حجت الاسلام امیرمحسن عرفان، کارشناس مباحث مهدوی در رابطه با موضوع «اثربخشی پیام مهدوی در رسانه» در گفت و گو با خبرنگار مهدویت خبرگزاری شبستان گفت: دغدغه اثربخشی پیام مهدوی در رسانه از جمله مهمترین نکاتی است که باید به آن توجه کرد. این دغدغه باید رسالت دست اندرکاران تولید برنامه های مهدوی در رسانه باشد.
وی افزود: رسانه امروز منحصر به تلویزیون و رادیو نیست. ما رسانه های مختلف مکتوب، غیرمکتوب، شفاهی، دیداری و شنیداری داریم و حتی آن روزنامه دیواری ای که در مدرسه یا مسجد نصب می شود یک رسانه است؛ ولیکن رسانه ای مکتوب با مخاطب محدود و در یک مکان محدود. حتی منبری که توسط یک روحانی اداره می شود و تریبون یک مداح نیز به مثابه یک رسانه عمل می کند.
این کارشناس مهدوی در تبیین جامعه هدف دست اندرکاران رسانه ای در این گفت و گو بیان کرد: اگر می گوییم دغدغه اثربخشی پیام مهدوی رسالت دست اندرکاران رسانه ای است، مقصود ما همه این بزرگواران را شامل می شود. ما باید ببینیم در رسانه های مختلف ما آیا پیام مهدوی که منتقل می شود، اثربخش است یا نه؟ اثربخشی به چه معنایی است؟ اثربخش بودن یعنی مرتبط بودن پیام رسانه ای با نیاز درونی جامعه.
حجت الاسلام عرفان تصریح کرد: اثربخشی یعنی ما برای تقویت و ترویج باورهای مهدوی، نیازمند ارتقای ذائقه مهدوی مخاطب هستیم. روش های تحمیلی و اجباری امروز نمی تواند در جامعه موثر باشد. بلکه باید در عین حفظ اصالت و عمق اندیشه مهدویت، آن را به واضح ترین صورت ممکن و به عبارتی با نزدیک ترین بیان به مرتبه فهم توده مردم و مخاطبان انتقال داد.
وی ابراز کرد: طبیعی است که اثربخش بودن پیام مهدوی، مخاطبان رسانه ای برنامه های مهدوی را دوچندان می کند. برای تبیین و تشریح بهتر مسئله می توان آن را در قالب یک مثال توضیح داد. فرض کنید چند پزشک بر سر بالین بیماری، آن چنان تخصصی و فنی صحبت می کنند که بیمار اصولا کلمه ای از صحبت های آنها را متوجه نمی شود. این موضوع (عدم درک سخن پزشکان توسط بیمار) هیچ ضرری به بیمار نمی رساند. چون این تبادل نظرها، توصیه دارو و درمان از جانب پزشکان است. یعنی ممکن است یک بیمار کوچک ترین آگاهی از دارو نداشته باشد، در عین حال آن را استفاده کرده و بیماری وی برطرف شود. اما اگر توده مردم و جوانان ما از گفته ها و نوشته های متخصصان مهدوی چیزی متوجه نشوند آیا باز نتیجه همین خواهد بود؟
پاسخ رسانه به مباحث مهدوی باید عامه فهم باشد
کارشناس و پژوهشگر مهدوی در بیان تفاوت نتیجه این دو نمونه تاکید کرد: به عنوان مثال اگر جوان ما شبهه طول عمر حضرت مهدی (عج) را مطرح کند و ما پاسخ او را با ادبیاتی بیان کنیم که او چندان متوجه نمی شود؛ این «عدم تشخیص» و «عدم انطباق پیام رسانه ای ما با نیاز درونی مخاطب» مشکلی را حل نمی کند و تفاوت این موضوع با آن بیمار این است که اینجا اصولا درمان مشکل ما، این است که پیام باید برای آن جوان فهم پذیر باشد.
وی در ادامه اذعان کرد: طبیعی است که پیام رسانه ای مهدویت، نباید ثقیل، سخت و صعب و دارای پیچیدگی باشد. معارف مهدوی باید بسیار روان و زیبا در رسانه بازپیرایی شود.
حجت الاسلام عرفان با اشاره به نکاتی در رابطه با اثربخشی پیام در این عرصه گفت: برای اثربخشی پیام مهدوی در رسانه به نظر می رسد باید به چند نکته توجه داشت مسئله اول این است که تهیه کنندگان و دست اندرکاران برنامه های مهدوی نباید «کارمند اداری صرف» باشند. بلکه باید هم از هنر بهره برده و هم «فن بیان اندیشه مهدویت» را داشته باشند. از سوی دیگر باید از «متخصصان رسانه ای خلاقیت محور» در عرصه مطالعات مهدوی استفاده کرد.
اهمیت درک درست پیام، نکته دیگری بود که وی ضمن اشاره به آن تصریح کرد: نفس درک درست پیام مهدوی بسیار مهم است. گاهی دیده می شود پیام مهدوی که در حال پخش از رسانه است برای شخص ارسال کننده پیام، هنوز فهم نشده است. تولید صحیح پیام مهدوی در رسانه و ارائه مناسب پیام های مهدوی برای گروه سنی کودک و نوجوان نیز باید مدنظر باشد.
حجت الاسلام عرفان ادامه داد: بسیاری از مخاطبان رسانه ای ما را کودکان و نوجوانان تشکیل می دهند. اما تاکنون چند انیمیشن یا برنامه مناسب برای مخاطب کودک و نوجوان در عرصه اندیشه مهدوی ساخته شده است؟
نگاه مسئله یاب می خواهیم
این کارشناس مهدویت مهمترین مسئله در این رابطه را داشتن نگاه مسئله یاب دانست و گفت: مهم ترین نکته این است که برای اثربخشی، ما باید چشم مسئله یاب داشته باشیم. یعنی مسایل را پیدا کنیم، خلل ها و نیازهای عینی جامعه را ببینیم. چشم مسئله یاب داشتن به این معنا است که در مواجهه با امور، معضلات و مسائل را ببینیم و هدف گذاری کنیم. داشتن چشم مسئله یاب پیام مهدوی ما را در رسانه اثربخش می کند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود یادآور شد: همچنین، توجه همزمان به دو مقوله «شناخت» و «عاطفه» در ارائه پیام های مهدوی، باعث اثربخش شدن پیام می شود. ما امروز نیازمند مدلی هستیم که در عرصه مطالعات مهدوی، متخصصان این عرصه، خبرنگاران و اندیشمندان مطالعات رسانه ای، با هم اندیشی و کارهای مشارکتی به تولید پیام های جدید رسانه ای اقدام کنند.
حجت الاسلام عرفان تصریح کرد: ما نیازمند تولید نمادهای رسانه ای در عرصه مطالعات مهدوی هستیم. باید سوگ مندانه اعتراف کرد که نماد رسانه ای اندیشه مهدویت بعد از گذشت سی و اندی سال از پیروزی انقلاب اسلامی، در رسانه ما، همچنان فقط گنبد و گلدسته مسجد جمکران و گل نرگس است. یعنی شما در مناسبت های مختلف جمعه، نیمه شعبان یا نهم ربیع الاول پیام مهدوی ای نمی بینید مگر اینکه با گل نرگس و یا با گنبد و گلدسته جمکران عجین شده باشد. این نشان می دهد که ما در نمادسازی منطبق بر اندیشه مهدویت کاستی داریم و نتوانسته ایم نمادهای جدید تولید کرده و به مخاطب ارایه دهیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: ما امروز در رقابت رسانه ای در عرصه «مطالعات منجی باوری» تمام خاکریزها را به رقبا واگذار کرده ایم. امروز آنها می توانند چندین فیلم بین المللی با میلیون ها دلار فروش در زمینه «مسیح باوری» را نام برده و مطرح کنند و ما بعد از چندین سال، تنها شاهد یک انیمیشن در این رابطه با عنوان «شاهزاده روم» هستیم و این در حالی است که امروز قدرت رسانه فراتر از بمب اتم عمل می کند و این مسئله ای است که ما از آن غفلت داشتیم.
نظر شما