داعش دستاورد یک حرکت علمی و پژوهشی است

به گزارش خبرگزاری شبستان در قم، ادریس هانی، اندیشمند معاصر جهان عرب از کشور مغرب امروز (22 دی) در سلسله نشست‌های علمی روشنفکران عرب و میراث اسلامی که در سالن همایش پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد، عنوان کرد: ایران کشوری آزاد و مستقل در جهان اسلام است که انواع شکست‌ها و سختی‌ها را تجربه کرده است و امروز به عنوان یکی از کشورهای قدتمند جهان اسلام و خاورمیانه است.

متأسفانه سیاست‌های مختلف باعث پراکندگی کشورهای اسلامی شده‌اند

اندیشمند معاصر جهان عرب اظهار داشت: متأسفانه امروز، جهان اسلام با شرایط ناگواری روبروست و در این عصر رویکردهای متفاوتی در اسلام به وجود آمد که نتیجه آن به وجود آمدن پایگاه‌های نظامی شد.

هانی تصریح کرد: یکی از ثمرات چالش‌های جهان اسلام، دو قسمی شدن عالم امروز شاما جریان اعتدال که یک تفکر انحرافی است و در مقابل آن جریان مقاومت است که ایران نقش محوری آن را ایفا می‌کند.

وی تأکید کرد: زمانی جهان اسلام به ثمر می‌رسد که ایران و عرب بتوانند با همکاری و همدلی به اهداف خود برسند، اما متأسفانه سیاست‌های مختلف باعث پراکندگی و چندگانگی کشورهای اسلامی شده‌اند.

ایجاد تحجر در تاریخ اسلام و تأثیرگذاری قدرت‌های خاص داعش را به وجو آورد

اندیشمند معاصر جهان عرب بیان داشت: سیر تاریخی جهان اسلام نشان می‌دهد که انحطاط کشور‌های اسلامی به صورت تدریجی به وجود آمد و از جامعه اسلامی به جماعت اسلامی ادامه یافت و در نهایت به جریان تکفیر رسید.

هانی با بیان این که داعش و گروه‌های تکفیری ثمره تاریخ ما شده‌اند، گفت: روز گذشته از سوی خبرنگاران سوالی مطرح شد که آیا داعش زاییده اسلام است؟؛ در پاسخ باید گفت که دو عامل زمینه تحجر در تاریخ اسلام و همچنین تأثیرگذاری قدرت‌های خاص جهت هدایت این نوع تفکرات در به وجود آمدن داعش نقش دارد.

وی تصریح کرد: هدف از به وجود آمدن داعش مربوط به سوال کلیدی بحث پیشرفت است، در حقیقت دشمن می‌خواهد که جهان اسلام همواره نقش حاشیه‌ای داشته باشد، به طوری که حتی به موضوع پیشرفت فکر نکند.

اندیشمند معاصر جهان عرب ادامه داد: سوال از بحث پیشرفت بیانگر این خطر است که کشورهای اسلامی و مسلمانان با قدرت‌های بزرگ در مرکز شریک شوند، در حالی که قدرت‌های بزرگ می‌خواهند که مسلمانان همواره در حاشیه باشند و به همین دلیل است که اسلام هراسی را مطرح کردند.

داعش دستاورد یک حرکت علمی و پژوهشی است

هانی با اشاره به این که ایجاد داعش برای رسیدن ملت‌های مسلمان به ناامیدی است، عنوان کرد: داعش در واقع دستاورد یک حرکت علمی و پژوهشی است، به طوری که یک کار منظم و عالمانه ای انجام شد که دستاورد آن، به وجود آمدن داعش بود.

وی در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان از این شرایط خارج شد یا نه؟ اظهار داشت: ما معتقدیم که راه برون رفت از شرایط امروز وجود دارد، تفاوت ایران و جهان عرب در این است که ایران با دست پر حرکت می‌کند، یعنی مسلح به سلاح حکمت متعالیه است.

سیدجمال‌الدین نقش مهمی در جهان عرب ایفا کرد

اندیشمند معاصر جهان عرب گفت: بیان کردن ابن رشد به عنوان فیلسوف جهان اسلام در حقیقت برای هدایت‌گری به دکارت است، در حالی که دکارت شروع مدرنیته است، اما ملاصدرا را باید بعد از مدرنیته و در انتهای مدرنیته ببینیم.

هانی افزود: ملاصدرا حتی در حرکت جوهریه از فیزیک نیوتن عبور می‌کند و به فیزیک کوانتوم می‌رسد، بنابراین ما می‌توانیم با چالش مدرنیته عقلی حرف داشته باشیم.

وی با اشاره به شخصیت سیدجمال الدین در تاریخ اسلام، بیان کرد: سیدجمال الدین نقش مهمی در جهان عرب ایفا کرد، سیدجمال الدین، خارج شدن از جریان‌های تحجر و واپس گرایی را اجرا می‌کند، اما متأسفانه حرکتی که قصد ایجاد آن را داشت، سریع با شکست مواجه می‌شود.

اندیشمند معاصر جهان عرب اضافه کرد: سیری که سیدجمال الدین با محور پیشرفت تمدن اسلامی در پیش گرفته بود، به سمت تکفیر، انحطاط و واپس‌گرایی حرکت کرد و جریان سلفی به وجود آمد.

هانی تصریح کرد: تمایلات سلفی گرایانه با عکس العمل‌های فراوانی مواجه شد، همچنین یکی دیگر از عوامل سیر انحطاطی، جنگ میان اعراب و اسرائیل بود که بعد از جنگ، یک ناامیدی شدیدی برای عرب به وجود آورد و سیر انحطاط و عدم اعتماد به سنت گذشته را به وجود آورد.

وی با اشاره به دیدگاه عبدالله العربی مبنی بر انقطاع کامل از گذشته، گفت: عبدالله العربی اگرچه مارکسیست نبود، اما طرحی که ارائه می‌دهد، طرح مارکسیستی است؛ او معتقد بود که از زاویه سنت نمی توان به پیشرفت نگاه کرد.

اندیشمند معاصر جهان عرب یادآور شد: در مقابل عبدالله العربی، شخصیتی به نام محمدعابد الجابری ظهور می‌کند که رویکرد به سنت را مطرح می‌کند؛ الجابری قطع شدن کامل از سنت را نمی‌پذیرد و می‌گوید که یک سنت نداریم، بلکه سنت‌هایی داریم و ما باید آنچه که برای عقلانیت مفید است، به دست آوریم.

هانی تصریح کرد: نگاه تاریخ در آثار الجابری مشهود است و تدوینی که از رویکردهای مختلف موثر در تمدن اسلامی است را در سه رویکرد برهانی، عرفانی و بیانی مطرح می‌کند.

اکثر جریان‌های عربی، نگاه منفی نسبت به گذشته و سنت دارند

وی با بیان این که اکثر جریان‌های عربی، نگاه منفی نسبت به گذشته و سنت دارند، اظهار داشت: رویکردهایی که در تاریخ اسلام رخ داده است، هر کدام دیگری را نقد می‌کند و جریان‌های سیاسی نیز نقش محوری در این جریان سازی‌ها دارند.

اندیشمند معاصر جهان عرب در پایان عنوان کرد: این مشکل در جهان عرب، ریشه در حوزه‌های مختلف از جمله اخلاق، سیاست، عرفان و .. دارد و تا زمانی که اخلاق نقش خود را در سیاست ایفا نکند، ما این مشکل را همچنان خواهیم داشت.