به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، رهبر معظم انقلاب اسلامی چندی پیش به مناسبت آغاز به کار دهمین دوره مجلس شورای اسلامی، در دیدار با رئیس و نمایندگان مجلس طی سخنانی به مساله فرهنگ و ولنگاری فرهنگی اشاره داشتند و عنوان کردند: « ... مساله فرهنگ یک مساله مستمری است و بسیار مهم است، حتی در قضیه اقتصاد هم مهم است. برادران عزیز، خواهران عزیز! در مساله فرهنگ، بنده احساس یک ولنگاری می کنم، در دستگاه های فرهنگی-اعم از دولتی و غیردولتی-یک نوع ولنگاری و بی اهتمامی در امر فرهنگ وجود دارد؛ در تولید کالای فرهنگی مفید که کوتاهی می کنیم، چه در جلوگیری از تولید کالای فرهنگی مضر که کوتاهی می کنیم. اهمیت کالای فرهنگی از کالای مصرفی جسمانی کمتر نیست، بیشتر است... ».
بر آن شدیم تا در راستای بررسی وضعیت فرهنگی فعلی جامعه و همچنین آنچه که به عنوان ولنگاری فرهنگی شناخته می شود، با دکتر محمدصادق کوشکی، استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران گفت وگو کنیم، آنچه که در ادامه می آید حاصل این گپ و گفت است:
مقام معظم رهبری(مدظله العالی) اشاره به وضعیت فرهنگ داشته و تعبیر از ولنگاری فرهنگی داشتند، این مولفه در جامعه چگونه ایجاد شده و اساسا جامعه ما درعرصه های مختلف دچار چه وضعیتی شد که معظم له این تعبیر را داشتند؟
زمانی که صحبت از ولنگاری فرهنگی می کنیم منظور آنچه که به عنوان تهاجم فرهنگی و شبیخون فرهنگی یاد می شود نیست، ولنگاری فرهنگی از یک جهت به این مفهوم است که: ما دشمنانی داریم و این دشمنان نظام های ارزشی مغایر با نظام های ارزشی ما دارند و طبیعی است که از طریق رسانه های خودشان و ساختارهای هنری و اطلاع رسانی شان سعی می کنند که نظام های ارزشی خود را به همه ملت ها از جمله ملت ما تحمیل کنند، این اتفاق را ناتوی فرهنگی یا شبیخون فرهنگی نام می نهند.
ولی وقتی صحبت از ولنگاری فرهنگی می شود این اتفاق درونی است؛ یعنی کسانی در داخل کشور و اتفاقا در ساختارهای سازمانی وزارت خانه ها حضور دارند که تفکرات شان منطبق با ارزش های اسلامی ایرانی نیست و این عده با عملکرد ولنگارانه خودشان که ناشی از غفلت و جهل و بی توجهی است باعث می شوند که فضای فرهنگی جامعه به سمت ارزش ها و رفتارهای نامطلوب حرکت کند و وضعیت فرهنگی جامع شکل ناپسندی پیدا کند.
اکنون نرخ طلاق در شهری مثل تهران از 50 درصد بیشتر شده است، این حصول یک ولنگاری فرهنگی است؛ یعنی قبل از اینکه اتفاقات اقتصادی موجب این مشکل وحشتناک شود مباحث فرهنگی موجب پدید آمدن این فاجعه فرهنگی و اجتماعی شده است، یا گسترش وحشتناک بیماری ایدز در کشور که وزیر اسبق بهداشت و همین طور وزیر فعلی آن را در وجود آن را در جامعه نگران کننده عنوان کرد.
اما کیست که نداند گسترش ایدز در جامعه از طریق روابط نامشروع یک فاجعه فرهنگی است، این اتفاقات نتیجه ولنگاری فرهنگی است. این ولنگاری محصول جهل و یا بی توجهی برخی مسئولان به ارزش های اسلامی یا ارزش هایی است که در جامعه وجود داشته است.
اگر بخواهیم در عرصه های دیگر جامعه به بررسی این پدیده بپردازیم چه دیدگاهی دارید، مثلا در عرصه هنر وضعیت را چگونه ارزیابی می کنید؟
متاسفانه این وضعیت در بخش های مختلفی دیده می شود از جمله هنر، چند ماه قبل فیلمی در سطح سینماها به نمایش دارد که اتفاقا بیننده های زیادی داشت. این فیلم کاملا مغایر با ارزش های اسلامی و خانواده بود. حتی از رئیس سازمان سینمایی خواستند که نمایش آن متوقف شود اما اقدامی صورت نگرفت. بعدها که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی این فیلم را مشاهده کرد آن را بد و زشت و مخالف با ارزش های اسلامی و خانواده دانست.
حال من می خواهم این چنین عنوان کنم در جامعه ای که وضعیت خانواده شکننده شده است و در شرایطی که خانواده ایرانی آسیب پذیر شده چرا باید این فیلم به نمایش در بیاید؟ این فیلم مصداقی از ولنگاری فرهنگی بود.
از سوی دیگر بخشی از تئاترها و کنسرت های ما مغایر با ارزش های عرفی و اخلاقی است که نتیجه این ولنگاری ها وضع نابه سامان در حوزه بی حجابی، رفتارهای مغایر با امنیت خانواده است که به تدریج به مرز ناامنی اخلاقی می رسد.
چه راهکارهایی را برای مقابله با این دست مسایل و شرایط نا به سامان فرهنگی پیشنهاد می کنید؟
اولین قدم آن است که مدیران امکانات بیت المال و قدرت دولت و حاکمیت را در جهت تقویت ارزش های دینی هزینه کنند نه خلاف آن، اگر برخی مسئولان قابل اصلاح نیستند پس باید تغییر کنند. ما در گذشته مسجد را کانون فرهنگ جامعه می دانستیم و امام راحل در مورد مسجد فرمودند : مسجد سنگر است. اما اکنون چه میزان در حوزه مدیریت های فرهنگی به مساجد و هنری که در مساجد وجود دارد توجه شده است؟
این در حالی است که فعالیت های فرهنگی مساجد از گذشته تا امروز سالم ترین فعالیت ها بودند چراکه زیر چتر مساجد قرار گرفته بودند. از نظر من اگر قرار باشد این روند اصلاح شود باید کانون توجه مدیران نظام جمهوری اسلامی از عرصه هایی مثل فیلم ها و تئاترهای نامطلوب به برنامه های فرهنگی که در مساجد اجرا می شود و مقوم کانون خانواده است برگردد.
توجه داشته باشیم که دغدغه اول مقام معظم رهبری(مدظله العالی) امنیت روانی جامعه و تقویت آن است، هر حرکت فرهنگی که منجر به تقویت این نهاد مقدس شود قطعا در نظر رهبری نیز اولویت دارد.
نظر شما