پیچ و خم بازار طلای ایران

سیاوش عربی دارنده کارگاه طلا سازی با برند ساج است که در طول ۲ سال گذشته با تاسیس این کالا توانسته برای نزدیک به ۲۰ نفر کارآفرینی داشته باشد.عربی برای داشتن این کارگاه مجوز اتحادیه طلا و جواهر، مدرک فنی و حرفه ای داشته و در اتاقش هم در کنار این دو گواهی نامه، سه مدرک دوره های جواهر و گوهر شناسی آمریکا که توسط یکی از پرسنل این کارگاه اخذ شده را هم می بینید.او که نمونه از فعالان تولید داخلی محسوب می شود اما از عدم حمایت از طلاسازان انتقاد دارد و تنها دلیل ماندن خودش و برخی از همکارانش در این زمینه را جذابیت طلاسازی می داند.

این تولیدکننده داخلی جوان در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان راجع به مشکلات موجود بر سر راه طلاسازی ایران توضیح می دهد:

آقای عربی به عنوان اولین سوال، بازار طلای ایران در چه جایگاهی قرار دارد؟

بازار طلای ایران نسبت به 12 سال گذشته که من وارد این بازار شدم از نظر وارد کردن یا مونتاژ کردن دستگاه های پیشرفته ساخت طلا رشد داشته است. همچنین برخی از تولید کنندگان طلای ایرانی هم هستند که ساخته هایشان را صادر می کنند و بیشتر بازارهایی که از ایران خرید دارند در کشورهایی مانند امارات و ترکیه است.

البته در بازار طلای ایران واردات بر صادرات غلبه کرده است و ما در این بازار، طلاهایی از کشورهایی چون ایتالیا و ترکیه وارد می کنیم که  طلای ایتالیایی معروفترین طلای بازار ایران است که طراحی های آن به دلیل خاص بودن طرفدار بسیار دارد و بعد از آن طلا از کشوری مانند ترکیه هم وارد می شود.

طلای ساخت ایران در بازار داخلی چه جایی دارد؟

ما در تولید طلا هم جایگاه به نسبت خوبی داریم تا جایی که کارهای برخی از تولید کنندگان ما از مشهوریت خاصی برخوردار است اما به دلیل مشکلات موجود مانند گران بودن دستگاه های ساخت طلا، کمبود نیروی متخصص طراح و سازنده طلا و عدم حمایت دولت از تولید کنندگان طلا در کشور، واردات بر تولید هم غلبه داشته است.

متاسفانه دولت و نهادهای دولتی که ما تحت نظارت آن ها کار می کنیم حمایت خاصی از کارگاه های تولیدی این صنف انجام نمی دهند که به تولید داخلی طلا کمک شایانی داشته باشد به همین دلیل اگر کسی که وارد این حرفه می شود از سرمایه خاصی برخوردار نباشد قطعا با سختی های زیادی روبرو می شود و همین دلیل باعث شده فعالان بازار طلا بیشتر به سمت واردات یا فروشندگی روی بیاورند تا تولید و ساخت طلا.

فروشندگی در بازار طلا پرسود است یا تولید و ساخت طلا؟

فروشندگی و وارد کردن طلا بسیار پرسودتر از تولید است و تولید کنندگان بیشتر به دلیل علاقه به سمت این کار می آیند.

اگر به این فکر کنیم که همه فروشنده شوند دیگر تولید نداریم ولی فروشندگی و واردات طلا بسیار پرسود تر است و حتی بسیاری از تولید کنندگان مشهور طلا خودشان وارد کننده و فروشنده هستند زیرا تولید کنندگی صرف از نظر سود فایده ای ندارد.

به همین دلیل شخصی مانند من که کارگاه طلا سازی دارد تلاش می کند که در آینده ای نه چندان دور به جمع فروشندگان بپیوندم تا این که طلاهای ساخته شده را از طریق بنکداران یا کیفی ها به فروش برسانم.

طلای تولید شده شما چگونه به دست فروشنده می رسد؟

در ایران از سه طریق طلای ساخته شده به دست فروشنده می رسد. اول این که بنکداران، طلای خام را در اختیار سازندگان قرار می دهند و پس از مدتی طلای ساخته شده را از آن ها می خرند که در این روش بسیاری از بنکداران به دلیل این که به صورت نقد با سازندگان کار نمی کنند پس سازندگان سعی می کنند از این روش طلاهای تولید شده را نفروشند.

روش دوم این است که کیفی ها یا همان واسطه ها یا دلالان بازار طلا، طلای ساخته شده را از تولیدکنندگان خریداری می کنند و با سودی که به آن اضافه می کنند طلا را در اختیار فروشندگان و بازار قرار می دهند که در این روش هم بیشترین سود به جای این که به دست تولید کنندگان که برای ساخت طلا زحمت می کشند برسد به دست کسانی می رسد که تنها هنرشان واسطه گری است و زحمتی برای تولید طلای ایرانی نمی کشند.

روش سوم هم این است که تولیدکنندگان بتوانند به صورت مستقیم با فروشندگان ارتباط برقرار کنند که این روش هم به سود تولید کننده است و هم به نفع فروشنده اما خب تنها در موارد جزئی امکانش وجود دارد و در صورت کلی ناچارا پای بنکداران و کیفی ها به وسط این معامله ها باز می شود.

چرا فروشندگان طلا در بازار ایران می توانند اینقدر سود دریافت کنند؟

اتحادیه طلا و جواهر به فروشنده ها این اجازه را می دهد تا 30 درصد اجرت بگیرند و کسی نمی داند که اجرت دقیق چه میزان است و هر قیمتی که مغازه دار بدهد فروشنده مجبور به خرید است و هیچ قانونی هم برای آن وضع نشده.

طلا سازها زمانی که طلای با سنگ را می فروشند وزن سنگ را کم می کنند اما مغازه دارها با همان وزن سنگ طلا را می فروشند و وقتی هم می خرند سنگ را جدا می کنند.

برای داشتن کارگاه طلاسازی چه چیزهایی نیاز است؟

اگر کسی بخواهد کارگاه طلا سازی راه اندازی کند ابتدا باید مدرک فنی و حرفه ای داشته باشد و سپس گواهینامه اتحادیه طلا و جواهر را دریافت کند در این صورت می تواند مجوز کارگاه طلا سازی را اخذ کرده و در این زمینه فعالیت داشته باشد.

دوره های آموزشی در این زمینه علاوه بر بخش های خصوصی در دانشگاه تهران و نهادهای فنی و حرفه ای نیز برگزار می شود که مدارک این دانشگاه تهران و نهادهای فنی و حرفه ای مجاز هستند و به عنوان مدرک در بازار طلا محسوب می شوند.

آموزش طلاسازی در ایران چگونه است؟

طلاسازی در ایران به صورت آکادمیک نتوانسته هنوز جا بیافتد و برخی از آموزشگاه ها هستند که آموزش طلاسازی می دهند و پس از آن مدارکی در اختیار دوره دیده ها قرار می دهند که این مدارک در بازار کار طلای ایران اهمیتی ندارند.

کارگاه ها هم به دلیل امکان کثر شدن طلا این اقدام را انجام نمی دهند.