خبرگزاری شبستان: بزرگداشت نهضت عاشورا در گوشه و کنار سرزمین ایران با آداب و سنن خاص و به اشکال مختلف عزاداریهای سنتی اجرا می‌شود. عزاداری امام حسین (ع) در کاشان نیز از قدیم با شوری وافر برپا می‌شود، بطوریکه اولین دسته بندی عزاداری محرم را «میرزا شرف‌الدین علی حسینی»، یکی از سادات کاشان، برپاداشت و همین امر نشانه ارادت مخلصانه و دیرینه مردم این شهرستان به پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) به ویژه حضرت سیدالشهدا (ع) و برادر وفادارش حضرت ابوالفضل (ع) است. از جمله آداب و سنن عزادارای امام حسین در کاشان، علاوه بر روضه خوانی، نوحه سرایی و مرثیه خوانی، برداشتن علم و علمات، کتل و بیرق، شامل عزاداری در بازار، نخل برداری، شمع زنی و چهل منبر، جریده، عزاداری سقاها و سقا کردن کودکان است. از اولین روز محرم، دسته‌های عزاداری به نوبت در بازار کاشان به سینه زنی و زنجیرزنی می‌پردازند. هیئت‌های بزرگ از دو مسیر به بازار وارد می‌شوند و در نهایت در تیمچه تاریخی" امین الدوله"، اوج سوگواری و عزاداری خود را به نمایش می‌گذارند. در برخی از این مکان‌ها، دسته‌ها و هیئت‌ها توقف می‌کنند و دقایقی را به روضه خوانی و سینه‌زنی اختصاص می‌دهند.
نخل‌برداری؛سنت مردم کویر
نخل برداری که نماد و نشانه تشییع جنازه حضرت سیدالشهدا (ع) در روز عاشوراست، در بیشتر شهرهای ایران، همچنین کاشان انجام می‌شود. در کاشان پنج نخل شامل «نخل سرپره»، «نخل درب فین»، «نخل درب باغ»، «نخل کلهر» و «نخل باباشرف» وجود دارد. مردم این نخلها را در دهه اول محرم آماده می‌کنند و لباس سیاه می‌پوشانند. نحوه پوشاندن لباس به نخل در کاشان بر خلاف سایر نقاط کشور بسیار ساده و بدون تشریفات است. ابتدا نخل را با گلاب کاشان معطر می‌کنند، سپس لباس سیاه نخل، معروف به چادری، را با فریادهای «یاحسین» بر نخل می‌پوشانند و پارچه سبز رنگی که نشان از آقایی و سیادت سادات بنی فاطمه است، به صورت عمامه بالای نخل می بندند. پیراهن مانندی که آغشته به خون است را به نشانه شهادت به قسمت عقب نخل می آویزند. به برخی نخلها شمشیر، خنجر، سپر، کلاه خود و آیینه نیز نصب می‌کنند.
شمع‌زنی و چهل‌منبر
شمع زنی و چهل منبر از دیگر آیین عزای حسینی در کاشان است. ساعاتی به غروب روز تاسوعا، بسیاری از نذرداران و علاقه‌مندان به شرکت در مراسم شمع زنی، 72 شمع به یاد 72 شهید روز عاشورا در دست می‌گیرند و با وضو و طهارت و پابرهنه در چهل مکان مقدس مثل زیارتگاهها، مساجد و حسینیه‌ها شمع روشن می‌کنند. دلیل اینکه این آیین در چهل مکان مقدس اجرا می‌شود، آن است که کاروان اسرای کربلا را تا شهر شام در چهل منزل گردانده‌اند.
جریرده
یکی دیگر از آداب محرم در دسته‌های سوگواری سالار شهیدان برداشتن علمی است به نام «جریده». در تاریخ فرهنگ عامه کاشان آمده‌است: «علم جریده» شبیه به نیزه بوده و دارای یک یا دو تسمه آهنین هلالی شکل، دو پنجه فولادین، دو عدد شیر،کشکول مسی، رشته‌های مروارید، جاشمعی و چند تکه پارچه قیمتی است. جریده در واقع‌نمادی از ویژگی‌های علمدار کربلاست، کشکول به نشانه سقایی حضرت، هلال تشبیه رخسار او به ماه، آیینه صداقت و یکرنگی حضرت ابوالفضل و رشته‌های مروارید نشانه رشته الفت و وفاداری ایشان به حضرت سیدالشهدا(ع)، است. همچنین علم نشانه علمداری و سپهداری، پنجه‌های فلزی نشانی از دستهای بریده حضرت ابوالفضل العباس (ع) است. از دیگر اعتقادات مردم کاشان است که آب در کشکول می‌ریزند و از این آب به بیماران می‌دهند تا به خواست خدا شفا یابند.
سقاهای عزادار
عزاداری سقایی نیز از قدیم در کاشان رایج بوده است. این نوع سوگواری با خواندن مصیبت‌های وارده بر خاندان رسول خدا(ص) به صورت ذکر گرفتن و نوحه سرایی، دسته جمعی و هماهنگ همراه است. مجلس «عزاداری سقایی» با نوحه سرایی سرپرست هیات که به بابا مشهور است، آغاز می‌شود و رسمیت می‌یابد و در آخر به دعا ختم می‌شود. بعضی از خانواده‌های بی‌فرزند یا کسانی که طفلشان مریض است، از خدا می‌خواهند که به آنان فرزندی عطا کند یا فرزندشان شفا یابد تا او رابه عضویت هیات سقایان و خدمتگزاری اباعبدالله الحسین(ع) درآورند. معمولا در هفت یا هشت سالگی کودک، در مجلسی بابا و سرپرست هیات سقایان دعوت می‌شود و او را لباس سقایی می‌پوشاند و در این حین، قصیده‌ای مخصوص می خواند.
لباس و وصله‌های سقایی شامل «کلاه ترمه» به نشانه تاج افتخار خدمتگزاری امام حسین (ع)، «شیر و قلاب» به نشانه کمربند سقایی، کشکول به‌نشانه مشک آب سقایی، لنگ به جای نطع سقایی، رشته‌ای قرمز به نشانه رشته غم و ماتم امام حسین (ع) است که به کمر کودک می‌بندند. پس از پوشاندن لباس، مراسم با دعا و فاتحه خوانی و پاشیدن گلاب و دادن شیرینی پایان می‌پذیرد و آن کودک از آن روز تا آخر عمر بطور رسمی سقا محسوب شده و عضو هیات سقایان کاشان به شمار می‌رود.
سایر رسوم کاشان در محرم
علاوه بر این آداب عزاداری، مردم کاشان دارای برخی باورها و اعتقادات عمیق هستند که در روز عاشورا به آنها عمل می‌کنند که‌می‌توان به خاموش کردن چاههای آب، آبیاری نکردن اراضی کشاورزی با این باور که محصولشان پربرکت می شود و اهدای شیر دام به عزاداران حسینی بویژه هیات‌های مزین به نام علی اصغر(ع) از سوی دامداران اشاره کرد. مردم کاشان بدلیل صبغه مذهبی و سابقه شکل‌گیری تشیع در این دیار، عشق و ارادت خاصی به اهل بیت (ع) دارد.
پایان پیام/
نظر شما