واقعیت زندگی پشت نقاب پنهان است

سعید میرزایی کارگردان نمایش استثنا و قاعده درباره ی اجرای این اثر به خبرنگار تئاتر شبستان گفت: برشت برای اینکه اندیشه و افکار خود را در ساختار نمایشی مدنظرش نهادینه کند، پنج، شش نمایشنامه آموزشی نوشته که یکی از آنها استثنا و قاعده است.

وی با بیان اینکه سعی کردیم شیوه برشت که تئاتر «اپیک» یا فاصله گذاری است را رعایت کنیم، در این باره توضیح داد: البته گاهی از فاصله گذاری، برداشت های اشتباهی صورت گرفته که آن را در حد ادا درآوردن پایین می آورد. ما سعی کردیم که بازیگر در این شیوه اجرا از شخصیت فاصله بگیرد و تیپ مورد نظرمان را بسازد.

میرزایی با تاکید بر اینکه مخاطب احتیاج دارد از این سبک کار بیشتر ببیند تا عادت کند، ادامه داد: ما بخشی از متن را با فرهنگی ایرانی منطبق کردیم. بر این اساس گروه کُر و آواز را هم با نگاه به شیوه ای که برشت به آن معتقد بود به اجرا اضافه کردیم که در متن اصلی وجود ندارد. در واقع اشعاری که بعضی از شخصیت ها می خوانند را به گروه کُر و آوا سپردیم.

وی که طراحی صحنه ی نمایش را نیز بر عهده داشته، معتقد است در طراحی به دنبال ایجاد فضای لامکانی بوده اند تا داستان نمایش در جغرافیای خاصی محدود نشود و می گوید: ما برای جداکردن فضا و اتمسفر صحنه از پرده استفاده کردیم. اگر بخواهیم از نگاه تئاتر شرقی ببینیم، از پرده و حتی ماسک ها برای فاصله گذاری استفاده کردیم که  پشت پرده واقعیت هایی که در نمایش وجود دارد را پنهان کنیم. در واقع اشخاص نمایش پشت پرده پنهان شده اند، همان طور که در جامعه خیلی چیزها پنهان می شود.

این کارگردان درباره ی تمرینات نمایش نیز گفت: گروه ما چهارده نفره ست که بیش از هفت ماه تمرین کردیم. از تکنیکی استفاده کردیم که کمتر در تئاتر امروز ایران استفاده می شود. بچه ها بر اساس شخصیت ها از ماسک هایی استفاده می کنند، که همسرایان را از بازیگران اصلی جدا می کند. متاسفانه ما در جامعه خیلی وقت ها با ماسک زندگی می کنیم، که استفاده از ماسک در نمایش نیز تاکیدی بر این اتفاق است.

میرزایی که یکی از اعضای گروه تئاتر هفت است، درباره ی هدف گروه از اجرای این نمایش تاکید کرد: رسیدن به نوعی نمایش ترکیبی هدف ماست. شیوه ای که با تمرین زیاد به دست می آید و دیده شدن آن می تواند، سختی تمرین را از تن گروه درآورد. شیوه نمایش ما هماهنگ با جریان نمایش های معمول روی صحنه نیست و برای آشنایی تماشاگر به تداوم نیاز دارد.

وی همچنین به کارگردانی مشترک با علیرضا محبت اشاره کرد و در این باره گفت: از سال 76 تا به حال، کارهای دانشجویی بسیاری با علیرضا محبت داشته ایم که بعد از «اُپرت رودابه» که در تالار رودکی اجرا کردیم، این دومین کار حرفه ای ماست. سال 80 نمایشنامه استثنا و قاعده پایان نامه ما در مقطع لیسانس بود و این خود دلیلی برای انتخاب مجدد از طرف ما بوده است.

این کارگدان همچنین درباره ی اینکه آیا حضور همزمان او و علیرضا محبت به عنوان بازیگر و کارگردان به نمایش ضربه نمی زند، هم اذعان کرد: ما بازی همزمان نداریم یعنی لحظاتی که محبت بازی می کند، من بازی ندارم و بالعکس. ضمن انکه ما تمرین هایمان را ضبط می کردیم و بعد آن را تحلیل می کردیم و این شیوه کمک می کرد تا بازی کردن همزمان با کارگردانی، به اثر ضربه نزند.

استثنا و قاعده پس از یک هفته اجرا ویژه منتقدان و اصحاب رسانه در پلاتوی اجرا تئاتر شهر از بیست و شش فروردین تا بیست و شش اردیبهشت هر شب ساعت ۱۹:۳۰ در تماشاخانه ارغنون میزبان مخاطبان خواهد بود.

فهرست عوامل این نمایش به شرح ذیل است: 

تماشاخانه ارغنون در خیابان حافظ، نوفل لوشاتو، بعد چهارراه رازی، نرسیده به خیابان ولیعصر، کوچه زیبا، پلاک ۱ واقع است.