به گزارش خبرنگار ادبیات شبستان، نشست خبری سی و سومین جایزه کتاب سال و بیست و سومین دوره جایزه جهانی کتاب سال امروز سه‌شنبه ۱۳ بهمن ماه با حضور دبیران هر دو جایزه و معاون فرهنگی خانه کتاب، در سرای اهل قلم خانه کتاب برگزار شد.
«حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی مهدوی راد» دبیر این دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در سخنانی گفت: یک نوع تحول ماهوی در این دوره از جایزه کتاب سال از نظر دستیابی به اطلاعات برای جمع‌آوری و همچنین داوری آثار، نامید، رخ داده است که بر اساس آن، فراخوان این جایزه از طریق پیامک، پست الکترونیک و دو روزنامه کثیرالانتشار به تمامی شخصیت‌های حقیقی و حقوقی که احتمال می‌رفت اطلاعات موثری درباره کتاب‌های چاپ شده دارند و یا خودشان صاحب آثار موثری هستند، ارسال شد.
وی افزود: بر این اساس بیش از ۶۰۰۰ ناشر، ۲۵۰۰ داور و ۶۵۶۴ شخصیت علمی و اهل قلم در جریان فراخوان این دوره قرار گرفتند.
مهدوی راد با بیان اینکه کتاب‌های ارسالی به دبیرخانه جایزه کتاب سال در ۱۱ گروه از جمله شامل کلیات، فلسفه، روانشناسی، دین، زبان، هنر، ادبیات، تاریخ، جغرافیا و کودک و نوجوان بررسی می‌شوند، تعداد کل گروه‌های مد نظر این جایزه را به اضافه زیرشاخه‌های آنها، ۷۳ مورد عنوان کرد و توضیح داد: در این دوره از جایزه کتاب سال، تعداد ۵۳۸۵ عنوان کتاب چاپ اول منتشر شده در سال ۱۳۹۳ تحویل دبیرخانه جایزه شد که پس از مرحله اول داوری، به کمک ۸۹۶ داور، تعداد ۲۲۴ عنوان کتاب به مرحله نهایی راه یافت.
وی با اشاره به شیوه انجام مراحل مختلف دریافت، ثبت و داوری آثار سی و سومین دوره جایزه کتاب سال به شیوه الکترونیک، بیان کرد: تنوع اقلیمی داورانی که با این دوره از جایزه کتاب سال همکاری کرده‌اند را بیشتر از دوره‌های قبل شاهدیم.
مراسم پایانی جایزه کتاب سال با حضور رئیس جمهور
دبیر جایزه کتاب سال از انتخاب حدود ۱۰ کتاب به عنوان برگزیده و ۳۰ کتاب به عنوان شایسته تقدیر در دوره سی و سوم این جایزه خبر داد و افزود: مراسم پایانی این دوره از جایزه کتاب سال ساعت ۱۵ روز ۱۸ بهمن ماه با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین روحانی رئیس‌جمهور در تالار وحدت برگزار خواهد شد.
وی در مورد ارزیابی کتاب‌های بررسی شده در این دوره از جایزه کتاب سال توضیح داد: متاسفانه باید بگویم که کمیت همچنان بر مرکب تیزرو آن هم در میدان نگارش و نه پژوهش، می‌تازد. واقعیت این است که ما از نظر کمی و تعداد کتاب‌هایی که در کشور منتشر می‌شود، نه تنها چیزی کم نداریم، بلکه اضافه هم داریم؛ اما آنچه افت کرده و به عبارت دقیق‌تر رو به افول است، کیفیت کتاب‌هایی است که در کشور منتشر می‌شود.
مهدوی راد با اشاره به اینکه کتابخوانی و کتابجویی در کشور ما توأم با هم در حال افت شدید است، توضیح داد: رسانه‌های بسیار پرمخاطبی مانند صدا و سیما تلاش ناچیزی را برای معرفی و نقد و بررسی کتاب‌های برگزیده کشور که از دل جوایزی مانند کتاب سال بیرون آمده‌اند، صورت می‌دهند اما این روند فایده‌ای ندارد. یکی از برگزیدگان این دوره از جایزه کتاب سال کسی است که ۲۵ سال از عمر خود را صرف تولید تنها یک کتاب کرده و حتی خانه خودش را هم برای انجام کارهای پژوهشی جهت تولید این کتاب، فروخته است. حالا اگر این رنج دیده نشود و تقدیر نشود، این پژوهش و پژوهش‌های مشابه چه سرانجامی خواهند داشت!؟
وی با اشاره به رویکرد خانه کتاب در برپایی جلسات نقد کتاب، گفت: رویکرد خانه کتاب، مؤسسه مجری جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در برگزاری جلسات جدی نقد و بررسی کتاب‌های برگزیده این جایزه در چند دوره اخیر مثبت است و امیدوارم این روند تداوم یابد. مسلماً هر میزان وزارت ارشاد و خانه کتاب برنامه‌ریزی‌های جدی‌تری برای نقد و بررسی این آثار صورت دهند، نتیجه‌ای که حاصل خواهد شد به مراتب مفید‌تر خواهد بود.
دبیر سی و سومین دوره جایزه کتاب سال همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر انتقاد ناشرانی که کتاب‌هایشان در این جایزه برگزیده شده، اما از سوی وزارت ارشاد خریداری نشده است، گفت: موضوع خرید کتاب‌هایی که در جایزه کتاب سال برگزیده می‌شوند، جدا از جلسات دو هفته یک بار هیأت خرید کتاب، در همین هیأت و به صورتی ویژه مورد بررسی قرار می‌گیرد و این خریدها انجام می‌شود. من شخصاً موردی را در خصوص خریداری نشدن کتاب‌های برگزیده این جایزه سراغ ندارم و چنانچه موردی باشد، پیگیری خواهم کرد.
وی همچنین درباره بحث کتابسازی در کشور بیان کرد: این مسئله البته مختص جامعه ما نیست و من شخصاً در کشورهای عربی منطقه هم از جمله مصر، لبنان، عراق، تونس و مغرب شاهد کتاب‌سازی‌های فراوانی بوده‌ام. در حوزه نگارش مقالات، وضعیت از حوزه کتاب اسفبارتر است.
ارشاد نمی‌تواند جلوی انتشار کتاب‌های سست را بگیرد
مهدوی راد در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا وزارت ارشاد جلوی انتشار این قبیل کتاب‌ها را نمی‌گیرد؟ گفت: ارشاد بر اساس قانون و ضوابط نشر کتاب که معیارها و مبانی خاص خود را دارد، عمل می‌کند و نمی‌تواند جلوی انتشار کتاب‌های سست را بگیرد. متاسفانه ما حتی برای سرقت‌های حوزه کتاب هم، قانون شفافی نداریم و در شرایط کنونی به نظر می‌رسد تنها چیزی که می‌توان به آن اتکا کرد، آسیب‌شناسی علمی این معضل است که یک راه آن، نقد و بررسی کتاب‌هاست، راه دیگر رعایت اخلاق پژوهش و تألیف کتاب از سوی مؤلفان است و اینکه هم مسئولان و هم جامعه علمی کشور می‌بایست برای تحقیق، بیش از اینها اهمیت قائل شود.
جوادی: استانداردهای تعریف شده برای دریافت جایزه جهانی کتاب سال رعایت نمی‌شود
«محسن جوادی» دبیر جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران نیز در این نشست در سخنانی درباره مراحل طی شده در این دوره از جایزه جهانی کتاب سال، گفت: ما حدود ۲۰۰۰ عنوان کتاب را در این حوزه بررسی کردیم. البته از آنجا که اولاً تهیه همه این مجلدات مقدور نبود و ثانیاً از همان ابتدا مشخص بود که بیشتر آنها شرایط اولیه برای بررسی در جایزه جهانی کتاب سال را ندارند، ما از میان آنها تعداد ۲۵۲ عنوان کتاب را یا از طریق خرید و یا ارسال از طرف ناشران و مؤلفان آنها، تهیه کردیم و در چرخه داوری قرار دادیم. حوزه‌های مدنظر این جایزه، موضوعات مربوط به مطالعات ایران و اسلام به زبان‌های غیرفارسی است و در ارزیابی این آثار ما از کمک ۹۰ داور از جمله ۱۰ داور بین‌المللی و همچنین برخی از برگزیدگان دوره‌های غربی جایزه جهانی کتاب سال، استفاده کردیم.
وی اضافه کرد: در مرحله نیمه نهایی حدود ۳۰ عنوان کتاب که حداقل‌های لازم را برای راهیابی به مرحله نهایی داشتند، انتخاب و در نهایت با توجه به رتبه و امتیازهایی که آثار دریافت کردند، ۱۰ کتاب به عنوان برگزیده و شایسته تقدیر انتخاب شدند.
دبیر جایزه جهانی کتاب سال با بیان اینکه سیاست دبیرخانه این جایزه به هیچ وجه نگاه به کمیت آثاری که در حوزه‌های مورد اشاره در نقاط مختلف جهان منتشر می‌شوند، نیست و اولویت را به کیفیت آثار می‌دهد، خاطرنشان کرد: متاسفانه ما گاه شاهد هستیم که استانداردهای تعریف شده برای دریافت جایزه جهانی کتاب سال، در بسیاری از کتاب‌ها رعایت نمی‌شود و از این جهت ما درصدد هستیم که از دوره‌های بعد، کتاب‌ها را به صورت منطقه‌ای داوری کنیم.
وی تاکید کرد: در میان آثار منتخب دوره بیست و سوم جایزه جهانی کتاب سال، کتاب‌های حوزه ایران‌شناسی و مطالعات ایران بر حوزه مطالعات اسلام غلبه دارد و بر این اساس در حوزه‌های هنر، تاریخ ایران، تاریخ علم، ادبیات ایران، مطالعات قرآن و نسخ قرآنی، حقوق و فقه اسلامی، آثاری به عنوان برگزیده و شایسته تقدیر انتخاب شدند.
در این نشست همچنین «افشین داورپناه» معاون فرهنگی خانه کتاب، مؤسسه مجری این جوایز با ارائه گزارشی از روند ارسال و داوری آثار گفت: تعداد ۵۳۸۵ عنوان کتابی که در این دوره از جایزه کتاب سال مورد بررسی قرار گرفتند، درواقع کتاب‌هایی است که در سایت جایزه از طریق مؤلفان یا ناشران، برای قرار گرفتن در چرخه داوری این جایزه، به ثبت رسیدند؛ وگرنه مجموع کتاب‌های چاپ اول منتشر شده در سال ۱۳۹۳ بیش از ۴۳ هزار عنوان است. همچنین فرصت مجددی به کتاب‌هایی که در این چرخه ثبت نشده‌اند، برای قرار گرفتن در گردونه داوری جایزه کتاب سال در سال آینده مطابق آنچه در آئین‌نامه این جایزه قید شده است، داده شده است.
وی از تصمیم این مؤسسه برای انجام یک کار پژوهشی و تحلیلی مفصل با هدف ارزیابی وضعیت کتاب‌های برگزیده و شایسته تقدیر در جایزه کتاب سال در سال آینده خبر داد و افزود: نتایج این پژوهش تحلیلی حتماً منتشر خواهد شد. خانه کتاب قصد دارد که فعالیت‌های حوزه کتاب خود را به سمت مردمی شدن و کمک گرفتن از سازمان‌ها و مؤسسات مردم‌نهاد و با هدف ترویج بیشتر کتاب و کتابخوانی در جامعه، سوق دهد.
نظر شما