سازمان سینمایی حمایت‌ها را برای رسیدن به سینمای اقتصادی حداقل کند

به گزارش خبرنگار سینما و تلویزیون شبستان، یازدهمین قسمت از برنامه سینمایی «هفت» با حضور بیژن نوباوه، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس روی آنتن شبکه سه سیما رفت. در بخش گفتگوی ویژه برنامه هفت شب گذشته، بهروز افخمی میزبان بیژن نوباوه، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی بود. این گفتگوی ویژه با موضوع بررسی وضعیت قانون گذاری در سینمای ایران و اختیارات مجلس در تصمیمات سینمایی کشور آغاز شد.

مخاطب در سینما ایران چیزی می‌خواهد که فیلمساز نمی‌سازد

بیژن نوباوه، این موضوع سینمای ایران را فراتر از یک دولت و مجلس دانست و گفت: من دو دوره در کمیسیون فرهنگی مجلس حضور دارم، همواره فیلم هایی ساخته می شد که فروش نمی رفت و بعد فیلمساز به سراغ ما می آمد و می گفت اگر ممکن است به من کمک کنید تا هزینه تولید فیلمم تامین شود. این مشکلات همیشه بوده و ربطی به این دولت و آن دولت ندارد و اشکال در جای دیگری است.

فیلمساز ما نگاه مخاطب محور و اقتصادی ندارد

وی در ادامه با بیان اینکه تاکنون نگاه جشنواره ای بر سینمای ما حاکم بوده است، توضیح داد: مخاطب در سینمای ما چیزی را می خواهد که فیلمساز نمی سازد. ساختار غلط موجب آن شده است که او چشم به جشنواره های خارجی ببندد. امروز فیلمساز ما نگاه مخاطب محور و اقتصادی ندارد. نگاهش به آن سوی مرزهاست نگاهش به جشنواره های کن و برلین و... است که چه می شود. تازه او با رانت دولتی این فیلم ها را ساخته است. اگر این نظارت است، که سینما را به راه غلط کشانده است. چرا باید دولت بودجه حمایتی خود را صرف کسانی کند که هیچ چیز را قبول ندارند و علیه حاکمیت فیلم می سازند؟ فیلمساز باید فیلم خودش را بسازد، با پول و سرمایه خود نیز بسازد، بعد حکومت اجازه دارد آن را تائید یا ممیزی کند. در برخی از کشورها اتحادیه هایی دارند که پیش از حاکمیت عمل می کنند و فیلم ها را ممیزی می کنند. قوه مثبت ما در حوزه فرهنگی دنیا، قوه خوب فیلمسازی ماست، اما امروز از این قوه به خوبی استفاده نمی شود.

این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با ذکر مثالی ادامه داد: در ایسلند با 300 هزار جمعیت هر نفر در سال بیش از 5 بار به سینما می رود. این آمار در آمریکا 4.5 بار برای هر نفر است. در هندوستان 3.6 و در ایران 0.22 درصد! یعنی هر ایرانی تقریبا هر 7 الی 8 سال یکبار به سینما می رود. این سینما حتی اگر صنعت باشد، صنعتی ورشکسته است!

فیلمهایی که با پول دولتی ساخته می‌شوند و جذب مخاطب ندارند

وی با اشاره به فیلم سینمایی «اخراجی ها» گفت: من از فیلم «اخراجی ها» یا فیلم سینمایی «کلاه قرمزی» نام می برم. برخی همان زمان آن را فیلم سطح پائین و نازلی می نامیدند، اما مگر بد است که فیلمی این میزان اقبال داشته باشد و مردم را به سینماها بکشاند؟ در آمریکا نیز فیلم های اکشن، انیمیشن یا فانتزی است که صنعت سینما را حفظ کرده و مخاطب پسند است. اگر می خواهیم درباره سینمای صنعتی صحبت کنیم، باید مثل کالایی با آن برخورد کنیم که قرار است به ذائقه مخاطب خوش بیاید و خریدار داشته باشد، نه آن که صرفا در جشنواره های خارجی جایزه بگیرد.

نوباوه افزود: یکی از تهیه کنندگانی که اخیرا فیلمش اکران شد و خیلی هم فروش نکرد به من گفت "چگونه می توانی به من کمک کنی؟" گفتم همین که سکوت می کنم بزرگترین کمک است. شما که چرا کمک نمی کنید، در همین فیلم هایی که با پول دولتی ساخته می شود می بینیم مخاطبی جذب نمی شود و نتیجه نمی دهد.

وی در ادامه بیان کرد: ایده آل این است که اگر قرار است حاکمیت حمایت کند، از فیلم هایی حمایت کند که در راستای اهداف خود است. والا باقی فیلمسازان بروند فیلم خود را بسازند اما نهایتا باید پاسخگوی حاکمیت باشند.

سینماگر به سمت ساخت فیلم های غیراقتصادی می‌رود

بهروز افخمی انیز در این باره گفت: معتقدم اصل در ابتدا باید این باشد که دولت کمکی نکند و دولت از سینماگری که حاضر است مسئولیت کار خود را از ابتدا خود قبول کند، تعهد بگیرد و تنها در مرحله پروانه نمایش بر او نظارت کند. در این صورت فیلمساز خصوصی به سراغ ساخت فیلمی می رود که مخاطب پسند باشد و بازگشت سرمایه داشته باشد. در این صورت اگر فیلمی نظیر فیلم «عروس» من بتواند به میزان امروز جامعه ما 12 میلیون مخاطب جذب کند، اگر بلیط هر نفر 5 هزار تومان فرض کنیم در این صورت 60 میلیارد تومان می فروشد. در این صنعت است که سینماگر حتی می تواند مالیات نیز بدهد. اما امروز تمایل سلایق ساخت فیلم در شورای پروانه ساخت کنترل می شود و سینماگر به سمت ساخت فیلم های غیراقتصادی سوق داده می شود.

وی، فیلمساز امروز را بی توجه به سود اقتصادی در فیلمهای خود خواند و گفت: از نوع فیلمسازی که امروز در ایران فعالیت می کند پیگیری اهداف نظام که هیچ، حتی ساخت فیلم پرمخاطب و پول درآوردن از این سینما را نباید انتظار داشت. برای او چیزهای دیگری نظیر کسب شهرت و اعتبارگرفتن در سینمای روشنفکرانه، روی فرش قرمز رفتن و جایزه گرفتن مهم تر شده است. از کارگردانانی مثل من که به سن بازنشستگی رسیده ایم و انرژی نداریم، توقع نمی رود فیلم پرتحرک و اکشن بسازیم و از رده خارج شده ایم.

افخمی ادامه داد: فیلمسازان جوان نیز تربیت شده اند که در پی کسب شهرت در بازیگری یا کارگردانی باشند. فیلمسازی نیز آن قدر ساده شده است که می شود در یک تاکسی نشست و با یک گوشی موبایل هم فیلم ساخت و رفت در جشنواره خارجی جایزه نیز گرفت.

شرایط فعلی سینما ارزش نظارت ندارد

وی در مورد نقش کمیسیون فرهنگی مجلس گفت: کاری که کمیسیون فرهنگی می تواند انجام دهد این است که روی نسل نوجوانی که هنوز تربیت نشده اند، سرمایه گذاری کند و به آنها عادت بدهد تا ریسک شخصی کنند و پول بیاورند و سینما را مثل صنعت ببینند تا مخاطب ها را به سینما بکشاند. شرایط فعلی اصلا ارزش نظارت ندارد.

جشنواره عمار با حداقل‌ها در حال برگزاری است

نوباوه در پاسخ به اظهارات بهروز افخمی گفت: این نگاه امروز وجود دارد. هم اکنون جشنواره عمار در حال برگزاری است که این شکل نگاه در آن وجود دارد. ما در کمیسیون فرهنگی آمدیم برای این جشنواره یک و نیم میلیارد تومان در بودجه سال 94 در نظر گرفتیم، اما یک ریال به آنها پرداخته نشد. این جشنواره با حداقل ها در حال برگزاری است. این را با جشنواره فجر مقایسه کنید. در جشنواره فیلم عمار، سینماحقیقت و سینمای مقاومت، به غیر از جشنواره حقیقت به کدام یک از جشنواره های دیگر آقای ایوبی کمک می کند؟ این جریان فکری وجود دارد.

افخمی نیز با بیان اینکه مشکل تنها با حمایت حل نمی شود، خاطرنشان کرد: در سیستم کنونی بهترین این فیلم ها باید در ابتدا سلیقه شورای پروانه ساخت را جلب کند. یعنی اول سناریو را ببرند تا آقایون بپسندند. آنها هم که برخوردشان با فیلم های کمدی و کودکان که با تحقیر همراه است که شما مبتذل ساز هستید. این برخوردهای تحقیرآمیز نتیجه اش این می شود که فیلم هایی از این شورا بیرون می آید که مخاطب نمی پسندد. در نتیجه برای حفظ دم و دستگاه و تشکیلات خود این بساط باید ادامه پیدا کند. این بساط پول هم لازم دارد تا ضرر فیلم ها را بپوشاند و فیلمسازها را به این دستگاه وابسته نگه دارد. به نظر تنها این نیست که شما تنها در جشنواره عمار و حقیقت جوانان را تشویق کنید، بلکه باید کاری کنید موانع را از جلوی کسانی که می توانند مسئولیت قبول کنند برطرف کنید.

نوباوه در پاسخ به افخمی گفت: باید ببینیم چند درصد از فیلم های موفق جشنواره فجر پارسال اکران شد و آنها که اکران شدند چقدر موفق بودند؟! ولی نمی خواهند این را بفهمند که این سیستم اشکال دارد. من سازمان سینمایی را قبول دارم اما سیستم باید اصلاح شود.

نسل عمار و حقیقت کسانی هستند که زندگی و مردم واقعی را می شناسند

افخمی در ادامه با بیان اینکه نسل عمار و حقیقت کسانی هستند که زندگی و مردم واقعی را می شناسند، اظهار کرد: باید از اینها مراقبت کرد که زیر دست شورای پروانه ساخت نروند که سلیقه شان کهنه شده است و مردم تابه حال هرچه فیلمنامه زیر دست این شورا بیرون آمده را دیده اند و چند سال است که دیگر دوست ندارند ببینند.

نوباوه در ادامه بیان کرد: ما باید در این سیاست گذاری تجدیدنظر کنیم. نقش مجلس امروز محصور در برداشت های سیاسی است که هرچه تصمیم گیری کنیم برداشت نادرست می شود. برای رفتن به سمت سینمای مخاطب محور و اقتصادی سازمان سینمایی باید حمایت ها را به حداقل برساند یا راه جداگانه ای برای کسانی که حمایت نمی خواهند باز شود و به شرط تعهد که اگر فیلم آنها پروانه نمایش نگرفت، شکایتی نکنند.

این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در پاسخ به این سوال که با تشدید نظارت موافقت است یا با واگذاری نظارت به خود سینماگران گفت: ما قطعا در مورد پخش نظر داریم. همه جای دنیا هم این نظر را دارند. حاکمیت این وظیفه و حق را دارد. این باید برای فیلمساز تفهیم شود. چیزی نباید سازد که قابل پخش نباشد. طبیعی است تا رسیدن به این یک دوران نقاحتی داریم. اما به نظرم این می تواند تجربه موفقی برای آینده سینمای ایران باشد. ما بسیاری از فیلم ها را دوست داریم در سینما ببینیم و برخی از فیلم ها را دوست نداریم در سینما ببینیم. یعنی سینما مخاطب خاص دارد.

وی در پایان در خصوص فیلم توقیف شده «خانه دختر» نیز گفت: سازمان سینمایی در این خصوص مسئولیت دارد. مسئولیتش را بپذیرد و فیلم را اکران کند. ما در خصوص تخطی از قانون با او برخورد می کنیم. این نهایت ایده آل نظام است که وزارت ارشاد خود تصمیم بگیرد و خود مسئولیت قبول کند. این ربطی به کمیسیون فرهنگی ندارد. اگر چنین کند خیلی خوب است، اما آیا چنین می کنند؟! اینکه بر گردن کمیسیون فرهنگی مجلس می اندازند، برای این است که از عواقبش می ترسند؟ وزارت ارشاد از صفر تا صد مسئولیت آن را برعهده گیرد. در هیچ کجا کمیسیون فرهنگی ورودی این چنینی نکرده است، اما باید به ما پاسخگو باشند.