است.
این محقق قرآنی که از دوران ابتدایی فعالیت در حوزه قرآنی را آغاز نموده است، کسب رتبه‌های برتر قرآنی در سطوح استانی و کشوری را در کارنامه خود به ثبت رسانده است.
وی در حال حاضر به عنوان کارشناس توسعه مراکز پیش دبستانی آموزش و پرورش ناحیه دوم زنجان مشغول خدمت است و در کنار آن پژوهش و تحقیق در حوزه علوم قرآنی را انجام می‌دهد.
این محقق که از پایه پنجم ابتدایی در کلاس‌های قرآنی حضور فعال داشته است، در رشته‌های صوت و لحن، تجوید، تفسیر و حفظ قرآن کریم تبحر دارد و از محضر اساتیدی چون دکتر مرادی زنجانی، دکتر مهرانفر، ابوالقاسم اوجاقلو، آیت اله شیخ تقی خاتمی و استاد کفعمی در یادگیری علوم قرآنی بهره‌مند شده است.
دانشنامه علوم قرآنی می تواند به عنوان یک کتاب مرجع اطلاعات لازم درخصوص علوم قرآنی در اختیار علاقمندان قرار دهد.
به همین منظور پای صحبت‌های قاسمپور محقق علوم قرآنی نشستیم تا در خصوص نحوه تهیه و چاپ این دانشنامه اطلاعاتی کسب کنیم.
وی در ابتدای سخنان خود به تاریخ ورود اسلام به ایران اشاره کرد و گفت: اظهار کرد:اسلام بنا به اعلام مورخان اسلام در سال 22 یا 24 هجری قمری توسط سردار عرب براء ابن عازب در حالیکه با مقاومت مردم زنجان مواجه شد وارد این منطقه گردید و از آن زمان تاکنون اقدامات خوبی در عرصه قرآن شکل گرفت.
فیش برداری برای تهیه این دانشنامه از سال 81 آغار شده است و این محقق قرآنی برای تهیه این دانشنامه تمام شعب علوم قرآنی و علومی که به قرآن کریم مربوط می شود را مورد تحقیق و بررسی قرار داده است.
هنر خوشنویسی بخشی از این دانشنامه را به خود اختصاص داده است که وی در این راستا می گوید: بنا به اعلام مورخان تاریخ، زنجان یکی از پایتخت‌های خوشنویسی در کشور بوده است که از آن جمله می توان به احمدبن سهرودی اشاره کرد که بنا به برخی از نوشته‌ها که صحت آن هنوز مورد اطمینان نیست، وی فرزند شیخ اشراق سهرودی است.
این خوشنویس که یکی از شخصیت‌های ارزنده جهان اسلام محسوب می‌شود به لقب یاقوت ثانی معروف است و 33 نسخه قرآنی از این هنرمند در موزه‌های جهان نگهداری می شود و جای تاسف از اینکه حتی یک نسخه از این آثار در زنجان دیده نمی‌شود.
وی به روند خوشنویسی قرآن در زنجان اشاره کرده و می گوید: در دوره معاصر نیز آثار خوشنویسی در خور توجهی از احمد نجفی زنجانی از آیات قرآن چاپ شده است، کتیبه‌های قرآنی به صورت خوشنویسی شده نیز گواه اقدامات قرآنی انجام شده در این شهر است که در بخشی از این دانشنامه به صورت مفصل به آن پرداخته می شود.
میرزاآقا خطاط خمسه‌ای یکی از خوشنویسان دوره ناصرالدین شاه بوده است که از نوابغ خوشنویسی محسوب می شود و به گفته قاسمپور، زیباترین کتیبه‌های قرآنی را نوشته است.
بخش دیگری از این دانشنامه به مقوله معماری قرآنی و سبک معماری اسلامی پرداخته است و توجه به معماری زنجان و وجود کتیبه‌هایی از آیات قرآن گواه دیگری از فعالیت‌های قرآنی مردم زنجان در عصر گذشته بوده است که نمونه های آن را می‌توان در دژمنده شهر زیرزمینی روستای خویین ایجرود مشاهده کرد که در حمله مغول از این شهر به عنوان دژی در برابر دشمن استفاده می‌شد و از این محل تاریخی کتیبه های قرآنی کشف شده است.همچنین نسخه‌های قرآنی موجود در مساجد دوره سلجوقی، برج‌های دوقلوی خرقان قزوین که توسط ابوالمعالی ابن مکی زنجان ساخته شده است و بنای سلطانیه زنجان مزین به کتبیه‌های قرآنی هستند.
اختلاف قرائات بخش دیگری از این دانشنامه است که این محقق قرآنی در این راستا نیز تحقیات گسترده‌ای انجام داده است.
به گفته قاسمپور و به جهت وجود لهجه‌های مختلف تکلم عربی، قرائت قرآن کریم از این لهجه‌ها متاثر شده است و همین مساله موجب پیدایش قرائت‌های مختلف گردیده است که حضرت حافظ می فرماید: «قرآن زبربخوانم با چهارده روایت» که اشاره به 14 روایت قرائت قرآن کریم دارد.
به گفته این پژوهشگر در علم اختلاف قرائات کتاب‌هایی به رشته تحریر درآمده است که از آن جمله می توان به کتاب «مصباح الزهرا من القرات العشرق البواهر» توسط شیخ ابوالکرم سهرودی در 500 طریق اشاره کرد.
برخلاف شهرهای دیگر که به موضوع اختلاف قرائات توجه کمتری شده است، در منطقه زنجان احمد الزنجانی در کتاب «مبناء من التجوید القرائت و اداء الحروف» و یوسف ابن زنجانی در کتاب «قرائه القرآن و العرق التی تضمنها کتاب الحامل» از یوسف بن علی الزنجانی به این علم قرآنی پرداخته است.
به گفته قاسمپور، مرحوم استاد کفعمی از اساتید علوم قرآنی به علم قرائات مسلط بودند و به شاگردان خود آموزش می‌دادند که این استاد زیر نظر شیخ اسماعیل دیزجی زنجانی از علمای شهر زنجان آموزش دیده بودند.
علم تفسیر قرآن کریم بخش دیگری از این دانشنامه است که در آن به اقدامات انجام شده در طول 1400 سال عمر اسلام در زنجان پرداخته است که رساله شیخ اشراق با عنوان رساله «تفسیر آیات من کتاب الله و خبر رسوله» که تفسیر ذوقی و عرفانی از قرآن کریم است و فلسفه اشراقی سهرودی در این تفسیر دیده می‌شود.
این فعال قرآنی با بیان اینکه زنجانی‌ها در کشورهای مختلف منشاء اثر بودند به قاضی ابوالثناء زنجانی و کتاب تفسیر قرآن وی اشاره کرد و گفت: این نوع تفسیر‌نویسی در تاریخ زنجان ادامه داشته است و مولانا نجم الدین طارمی نویسنده عصر تیموریان که از بزرگان دربار تیمور نیز بود کتاب «کشاف زمخشری» را ترجمه کرده است.
همچنین در دوره ناصرالدین شاه نیز سید محمد مجتهدی در دوران شورش بابیت در زنجان کتاب تفسیری را در رد بابیت با توجه به مقتضیات زمان و مکان به رشته تحریر درآورده است.
وی هدف از چاپ این دانشنامه را شناساندن هنرمندان ارزشمند قرآنی این خطه از دیرباز تاکنون و خلق اثری به عنوان مرجع که سندی برای فعالیت‌های ارزشمند مردم زنجان باشد عنوان کرد و گفت: در عصر کنونی نیز فعالیت های خوبی در حوزه علوم قرآنی انجام می شود که از آن جمله می توان به ساخت دارالقرآن کریم زنجان که در نوع خود منحصر به فرد است اشاره کرد.
قاسمپور با تاکید بر اینکه بایستی نسخه‌های قرآنی در موزه علوم قرآنی به نمایش درآید، افزود: متاسفانه هنوز ساختمان موزه قرآنی زنجان نهایی نشده است تا از این طریق دانش و فعالیت‌های قرآنی استان زنجان شناسایی و نقاط قوت تقویت و نقاط ضعف برطرف شود.
این محقق و پژوهشگر با انتقاد از اینکه هنوز چهره‌های قرآنی استان زنجان برای بسیاری ناشناخته مانده است، ادامه داد: بخش‌هایی این دانشنامه به معرفی این شخصیت‌ها می‌پردازد که ابن رستم زنجانی و شهاب الدین زنجانی از بزرگان علوم قرآنی در جهان اسلام محسوب می‌شود.
وی به کتاب «تاریخ قرآن» نوشته ابوعبداله زنجانی به عنوان اولین کتاب تاریخ قرآن در جهان تشیع اشاره کرد و گفت: این کتاب به عربی چاپ شده است و ما کمترین شناختی از این کتاب نداریم.
قاسمپور با بیان اینکه در قرآن کریم تنها یکبار به مساله تفسیر تاکید شده است و با این اوصاف کتاب‌های بسیاری در خصوص تفسیر قرآن به چاپ رسیده است، گفت: این درحالی است که مقوله تدبر در قرآن کریم بارها مورد تاکید قرار گرفته است ولی هنوز به این مساله توجه کافی نشده است.
وی به طرح تدبر در قرآن دکتر مرادی زنجانی اشاره کرد و گفت: تفسیر قرآن کریم برای افرادی است که دانشی در این زمینه داشته باشند درحالی که تدبر در قرآن برای عموم مردم است و همه مردم با هر امکانات و سطح سوادی می‌توانند به قرآن رجوع کرده و در آن تدبر کنند.
قاسمپور از دانشنامه قرآن به عنوان یک پروژه عظیم در تاریخ زنجان یاد کرد و گفت: برای نهایی شدن این اثر نیازمند حمایت مادی و معنوی مسئولان هستیم.
وی از مردم استان زنجان درخواست کرد چنانچه نسخه‌های قدیمی قرآن کریم در منزل دارند، برای رمزگشایی و مطالعه و کشف حقایق بیشتر در خصوص فعالیت‌های قرآنی در تاریخ زنجان در اختیار گروه تحقیقاتی قرار دهند.
این پژوهشگر که به عنوان کارشناس توسعه مراکز پیش دبستانی آموزش و پرورش ناحیه دو زنجان مشغول به خدمت است به مقوله آموزش قرآن کریم به دانش آموزان مقطع پیش دبستانی اشاره کرد و گفت: باید تلاش شود تا قرآن کریم به شیوه قصه‌های قرآنی و فعالیت‌های فرهنگی و هنری به دانش آموزان آموزش داده شود.
نرگس سعادتی- زنجان
نظر شما