خبرگزاری شبستان – گروه سیاسی: سیمان یا سمنت واژه‌ایست که از لغت سمنتوم رومی گرفته شده و قدمت آن به پیش از میلاد می‌رسد. مصرف آن در ساختمان پانتئون شهر رم واقع در ایتالیا که مربوط به ۲۷ قبل از میلاد است، دیده شده است. در ساختمان گنبد این بنا که ۴۳ متر قطر دارد، مخلوطی از خرده‌سنگ و آهک پخته به کار رفته است.
ولی کشف سیمان به شکل امروز مربوط است به یک نفر بنای انگلیسی بنام ژوزف اسپدین که از پختن آهک و خاک رس در حرارت بالا و آسیاب کردن آن موفق شد ابتدایی‌ترین نوع سیمان را کشف نموده و آن را در تاریخ ۲۱ اکتبر ۱۸۲۴ به نام خود در انگلستان ثبت نماید و نام محصول به دست آمده را سیمان پرتلند گذاشت. علت این نامگذاری همان طور که گفته شد آن است که سیمان از سمنتوم رومی گرفته شده است و پرتلند نام جزیره‌ایست در انگلستان که رنگ سیمان پس از سخت شدن به رنگ سنگ‌های ساحلی این جزیره در می‌آید، به همین دلیل نام پرتلند را به دنبال سیمان برای آن انتخاب نموده‌اند. البته قبل از ژوزف اسپدین، اشخاص دیگری در فرانسه و انگلستان از پختن خاک رس و سنگ آهک مصالح مشابهی به دست آوردند ولی هیچکدام کار خود را دنبال نکرده و محصول خود را به ثبت نرساندند، ژوزف اسپدین نخستین شخصی بود که سیمان را در اوایل قرن نوزدهم در انگلستان به ثبت رسانده و آن را ابتدا برای ساخت فانوس دریایی مورد استفاده قرار داد.
بنابراین گزارش، اینکه از چه تاریخی مصرف سیمان در ایران باب شده است چندان مشخص نیست ولی آنچه که مسلم است ورود سیمان به ایران توسط بیگانگان بوده است که از آن برای ساختن بناهایی نظیر کلیساها و سفارتخانه‌ها و تاسیسات بندری استفاده شده است. با شروع قرن ۱۴ هجری شمسی سرعت گسترش کارهای زیربنایی، همزمان با تحولات صنعتی جهانی آنچنان گسترده است که کیفیت و کمیت محصولات سنتی ساختمانی جواب‌گوی نیازها نبوده است و خصوصاً با شروع احداث راه‌آهن سراسری ضرورت استفاده از سیمان جهت ساختمان پل‌ها و تونل‌ها و ایستگاه‌ها کاملاً محسوس‌تر شد. از آنجایی که سیمان کالایی ارزان قیمت و سنگین وزن است و مصرف آن وقتی مقرون به صرفه است که محل تولید و مصرف، حدالامکان نزدیک به یکدیگر باشند، لذا پس از مدتی که سیمان وارد می‌شد تصمیم بر این شد که با توجه به وفور مواد اولیه سیمان در ایران، از محل عواید حاصل از قند و شکر اقدام به تاسیس یک کارخانه ۱۰۰تنی (روزانه) سیمان بشود.
در سال ۱۳۱۰ این تصمیم شروع به عمل شده و مطالعات اولیه زمین‌شناسی منجر به انتخاب محلی واقع در ۷ کیلومتری جنوب تهران آن زمان و در کنار کوه بی‌بی‌شهربانو گردید. کار احداث این واحد با سرمایه ۸ میلیون ریالی در بهمن‌ماه ۱۳۱۲ به پایان رسیده و بلافاصله بهره‌برداری از آن آغاز شد. (تقریباً ۵۰ سال پس از ژاپن، ۶۰ سال پس از آمریکا، ۷۰ سال پس از آلمان و ۱۰۰ سال بعد از انگلیس). با گذشت زمان و فزونی تقاضا برای این محصول، نیاز به کارخانه‌های دیگر معلوم و آشکار شد از این رو در تاریخ ۱۳۱۴ کارخانه دیگری با ظرفیت روزانه ۲۰۰ تن خریداری و در سال ۱۳۱۵ در جوار کارخانه قبلی عملیات ساختمانی آن شروع و در سال ۱۳۱۶ بهره‌برداری از واحد دوم آغاز شد. شاید لزومی به گفتن ندارد که رکن اصلی هر بنایی سیمان و خواص معجزه‌آسای آن می‌باشد و هیچ سازه و بنایی بدون وجود سیمان قابل تصور هم نیست. متناسب با افزایش جمعیت و توسعه صنعتی و نیاز به ساخت و ساز جدید در کشور، صنعت سیمان دارای رشد مناسبی بوده است . بطوریکه در حال حاضر 34 کارخانه تولید کننده سیمان ، 117000 تن در روز سیمان تولید می کنند.
مصرف سرانه سیمان در ایران 420 کیلوگرم است که در مقایسه با کشورهای همسایه رقم بالایی است ولی در مقایسه با کشورهای اروپایی و آمریکا ( 2000 کیلوگرم ) رقم پایینی است و این امر نشان می دهد علیرغم سرمایه گزاری گسترده دولت و بخش خصوصی در این صنعت ، باز هم پتانسیل فراوانی جهت سرمایه گذاری در راستای تامین بازار سیمان ایران و کشورهای همسایه وجود دارد.
ایران به دلیل وجود منابع عظیم و با کیفیت معدنی، نیروی انسانی ماهر، جوان و مستعد و سوخت ارزان به عنوان مرکز تولید و صادرات در منطقه مطرح است. هزینه تولید سیمان در ایران در مقایسه با کشورهای همسایه و کشور های اروپایی بسیار پائین است. در حقیقت، ایران بدلیل منابع ارزان انرژی و فراوانی نیروی کار ماهر از مزیت نسبی در کاهش هزینه تولید سیمان برخوردار است از این رو صادرات کشورمان در این حوزه نسبت به سایر کشورها قابل توجه تر است و به گفته دبیر انجمن صنفی كارفرمایان صنعت سیمان؛ صادرات 15 میلیون تن سیمان در سال 94 داشته ایم.
این گزارش می افزاید: عبدالرضا شیخان، دبیر انجمن صنفی كارفرمایان صنعت سیمان در این باره به ایرنا گفته است: "سال 1393 مجموع صادرات سیمان و كلینكر ایران به رقم 18.5 میلیون تن رسید كه حدود 60 درصد صادرات به عراق بود. جمهوری آذربایجان نیز به عنوان یكی دیگر از بازارهای صادراتی سیمان بود كه با افزایش تولید در این كشور، میزان وارداتش كاهش یافته و اكنون شناسایی بازارهای تازه در دستور كار قرار گرفته كه به ویژه آفریقا و كشورهای آسیای میانه از جمله اهداف جدید است. مجموع تولید سیمان و كلینكر در سال گذشته 60 میلیون تن بود كه در مقایسه با عملكرد سال 1393 كاهش 12 تا 13 درصدی را نشان می دهد. پارسال میزان سیمان عرضه شده به بازار مصرف داخل كشور كاهش حدود 9 درصدی داشت. اجرایی شدن توافق برنامه جامع اقدام مشترك (برجام) زمینه توسعه بازارهای صادراتی در این بخش را به دنبال داشته باشد."
یادآور می شود: آمارهای منتشر شده نشان می دهد سال 1390 مجموع صادرات سیمان و كلینكر كشور به بیش از 10 میلیون تن رسید؛ سال 1391 افزون بر 13.6 میلیون تن و سال 1392 نیز بیش از 18 میلیون تن صادر شد. آمار صادرات سیمان و كلینكر در ماه های فروردین و اردیبهشت پارسال به ترتیب بیش از 1.2 و افزون بر 1.6 میلیون تن ثبت شده بود. براساس آمار اعلام شده، اكنون 72 واحد تولید سیمان خاكستری در كشور فعالیت دارند كه ظرفیت تولید سالیانه آنها 80 میلیون تن است. جمهوری اسلامی ایران به عنوان چهارمین تولیدكننده سیمان جهان محسوب می شود و در سال 1393 به عنوان نخستین صادركننده معرفی شد.
نظر شما