نام زهرا(س) نقش عشق می زند بر فرش ره زائرِکوی تو مولا

خبرگزاری شبستان_کرمان: بر اساس روایتی در بحارالانوار باب ثواب تعمير قبور النبي و الأئمه، راوی از حضرت صادق(علیه السلام) می پرسد؟ ای فرزند رسول خدا! کسی که قبر امیرالمؤمنین(علیه السلام) را زیارت کند و قبر او را آباد و تعمیر کند چه پاداش و ثوابی دارد؟ حضرت در پاسخ از جدش رسول خدا نقل می کند که خطاب به امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمود: به خدا قسم تو در سرزمین عراق کشته خواهی شد و در آن جا مدفون می شوی. امام علیه السلام می پرسد؟ یا رسول الله! کسی که قبر های ما را زیارت کند و آن را آباد کند و با آن قبرها مأنوس باشد چه پاداشی دارد؟

 

 

پیامبر فرمود: ای اباالحسن! خداوند قبر تو و فرزندانت را قطعه ای از قطعه ها و عرصه های بهشت قرار داده است و دل های برگزیدگان خلقش و بندگانش را مشتاق زیارت شما قرارداده است. آنها ذلت و خواری و اذیت را در راه زیارت شما تحمل می کنند و قبر های شما را برای تقرب به خدا و دوستی رسول خدا آباد می کنند و پی در پی قبور شما را زیارت می کنند. یا علی! فردای قیامت، شفاعت خاص من شامل اینها است و اینها وارد برحوض می شوند و زیارت کنندگان من خواهند بود.

 

 

یا علی! هرکس قبرهای شما را آباد کند و با آنها مانوس باشد مانند کسی است که به حضرت سلیمان(علیه السلام) در ساختن بیت المقدس کمک کرده است و هر کس قبور شما را زیارت کند ثوابش معادل حج واجب و هفتاد حج دیگر پس از آن است و وقتی بر می گردد از گناهانش بیرون می رود مانند کسی که از مادر متولد شده است. پس دوستان و دوستدارانت را به نعمت هایی که هیچ چشمی ندیده و هیچ گوشی نشنیده و به ذهن هیچ انسانی خطور نکرده بشارت ده...

 

سه پروژه مهم ستادبازسازی عتبات عالیات استان کرمان

 

این روایت مقدمه ای است برای آنچه قرار است در این گزارش به بخشی از آن پرداخته شود و آن، گوشه ای از فعالیت های ستادبازسازی عتبات عالیات استان کرمان است؛ این ستاد توفیق دارد تا سه پروژه مهم« ساخت گنبد جدید حرم مطهر سیدالشهداء که با ساخت آن و نصب بر روی گنبد فعلی، 7 متر افزایش ارتفاع گنبد خواهد بود؛ لاغرسازی و کم کردن حجم ستون های حرم مطهر حسینی و بافت فرش برای صحن حضرت زهراءسلام الله علیها در نجف اشرف»را عملیاتی سازد.

 

 

 

تهیه این گزارش از محل ستادبازسازی عتبات عالیات استان آغاز و به کارگاه بافت فرش در محله شرف آباد کرمان ختم می شود؛ باب گفتگو نخست با مهدی تویسرکانی، مدیرپروژه بافت فرش صحن حضرت زهراءسلام الله علیها آغاز می شود که مشروح گفتگوی وی با خبرنگار خبرگزاری شبستان در کرمان به شرح ذیل است:

 

 

وی می گوید: دی ماه 93 بود که یکی از دوستان تماس گرفت و برای جلسه بافت فرش برای صحن حضرت زهراءسلام الله علیها حرم امام علی علیه السلام در ستادبازسازی عتبات عالیات استان دعوت کرد؛ شهره بافت راوری و قالی کرمان به «کمان بالا و گره دار» است و ستادمرکز تأکید بر بافت گره دار به دلیل ویژگی های خاص این نوع از بافت داشت.

 

 

 

در بهمن همان سال طی سفر معاون اول رئیس جمهور به استان تفاهم نامه ای مبنی بر بافت فرش به متراژ 30 هزارمتر مربع بین ستادبازسازی عتبات عالیات استان و استانداری جهت ایجاد شغل برای تولید این مقدار فرش امضاء شد. برای راه اندازی کارگاه های بافت فرش نیاز به مصالح تولید فرش داشتیم. با توجه به متراژ بالا و فرش های یکدست و یکرنگی که قرار است در ابعاد 4 متر و 26 در 3 متر و 24  بافته شود، طبیعی است که زمان زیادی برای تأمین مصالح لازم بود اما بهرحال، دو هزار متر مصالح آماده و کار در شرکت فرش در بلوار باستانی پاریزی آغاز شد.

 

بیش از ۳ هزار فرش برای صحن حضرت زهراءسلام الله علیها نیاز است

 

علاوه بر 40 دار قالی در این کارگاه، موفق شدیم بعد از آن 30 دار قالی هم در کارگاه دوم واقع در شرف آباد نبش کوچه 21 چله کشی کنیم و از اول مهر 94 عملاً بافت قالی و جذب نیرو آغاز شد تا اینکه این کارگاه ها در بهجت آباد و اسلام آباد رفسنجان با 40 دار قالی توسط پیمان کار حجت الاسلام شیخ هاشم پیشگویی و در اسدآباد رفسنجان با 35 دار قالی و پیمانکاری مهندس بهروز حیدری شروع به فعالیت کرد.

 

 

تویسرکانی ادامه می دهد: در مجموع 3 هزار و 571 تخته قالی برای صحن حضرت زهراءسالام الله علیها لازم است.اکنون 113 دار قالی در استان{کرمان و رفسنجان، جدای از راور} فعال است و در این کارگاه ها 192 نفر مشغول به کار هستند که بیمه آنان و دستمزد آنان بر اساس کارکرد روزانه که هیچ اجباری هم در میزان ساعت کاری برای آنان نیست، پرداخت می شود؛ ۳۱ تخته قالی در حال بافت است که تاکنون 2 فرش کامل بافته شده که تا پایان تیر ماه به 6 فرش می رسد و پیش بینی ما این است تا اسفند امسال 100 قالی تحویل دهیم.

 

 

 

 

در سال 95 کارگاه های قالی همچنان نسبت به جدب نیرو مشتاقانه منتظر هنرمند بافنده هستند؛ تمام کارگاه های ما ظرفیت پذیرش نیرو دارد و طبق آمار، رشد 45 درصدی پایان اردیبهشت ماه نسبت به اسفند ماه گواه بر این موضوع است و این توفیقی که نصیب مردم استان شده حاصل دسترنج این مردم برای زائرین عتبات در نجف گامی بزرگ در راستای ایجاد شغل نیز محسوب می شود.

 

هزارنفر بافنده فقط می توانند ظرف مدت 10سال این تعهد را انجام دهند

مدیرپروژه بافت فرش صحن حضرت زهراءسلام الله علیها خاطرنشان می کند: توانایی تولید حداقل یک هنرمندبافنده 3 متر مربع در سال است و حداکثر توان او 7 متر مربع است.اگر به طور متوسط در استان و شهرستان ها و بخش های تابعه هر نفر 5متر مربع فرش تولید کند برای تعهد استان کرمان به عتبات، هزارنفر بافنده فقط می توانند ظرف مدت 10سال این تعهد را انجام دهند.

 

وی نکته ظریفی را هم بیان می کند که: برای بکارگیری هر نفر در هر واحد صنعتی باید معادل 100میلیون تومان سرمایه گذاری شود و حال اینکه این صنعت فرش دستباف برای هر نفر کمتر از 5میلیون تومان سرمایه گذاری نیاز است. در صورتی که اگر ما توجه داشته باشیم به بومی بودن مصالح تولید فرش در ایران خصوصا'' استان کرمان بلکه می توان با قدرت گفت بیش از 80درصد ارزش افزوده، حاصل این سرمایه گذاری و تولید است.

 

 

متاسفانه با توجه به در نظر گرفتن همه مشکلات سر راه تولید، امروز ما متولیان امر راه اندازی کارگاه های قالی عتبات در کرمان اعلام می کنیم استقبال مورد انتظار بافندگان محترم از کارکردن در این کارگاه ها، کمتر از توقع ما از جذب نیروی فعلی بوده است. فکر میکنم بازنگری قشر هنرمندمتعهد استان می تواند در امر هرچه بیشتر و بهتر تولید قالی سبب ساز شود هم دستمزد قالی به عنوان تبرک و تیمن کمک خرج زندگی آنان باشد و هم حاصل دسترنج آنان در یکی از بهترین جاها که همان صحن حضرت زهراءسلام الله علیها است پذیرای زائرین اهل بیت باشد.

 

تویسرکانی در بخش دیگری از این گفتگو به ویژگی های خاص فرش دستباف اشاره و تصریح می کند: فرش ها با پشم زنده گوسفندی بافته می شوند و واقعاً با روح آدمی ارتباط برقرار می کند، قدمت فرش کرمان به ۳۰۰ سال می رسد و در موزه های بزرگ دنیا از این فرش وجود دارد.

 

وی به نگرانی بافنده ها نسبت به آینده و دستمزد و بیمه و ثبات شغل هم اشاره می کند و می افزاید: تاکنون که با مساعدت بسیار محبت آمیز مدیرکل تأمین اجتماعی استان، این مشکل مرتفع شده و ان شاءالله مدیران استانی تدبیری بیندیشند تا در کنار فرش عتبات، سفارش های دیگری ایجاد شود تا در دراز مدت پیوستگی این شغل تضمین شود.

 

 

فرش های نجف اشرف باید در کمال آرامش و با رضایت کامل بافته شوند

 

این خادم حسینی علیه السلام ادامه می دهد: کارگاه های تولید فرش از طلوع تا غروب آفتاب در اختیار بافندگان است و هیچ اجباری برای آنان نیست زیرا اعتقاد داریم این کار باید در کمال آرامش و با رضایت کامل انجام شود و احساس ما این است بافنده، وجودش را به گره های فرش منتقل می کند و اگر انرژی مثبت از وجود او منتقل شود مطمئناً زائرینی که روی این فرش ها توفیق عبادت دارند از این آرامش استفاده می کنند.

 

وی تصریح می کند: توسعه دار قالی برای مردم در سطح استان با توجه به نگاه اقتصادمقاومتی که سفارش رهبری معظم انقلاب است و اقدام به ایجاد کارگاه های متمرکز در حد توان هر منطقه در دستور کار است.

 

 

 

خوشبختانه در قانون مصوب مجلس{حمایت از تاسیس و اداره مجتمع های بزرگ و متمرکز قالیبافی} در تاریخ 18 فروردین سال 81 آمده همه افراد جامعه از سن 15 سالگی می توانند جهت کار در این کارگاه ها و استفاده از خدمات بیمه ای را داشته باشند.لذا بدینوسیله از عموم هنرمندان قالیباف سراسر استان تقاضامندیم جهت تامین فرش صحن حضرت زهراءسلام الله علیها و برای راه اندازی کارگاه ها در نزدیکترین محل زندگی به ستادعتبات استان واقع در میدان شورا، مراجعه یا باشماره های  ۱۳- ۳۲۲۲۸۳۱۱حاصل کنند.

 

همه انگیزه هایی که این بانوان عاشق را پای دار قالی کشانده است

 

چندی پس از این گفتگو، در صبح دل انگیزی از ماه مبارک رمضان، به اتفاق آقای مهدوی راوری راهی شرف آباد می شویم تا از نزدیک در جریان تولید این فرش ها قرار بگیرم. در این کارگاه و بلکه در همه کارگاه ها به اذعان آقای تویسرکانی، استقبال بانوان بیشتر از مردان است. درست هم می گوید، در این کارگاه تنها یک بافنده مرد مشغول است و مابقی همه زن هستند.

 

 

 

با تک تک بافندگان سلام و علیک می کنم و از انگیزه های آنان سوال! از کمک خرجی برای خانواده گرفته تا عشق و علاقه و تا نذر و نیاز و تا اجابت آرزوها، انگیزه هایی است که آنان را پای دار قالی حضرت زهراءسلام الله علیها کشانده است.در این میان، بانوی بافنده ای وجود دارد که هیچ از قالیبافی نمی دانسته و به دنبال برآورده شدن حاجتش، چند روزی به کارگاه می آید تا افتخاری و با راهنمایی اهل فن، ببافد؛ حالا آن چند روز شده چند ماه و او می گوید تا اتمام پروژه می مانم.

 

می ترسم بمیرم و کربلا را نبینم

 

محمد پژوهش، ناظر بر کاربافندگان است تا اشتباه نکنند و نادرست نبافند. خودش می گوید از بچگی با فرش بزرگ شدم. صدای بافت قالی از دوران شیرخوارگی در گوشم مانده است. ۱۰ تا ۲۰ قالی بافته و مدتهاست که اُستا کار شده. بعد از نماز صبح به کارگاه می آید و تا غروب مشغول کار است تا به قول خودش قالی سالم بیرون برود. از عدم حمایت و تبلیغ برای هنر قالیبافی گلایه دارد و دست آخر هم با چشمانی بارانی و پر از خواهش می گوید می ترسم بمیرم و کربلا را نبینم.

 

 

رسول همت آبادی، کارشناس فرش هم که ناظر کار است و عیب های فرش را رصد و اصلاح می کند؛ می گوید: فرش کرمان رو به فراموشی و پیر شدن است زیرا میانگین سنی بافندگان از ۳۵ سال به بالا است و قشر جوان خیلی توجهی به این هنر ندارد.

 

نقش های تکراری و نبود طراح از دیگر مشکلات فرش کرمان است که او به آنها اشاره و بیان می کند: از حدود ۷۰ سال پیش که بی گره بافی-کمان شی- از یکی از استان ها وارد کرمان شد تجار هم بدبین شدند اما خوشبختانه قالی های صحن حضرت زهراءسلام الله علیها گره دار بافته می شود.

 

وی می افزاید: فضای کارگاهی کافی نداریم و هزینه ها هم بالا است باید زنجیره های قبلی را درست کرد و این زمان می برد.

 

 

 

تهیه گزارش به فرجام می رسد و من به وضوح احساس می کنم آرامشی را که کار برای ائمه اطهار علیهم السلام دارد. به راستی که توسل می تواند ابعاد مختلفی داشته باشد و جدای از دعا و ذکر و... این نوع کارها نیز علاوه بر قداست خاص خود، به دلیل نیت والایی که برای انجام آن است، خدمت ماندگاری به ساحت معصومین است که بی شک خود آن بزرگواران از خادمان خود دستگیری می کنند.

 

گرچه که شیعیان از مزار سیده زنان عالمیان نشانی ندارند تا از جان و مال و همه هستی خود برای زیارتش، مایه بگذارند اما ساخت صحن و بافت فرش های آن به نام مبارک و مقدس بانو حضرت زهراءسلام الله علیها در حرم مطهر امیرالمؤمنین علی علیه السلام، تنها گوشه ای از دریای محبت و ارادت شیعه نسبت به آن بانوی بزرگوار است.

 

 

 

 

گزارش: طاهره بادامچی