محمد باقر خراسانی، مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی در گفتگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان ضمن مقایسه تطبیقی نگاه علوم انسانی غربی به مساله قدرت با نگاه اسلام به این موضوع، اظهار کرد: نگاهی که در اندیشه و علوم انسانی غربی به قدرت وجود دارد، به معنای زور و تسلط است که آن را غایت نیز به حساب می آورند.
وی ادامه داد: اما در اندیشه سیاسی اسلام، شاید قدرت همان سلطه باشد، اما غایت نمی تواند باشد بلکه ابزار و راهی است برای خدمت؛ در حقیقت اگر ما نگاه ابزار گونه به قدرت داشته باشیم، آن نگاه زور به معنای رایج یا قدرتی که به معنای برتری از دیگران است، می توان در این جا مد نظر گرفت یعنی ابزار و مکانیزمی برای خدمت. اما در اندیشه غرب به دلیل آن که همه چیز را برای منافع انسان می بیند، لذا نگاه آن تسلط گرایانه است نه خدمت مدارانه.
خراسانی اضافه کرد: در حقیقت در دیدگاه اسلام، نوع نگاه تغییر پیدا می کند و قدرت وسیله ای است برای خدمت به دین و رسیدن مردم به تعالی و تکامل اما در اندیشه سیاسی غرب، قدرت غایتی به شمار می آید و همه چیز برای رسیدن به قدرت است نه خدمت.
این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به سخنی از شهید بهشتی در این باره تاکید کرد: همچنان که آیت الله بهشتی در خصوص مساله قدرت بیان کرد ما شیفتگان خدمت هستیم نه تشنگان قدرت، در اسلام این نوع نگاه به قدرت وجود دارد و البته توجه به قدرت نفی نمی شود اما مطابق با آموزه های این دین، هیچ فردی برای رسیدن به قدرت تلاش نمی کند، بلکه برای رسیدن به خدمت می کوشد اما همان گونه که اشاره شد، در اندیشه غرب، غایت قدرت است و هر کسی به قدرت برسد، در حقیقت پیشرفت کرده است اما در اسلام با قدرت می توان خدمت کرد و زمینه تعالی و تکامل را به جود آورد و اگر این نگاه ابزاری را به قدرت داشته باشیم، تفاوت جدی در این عرصه به وجود خواهد آمد.
خراسانی همچنین در پاسخ به این سوال که علوم انسانی غرب مشارکت مردم در امر سیاست را با چه هدفی دنبال می کند، به شبستان توضیح داد: قطعا غرب مشارکت مردم را می طلبد و خواهان است اما باز این مساله نیز برای رسیدن به قدرت است و این که کدام فرد یا گروه و حزبی بتواند به قدرت برسد، و از سوی دیگر از نگاه آن ها این قدرت است که می تواند بر همه امور اعم از علوم، سیاست، اقتصاد، فرهنگ و ... تاثیر بگذارد اما اسلام مشارکت مردم را می خواهد برای آن که قدرتی ایجاد شود تا به واسطه این قدرت ایجاد شده، جامعه و مردم رشد و تکامل پیدا کنند به دلیل آن که انسان خلیفه الله بوده و برای رسیدن به این مقام باید به ابزارها و مکانیزم هایی دست یابد تا این مسیر تکاملی سیر شود.
مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی اذعان کرد: اما نکته مهم در این میان آن است که اگر چه ما در فضای جامعه دینی و اندیشه سیاسی زندگی می کنیم و مبنای یاد شده را نسبت به قدرت داریم، ولی متاسفانه بسیاری از تحصیلکرده های کشورمان و ساستمداران جامعه در عین این که در فضای اسلامی تنفس می کنند، اما مبنای اندیشه غربی را یدک می کشند یعنی مشارکت برای رسیدن به قدرت.
وی ادامه داد: بنابراین، این دست و پا زدن ها و تلاش ها و این فضاهای غیرسالم برای رسیدن به جایگاه قدرت که نشانی از اخلاق اسلامی در آن دیده نمی شود، آسیبی جدی برای فضای جامعه اسلامی است که باید سیاستگذاران، مسوولان و افراد صاحب نفوذ در جامعه نسبت به این نوع تغییر نگرش کاری انجام دهند.
خراسانی با یادآوری این که امام خمینی (ره) در اوج قدرت بودند اما خود را خادم ملت و مردم معرفی می کردند، تاکید کرد: ما چنین تعبیری میان هیچ یک از رهبران سیاسی دنیا و اندیشمندان جهان نمی بینیم و سراغ نداریم یا تعابیری که آیت الله خامنه ای رهبر انقلاب اسلامی درباره قدرت به کار می برند، قابل قیاس با هیچ یک از رهبران سیاسی دنیا نیست اما متاسفانه فضای سیاسی جامعه، فضای قدرت طلبی به هر وسیله ای شده که این رویکرد به دور از آموزه ها و مبانی اسلام است.
مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی در پایان خاطر نشان کرد: اگر نگاه ما در این عرصه خدمت باشد، نباید شاهد بی اخلاقی، انگ زدن و تهمت زدن باشیم و یا نباید فضای ناسالم رقابتی بر جامعه حاکم شود بلکه به خدمت بیندیشیم و این که اگر پس از برگزاری انتخابات نیز به فکر این باشیم که چگونه خدمت خواهیم کرد، آن زمان است که می توان ادعا کرد نگاه خدمتی داشته ایم.
نظر شما