به گزارش گروه مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان: سخنرانی های پیامبر اعظم برای افراد حاضر در مسجد نه فقط خسته کننده و ملال آور نبوده، که بسیار پر جاذبه بوده است. جلسات موعظه و سخنرانی رسمی هر روزه برگزار نمی شد، زیرا یاران پیامبر از این عمل رسول خدا چنین برداشت می کردند که پیوستگی و مداوم بودن جلسات سخنرانی موجب خستگی و ملال نمازگزاران می شود.
عبدالله بن مسعود که از چهره های علمی در روزگار پیامبر (ص) به شمار می آید، می گوید:
«کان رسول الله: یتخولنا بالموعظة فی الایام کراهة السامة علینا»
(رسول خدا از آن روز که مبادا ما شنوندگان خسته و ملول شویم، برخی از روزها موعظه می کردند.)
گرچه عبدالله این سخن را از زبان خود می گوید، ولی بی گمان او با استناد به سخنی از پیامبر اعظم(ص)چنین برداشتی را از شیوه کار آن حضرت نموده است.
پیامبر اعظم(ص) دیگران را نیز به آسان گرفتن در تبلیغ و موعظه سفارش می کرد. از ایشان نقل شده که در این زمینه فرموده اند:
«یسّروا و لا تعسّروا و بشّرو ولا تنفّروا».
(آسان بگیرید، سخت گیر مباشید. بشارت دهید و مردم را گریزان مسازید ).
گاهی زمان سخنرانی های پیامبر اعظم(ص) از پیش با اعلام خود حضرت اعلام می شد تا همگان در مسجد حضور یابند. در چنین مواردی یاران پیامبر یکدیگر را به حضور در مسجد در اول وقت و ضبط سخنان پیامبر اعظم(ص) سفارش می کردند تا مبادا کلمه ای از سخنان پیامبر از دست آنان بیرون رود.
در مجالس سخنرانی پیامبر (ص) زنان نیز حضور داشتند. اگر احساس می شد زنان به هر علت سخنان پیامبر اعظم را نشنیده اند، پیامبر اعظم آنان را مجددا موعظه کرد و ایشان را به صدقه دادن فرمان داد. گاه زنان درخواست می کردند که برای آنان مجلس سخنرانی جداگانه ای تشکیل شود، پیامبر با پیشنهاد آنان موافقت می کرد و مجلسی مخصوص به زنان پیامبر(ص) برپا می شد.
محتوای سخنرانی های پیامبر اعظم در مسجد
خداوند متعال یکی از جنبه های مهم رسالت پیامبر اعظم را تبیین و تفسیر آیه های قرآن قرار داده است. بی تردید این مهم، در مرتبه اول در مسجد صورت می گرفته است. آموزش فقه و احکام دینی به مردم نیز بخش دیگری از سخنرانی پیامبر اعظم را تشکیل می داد.
با این حال سخنرانی های پیامبر اعظم فقط جنبه آموزشی نداشت، بل از عامل موعظه و تقویت روحیه تقوا و پرهیز از گناه در روح و جان شنوندگان نیز برخوردار بود. از همین رو اصحاب پیامبر(ص) از برخی جلسات سخنرانی آن حضرت به عنوان مجلس موعظه یاد می کردند. این امر به روشنی نشان می دهد که آموزش و یاد دادن در مسجد باید با وعظ و اندرز دادن که در حقیقت پرورش است، همراه باشد. در کتاب «معالم القربة» از بخاری نقل کرده که ابومسعود گفته است:
«مردی به رسول خدا گفت: من به لحاظ ضعف و ناتوانی از حضور در نماز فلان کس خودداری می کنم زیرا او نماز را طولانی برگزار می کند. ابومسعود گفته است: پیامبر اعظم در این باره برای مردم سخنرانی کرد. من هرگز پیامبر را در سخنرانی این چنین خشمگین ندیده بودم» .
آن حضرت خطاب به حاضران فرمود:
«برخی از شما مردم را گریزان می سازند. اگر کسی امامت گروهی را بر عهده دارد، باید از طولانی کردن نماز پرهیز کند چه در نماز جماعت افراد ناتوان، بزرگسال و نیز کسانی که کار و پیشه دارند، یافت می شوند».
برگرفته از کتاب: فروغ مسجد
نظر شما