ظهور؛ عصر عبور از یخبندان اومانیسم و لمس گرمای توحید

حجت الاسلام اصغر کریم زاده، مدرس حوزه و دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار مهدویت خبرگزاری شبستان در رابطه با ویژگی های مشترک فصل بهار با عصر ظهور تصریح کرد: از امام عصر (عج) و ایام ظهور ایشان با عنوان «ربیع الایام» (بهار روزگاران) تعبیر شده است. این بحث دو جنبه دارد و در واقع ما دو وجه شباهت میان بهار طبیعی و بهار جان انسان ها مشاهده می کنیم.

وی افزود: یک وجه آن، نفس وجود امام (ع) است که تشبیهات بسیاری درباره شخص امام عصر علیه السلام بیان شده که ما را به موضوع شباهت های میان «امام و بهار» نزدیک می کند. از جمله اینکه روایات، برای معرفی امام عصر علیه السلام عناوینی همچون ابر بارنده، باران های پیاپی، خورشید نورانی، آسمان سایه افکن، زمین بسیط و گسترده را به کار برده اند و این تعبیراتی است که درباره شخص امام به کار رفته است.

این عضو مرکز تخصصی مهدویت بیان کرد: حجت خدا و انسان کامل روی زمین در هر زمان، این اوصاف را داراست. در زمان اهل بیت علیهم السلام به عنوان مثال زمان امام صادق علیه السلام یا زمان حضرت سیدالشهداء علیه السلام هر یک از این بزرگواران خود در بین مردم یک بهار محسوب می شدند؛ چرا که واسطه میان خدا و مخلوقات بودند.

حجت الاسلام کریم زاده گفت: نگاه شیعه نسبت به امام علیه السلام به عنوان مظهر پاکی، مظهر صداقت و انسان کامل، نگاه بهاری است. مردم بهار را به این دلیل بهار می دانند که همراه خود طراوت، پاکی، سرسبزی، خوشحالی، آرامش، آسمان زیبا و ابرهای باران زا دارد. امام نیز اینگونه است. حالت وجودی و خلقت امام در هر دوره ای همین است. بنابراین یک وجه شباهت در مورد شخص امام علیه السلام است. اما وجه دیگر پیرامون جامعه ای است که امام تشکیل خواهند داد. قطع و یقین اگر زمینه برای اهل بیت عصمت و طهارت فراهم بود آنها هم جامعه ای به طراوت بهار تشکیل می دادند، آنها هم جامعه ای تشکیل می دادند با همه مولفه های یک جامعه بهاری؛ اما زمینه فراهم نشد. همچنان که شخص ائمه علیهم السلام فرمودند از جمله حضرت صدیقه سلام الله علیها خطاب به مردم فرمود: «اگر اجازه می دادید علی علیه السلام امامت و ولایت را به دست گیرد شما را به سرمنزل مقصود می رساند» اما به هر حال این اتفاق - بر اساس اراده و اختیار انسان ها در آن دوره- در زمان اهل بیت علیهم السلام نیفتاد.

این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه تصریح کرد: اما نوید این اتفاق را به ما داده اند که جامعه بشری در نهایت از این سرمای منجمدکننده ی «نگاه انسان محوری» و «نگاه اومانیستی» عبور خواهد کرد و قطعا به یک جامعه توحیدی خواهد رسید. ما امروز بعد از امام عسگری علیه السلام در حال گذار از این جامعه هستیم، یعنی گذار از جامعه منجمدشده ای که با نگاه های اومانیستی از محور توحید فاصله گرفته است. امام عصر علیه السلام یک جامعه بهاری مبتنی بر توحید را بنیان خواهند گذاشت و آن جامعه ای است که قرآن شریف و همه انبیا و اولیای الهی و کتب آسمانی به آن بشارت داده اند. جامعه ای که تمدن و نگاه تمدن اسلامی در آن غلبه پیدا می کند.

عصر ظهور و رهاشدن از زمستان «ایسم های اومانیستی» 

وی در ادامه تاکید کرد: در واقع جامعه امام عصر علیه السلام جامعه ای است که با یک تمدن نوین اسلامی به سقف خود خواهد رسید. یعنی اتفاقی که در دوره اهل بیت (ع) محقق نشد و در دوران غیبت نیز واقع نمی شود، در دوره ظهور محقق خواهد شد که ما به سقف تمدن سازی اسلامی خواهیم رسید. در این دوره آرامش، آسایش، وفور نعمت، نزول رحمت الهی و پیشرفت های مختلف به حد اعلای خود می رسد از جمله پیشرفت علمی؛ همچنان که در روایاتی از امام باقر یا امام سجاد علیهما السلام آمده است که فرمودند: «کل علوم بشری 27 حرف است و تا زمان ظهور امام عصر (عج)‌تنها دو حرف آن مشخص شده است و 25 حرف باقیمانده را امام کامل می کند.»

این محقق مهدوی با اشاره به وضعیت کنونی جهان ابراز کرد: این اتفاق یعنی عبور از یک دوره جاهلیت؛ ما امروز در یک جاهلیت دوم به سر می بریم. جاهلیتی که قبل از ظهور اسلام بود و تاریخ اوصاف آن را ذکر کرده امروز نیز به شکل دیگری در حال رخ دادن است. امام عصر علیه السلام ما را از این جاهلیت و از این زمستان سرد نگاه های «ایسم دار» (اومانیستی - انسان محوری) خارج کرده و جامعه توحیدی تشکیل می دهد.

وی در توضیح مفهوم جامعه توحیدی گفت: جامعه توحیدی یعنی پرچم لااله الا الله و محمد رسول الله (ص)‌ در سراسر دنیا برافراشته می شود و امام با برافراشته شدن این پرچم و عمل به دستورات الهی جامعه ای نوین را برپا می کنند. نکته جالبی که در این رابطه وجود دارد آن است که برنامه امام عصر علیه السلام  برای ایجاد یک جامعه بهاری، برنامه ای فراتر از قرآن نیست. به عنوان مثال قرآن اشاره می کند: « و َلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُواْ وَاتَّقَواْ لَفَتَحْنَا عَلَيْهِم بَرَكَاتٍ مِّنَ السَّمَاء وَالأَرْضِ » اگر مردم کره زمین ایمان و تقوا پیشه می کردند جامعه آنها جامعه ای بهاری می شد به این معنا که خداوند برکاتش را از آسمان و زمین بر آنها نازل می کرد.

مدرس حوزه و دانشگاه تصریح کرد: نگاه امروزی نسبت به مشکلات چنین نگاهی نیست بلکه نگاهی است که همه چیز را در گروی زندگی ماشینی و زندگی پرپیچ و خم با نگاه غربی می بیند و امام عصر عجل الله تعالی فرجه این را تصحیح می کند. در واقع اعجازی که امام علیه السلام انجام می دهد این است که با رشد عقول بشر، نگاه انسان ها را نسبت به مشکلات و نسبت به زمستان جاهلیتی که در آن قرار داریم، تغییر خواهد داد. لذا دوره ظهور امام عصر (ع) یک دوره وصف ناشدنی است که پیش از این هیچ نمونه ای نداشته است و جالب است که هر جا که از این دوره نامی برده شده به شگفتی از آن یاد می شود و تنها نگاه اسلامی و نگاه شیعی است که تا این حد شفاف این مسئله را بیان می کند.

وی در توضیح این بیان شفاف در اسلام تاکید کرد: علت شفاف بیان کردن این مسئله  آن است که نور امید در دل ها تابیده شود و مردمان بدانند که بعد از این زمستان پرپیچ و خم و منجمد جوامع جاهلی، ما گذاری به یک جامعه معطر به عطر توحید خواهیم داشت.

«امنیت فراگیر»، گمشده عصر غیبت 

حجت الاسلام کریم زاده خاطرنشان کرد: از جمله اوصافی که برای دوران ظهور امام عصر عجل الله تعالی فرجه می توان به آن اشاره کرد مسئله «امنیت فراگیر» است؛ چیزی که در این دوره ی جاهلیتی که در آن به سر می بریم گمشده همگان است و همه به دنبال این امنیت فراگیر هستند. این امنیت با توجه به اینکه ما در گروی نگاه اومانیستی هستیم، در این دوره پیش نمی آید. اما زمانی که امام عصر علیه السلام نگاه ها را تغییر دهند در کنار آن امنیت نیز ایجاد می شود، نظام طبقاتی از بین می رود، مردم در طبقات مختلف اقتصادی زندگی نمی کنند بلکه همه در یک طبقه هستند به گونه ای که نقل شده که در آن زمان پیدا کردن یک فقیر برای دادن زکات به او سخت می شود.

عضو مرکز تخصصی مهدویت افزود: در زمان امام عصر علیه السلام ریشه بسیاری از مشکلات و ریشه بسیاری از بیماری ها خشک می شود. یعنی دولت بهاری که امام عصر علیه السلام  تشکیل خواهد داد دوره ای است که نقمت ها و سختی ها در آن به حداقل می رسد. ما در تشبیهی که در دوره ظهور امام (عج) به دوران بهار آفرینش و بهار وصف ناشدنی بشریت داریم از این نکته نیز نباید غافل شویم که همین دوران غیبت نیز باید برای ما یک نوع بهار باشد، این نکته بسیار مهمی است یعنی مومن از فرصت زمستان غیبت نیز استفاده می کند.

حجت الاسلام کریم زاده تصریح کرد: انسان منتظر، معطل دوره ظهور نیست. بلکه تکلیفش را در همین زمان غیبت نیز انجام می دهد. در روایتی از رسول گرامی اسلام (ص) آمده است که فرمودند: «الشتاء ربیع المومن؛ زمستان بهار مومن است» یعنی مومن از فرصت هایی که در زمستان وجود دارد استفاده می کند به عنوان مثال از شب های طولانی آن برای مناجات بهره می گیرد. دوره غیبت امام عصر (عج)‌نیز دوره استفاده از فرصت هاست. برای انسان منتظر، غیبت و ظهور تفاوتی ندارد. یعنی درست است که انسان ها در عصر ظهور جامعه به رشد عقلایی می رسد و موانع و مشکلات برداشته می شود اما مومن و منتظر در همین دوره غیبت نیز خود را در دوره ظهور می بیند. از فرصت ها استفاده می کند و امام برای او غایب نیست.

همچنان که شاعر در این باره چنین سروده است که :

فرياد تمناي ظهورش چو به پا خاست / فرياد زند بر سر دل شرم کن از خواست

خوابيم و حقيقت به خدا نيست به جز اين / ما غائب و او منتظر آمدن ماست... »ا

انسان مومن همیشه خود را در محضر امام می بیند و از این فرصت استفاده می کند به قول حافظ «از دست غیبت تو شکایت نمی کنم/ تا نیست غیبتی نبود لذت حضور»  

این عضو مرکز تخصصی مهدویت در ادامه با اشاره به روایتی از امام صادق علیه السلام گفت: وجود نازنین امام صادق علیه السلام دعایی را تعلیم دادند تا در دوره غیبت خوانده شود که در واقع دعای غریق است و این دعا شباهت فراوانی با دعای لحظه تحویل سال دارد. متن دعای غریق که حضرت صادق علیه السلام تعلیم دادند این است: «یا الله؛ یا رحمن؛ یا رحیم؛ یا مقلب القلوب ثبت قلبی علی دینک» شباهت های زیادی در این دو دعای شریف وجود دارد. ما در دعای تحویل سال به محضر خدا عرض می کنیم: ای کسی که قلب ها را متحول می کنی قلب ما را نیز دگرگون کن!! در این دعا نیز همین موضوع را مطرح می کنیم اما با نگاه به ثبات دین.

حجت الاسلام کریم زاده افزود: نگاه ما در این دعا آن است که از خدا درخواست کنیم ما را در این دوره پُرمخاطره و زمستان خطرناک غیبت از بی دینی حفظ کند. در روایات نیز می بینیم که بر این موضوع تاکید شده است که کسی که در این دوره دستش از دست امام عصر (عج) خارج شود هلاکش قطعی خواهد بود. از جمله امام عسگری علیه السلام در روایتی خطاب به «احمد بن اسحاق قمی» فرمودند: «به خدا قسم فرزندم مهدی علیه السلام هیبتی خواهد داشت که کسی از هلاکت نجات پیدا نمی کند مگر دو صفت را دارا باشد، نخست این که در مسیر امامت ثابت قدم بماند و دوم؛ توفیق دعا برای فرج را داشته باشد، یعنی برای ثبات قدم در این راه، از فرصت زمستان (دوران غیبت) نیز استفاده کند و منتظر فرج باشد.»

وی در پایان خاطرنشان کرد: شخصی که این دو خصوصیت را داشته باشد می تواند ثابت قدم بماند، هر چند که ما در عصر غیبت به سر می بریم و مسایل و مشکلات مردم زیاد است هرچند ما در دوره انجماد و دوره اومانیسم به سر می بریم اما نباید از این فرصت غافل شد. جالب است بدانید که حتی برای کسی که منتظر است و در عین حال از این فرصت ها استفاده می کند پاداش های فراوانی در نظر گرفته شده است. بنابراین، هم باید در دوران غیبت آمادگی کسب کرد و هم نگاه به یک آینده ی سبز داشت. آینده ای که قطعا از راه خواهد رسید. مدت آن حکومت موعود هر چه باشد برای انسان مومن غنیمت است. اما به هر حال زمین روزی به نور امام عصر علیه السلام روشن خواهد شد و اگر ما بخواهیم به طور جدی حضور این بهار فراگیر برای جامعه بشری را شاهد باشیم باید خود را آماده کنیم.