به گزارش خبرنگار شبستان، حمیدرضا شاه‌آبادی، معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صبح امروز در سمینار نمایش‌های آیینی- سنتی درباره جایگاه هنرهای نمایشی آیینی- سنتی در جغرافیای تاریخی گفت: نمایش‌های آیینی رییشه در فرهنگ ما دارد و منبعث از اعتقادات و خاستگاه دینی، ملی و قومی و اعتقادی ما است.
وی با اشاره به یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی بشر گفت: پرسش "من که هستم" پرسشی هویتی است که انسان را رها نمی‌کند، شاید پاسخ به این پرسش سخت‌ترین پرسش باشد. در جوامع غربی سخت به این پرسش پاسخ داده‌اند. من کیستم یک نوع فرار از پاسخ بوده است. واقعیت این است که هویت شیرازه موجود آدمی است و خلاء هویتی مترادف با از‌هم‌گسیختی انسان است. خلاء باید هبوط و سقوط انسان در ورطه بی‌هویتی است.
وی افزود: یک صورت ظاهری هویت، هویت شناسنامه‌ای است اما یک شناسنامه معنایی و محتوایی شناسنامه که تیره افکار ماست، داریم که این شناسنامه علاوه بر اینکه شناسنامه تیره افکار ماست خاستگاه باورها، اعتقادات و تمدن ماست که ریشه در اندیشه‌ها و باورهای ما دارد. این هویت معناگر زندگی ماست زیرا جایگاه ما را در سپهر حیات مشخص می‌کند.
وی با بیان اینکه زندگی بدون هویت پوچ و بی‌معنی است، گفت: به آرای بزرگ‌ترین متفکران غربی تقلی راه درمان هویت از مسایل اصلی آن است، این بخش مبتلابه همه ماست.
وی خاطرنشان کرد: شبیخون فرهنگی دو جبهه دارد، یکی تسلط بر ملت‌ها و دیگری هجمه خودکار سرایت بیماری از یک عضو به عضو دیگر ریشه می‌دواند. تبدیل کردن جامعه به الگوی واحد و یکسان‌سازی فرهنگی از جمله موضوعاتی است که از این شکل تهاجم فرهنگی خودکار ریشه می‌دواند و نتیجه آن حذف هویت بومی است و حفظ هویت یکی از راهکارهای مناسب در مقابل آن می‌تواند چاره‌ساز باشد.
به گفته حمیدرضا شاه‌آبادی ما در فرهنگ ایرانی- اسلامی باید پاسخی منطقی و معقول به هویت بدهیم، هویت سنت است، با از دست دادن سنت هویت را از دست می‌‌دهیم، سنت حتی وظایف و مسئولیت‌های ما را مشخص می‌کند و در یک کلام سنت شناسنامه واقعی ماست که در معنای درست امری متعالی است و سنت نبوی دومین حجت الهی است.
وی با اشاره به نقش نمایش‌های آیینی- سنتی در فرهنگ ایرانی گفت: نمایش‌های آیینی- سنتی را عده‌ای مترادف با گذشته‌گرایی می‌دانند، در صورتی که این‌گونه نیست. برخی گمان می‌کنند برای خلق نمایش‌های آیینی- سنتی باید مجموعه‌ای از آیین‌ها را خلق می‌کنند، در نگاه اینها سنت چیزی در برابر نو و تازه و سنت را تکرار الگوی رفتاری مربوط به گذشته می‌دانند، در حالی که این نگرش سطحی و غیرعالمانه به سنت است.
معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه هر فرهنگ تا زمانی از حیات معنوی برخوردار است که ریشه در سنت دارد، گفت: گوهر و مغز سنت حقیقتی فراتاریخی است، آداب و رسوم مادامی که از این حقیقت متعالی به این حقیقت متعالی معطوف باشند آداب و سنت خواهند بود. زمانی که این سنت حقیقت زوال‌ناپذیر است آنها هم زوال‌ناپذیر هستند، معناداری زندگی هم به این حقیقت پیوند دارد.
شاه‌آبادی با بیان اینکه نمایش‌های آیینی- سنتی به خاطر مأخوذ بودن از سنت رمزآلود هستند، گفت: نمایش‌های سنتی و آیینی واقعی نوعی رازآمیزی و حرف بیان‌ناشدنی را با خود دارند چرا که مأخوذ از سنت هستند و حقیقتی هستند که نمی‌توانیم آن را به طور کامل بیان کنیم. همیشه حقیقت به وجهی بیان‌نشدنی و فاش‌نشدنی می‌ماند، نمایش‌های آیینی- سنتی نیز آن حقیقت را افشا نمی‌کنند. این نمایش همانند نمایش‌های سطحی نیست و برای بهره‌برداری مفید برخلاف نمایش‌های سطحی این‌گونه سنت برای بهره‌برداری مفید نیست و نام سنتی بودن را تضییع می‌کند. بخشی از ماندگاری نمایش‌های آیینی- سنتی به خاطر رازآموزی این آیین‌ها و سنت است.
به گفته شاه‌آبادی در مقاله‌ای یک ماجرا از شاهنامه گویی در برابر آن پهلوانی‌ها، سورها و سوگ‌ها انگار امری فرابشری در جریان است، یک احساس به زبان درنیامدنی در آن حضور دارد که نقال می‌خواهد ما را با آن راز آگاه کند، این امر رازآلود باعث می‌شود که هنرمند آیینی مخاطب را با راز آشنا کند و با این آشکار کردن راز ما را با هویت‌مان آشنا می‌کند. با سنت است که هویت خود را می‌شناسیم و با آن است که با تکالیف خودمان، تکالیف خودمان را یادآور می‌شویم.
معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه نمایش‌های آیینی- سنتی یک هنر فردی نیست، گفت: نمایش‌های آیینی یک هنر فردی نیستند، پیام‌آور یک روح جمعی این هنر قادر است که فرد را از فردیت جدا کند و به جریان جمع پیوند دهد.
وی خطاب به شرکت‌کنندگان در دومین جشنواره آیینی- سنتی گفت: این سمینار آغازگر فعالیتی نو برای شناخت ریشه‌های عمیق نمایش‌های آیینی- سنتی ماست. ما باید از اذهان مردم گذشته‌گرایی را بزداییم و با تلاش و سیاست‌های جدید این‌گونه نمایش‌ها را که می‌توانند در اعتلای فرهنگ ایرانی و شناخت عمیق فرهنگ ایرانی- اسلامی اثرگذار باشند مورد توجه قرار دهند. امیدوارم هنرمندان در عرصه هنرهای آیینی و سنتی شاهد ارتقای فرهنگ بومی ایران باشند و عرصه نمایش آیینی- سنتی پرچم مهمی از فرهنگ، هویت و اصالت کشور ایران باشد.
پایان پیام/
نظر شما