از پشت بام اسكناس هاي سبز بچين + تصاوير

به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از بسیج سازندگی، اگر آستين بالا زده ايد و و با ما و رمضان رستمي همراه شده ايد حتما به آساني مي توانيد چهارچوب گلخانه تان را روي پشت بام علم كنيد و همين امروز فردا بذر اسكناس هاي سبز را در خاك بنشانيد! در اين گزارش قرار است بياموزيم چگونه در گلخانه كوچكي كه روي پشت بام خانه بنا كرده ايم خيار گلخانه اي بكاريم. كشتي كه مي گويند بسيار پرسود و البته راحت است. 

 

 

در گلخانه اي كه در پشت بام ساخته ايد مي توانيد خيار گلخانه اي بكاريد. نكته اي كه بايد براي كاشت صيفي جات گلخانه اي در نظر بگيريد اين است كه هنگام خريد پلاستيك گلخانه اي (همان عايقي كه روي چهارچوب گلخانه را مي پوشاند) دقت كنيد عايق UV دار باشد. كيفيتي كه اين روزها براي عينكهاي آفتابي هم مدنظر است. كاركرد اصلي پلاستيك هاي UV  دار اين است كه اشعه هاي آسيب رسان خورشيد را دفع مي كنند. رمضان رستمي مي گويد: "عايق هاي ساده گلخانه اي (آنهايي كه UV دار نيستند)، زير نور آفتاب خاصيت ذره بيني پيدا مي كنند كه اين اشعه ها براي رشد گياهان به خصوص صيفي جات بسيار مضر است. اين عايق هاي جديد كه به تازگي به به بازار آمده اند تفاوت قيمت چنداني با نوع ابتدايي پلاستيك هاي گلخانه اي ندارد. اما در نتيجه نقش اساسي بازي مي كند."

 

 

مي رويم سر اصل مطلب. كاشت خيار گلخانه اي با اين فرض شروع مي كنيم كه يك گلخانه 100 متري روي پشت بام خانه بنا كرده ايد. يك چهارچوب فلزي با عايق هاي UV  دار. قبل از هرچيز بايد به فكر يك سيستم آب رساني قطره اي باشيد. رمضان رستمي مي گويد: "خيار گلخانه اي يا همان خيار درختي با سيستم ابرساني قطره اي پرورش داده مي شود و به جز اين روش، روش هاي ديگر نه به صرفه است و نه به درد به خور."

 

انگار مسئله دارد كمي پيچيده مي شود. "آبرساني قطره اي" اسم با مسمايي است كه بعضي ها را مي ترساند و بعضي ها را متعجب مي كند! اولين سوالي كه با شنيدن نام اين سيستم پرطمطراق مطرح مي شود اين است كه چقدر خرج بر مي دارد؟ رستمي در اين باره مي گويد: "اين كار يك كار براي هميشه است. يعني شما يك بار هزينه مي كنيد و اين سيستم در همه دوره هاي مختلف كاشت محصول پاسخگو است. مثل لوله كشي ساختمان كه يك بار براي هميشه است. كلا براي راه اندازي اين سيستم در 100 متر مربع گلخانه، چيزي حدود يك تا يك و نيم ميليون تومان كنار بگذاريد. اين سيستم آبرساني شامل يك مخزن 1000 ليتري آب، حدود 100 متر لوله يك يا نيم اينچي مخصوص آبياري قطره اي و يك پمپ آب متوسط." نكته مهم در سيستم آبرساني قطره اي اين است كه در اين سيستم آب كمي مصرف مي شود. حتي كمتر از مقداري كه با آب پاش هاي دستي مصرف مي شود."

 

 

وقتي خيالتان از بابت آبرساني راحت شد مي توانيد به مرحله بعد فكر كنيد. به نوع گلدان ها. رستمي براي اين مرحله دو روش استاندارد پيشنهاد مي كند؛ يكي روش به اصطلاح ناوداني و ديگري روش بالشتكي. نام شان كمي عجيب و غريب است. اما هر دو در مرحله اجراي كار ساده هستند. ابتدا مي رويم سراغ روش ناوداني. 

 

رمضان در اين باره مي گويد: "ناوداني همانطور كه از اسمش معلوم است لوله هاي نيمه اي است از جنس گالوانيزه. درون اين لوله ها از خاك پر مي شود و اين سازه هاي يك دست و رديفي، مي شود گلدان هاي گلخانه شما. در اين روش نكته حائز اهميتي وجود دارد كه نبايد از آن غافل شد، اين كه حتما بايد ناودان هايي كه انتخاب مي كنيد بين 30 تا 40 سانتيمتر از زمين فاصله داشته باشند. اين فاصله به اين خاطر است كه درختچه هاي خيار در ماه هاي اول، روي زمين گسترده نشود و بپوسد. نه تنها در اين روش بلكه در در ديگر روش ها هم بايد توجه داشته باشيد كه گلدان هاي خيار 30 تا 40 سانتيمتر از زمين فاصله داشته باشند. در روش ناوداني اين فاصله با چهارپايه هاي كوچكي كه زير ناودان ها قرار مي گيرد حفظ مي شود. روش ناوداني نيز مانند سيستم آبرساني قطره اي عمري است. يعني يكبار براي هميشه.  اگر مي خواهيد با اين روش شروع به كار كنيد، روش ناوداني حدود 800 هزار تا يك ميليون تومان هزينه دارد."

 

 

روش دوم كم هزينه تر است اما يكبار مصرف. اگر دست و بالتان خالي است بهتر است برويد سراغ روش بالشتكي. 

 

رمضان رستمي مي گويد: "با 100 هزار تومان مي توانيد بالشتك (يا همان گلدان هاي پلاستيكي) را از بازار خريداري كنيد. اين گلدان هاي كيسه اي كه از جنس پلاستيك ضخيم و شفاف هستند وقتي با خاك پر مي شوند در نهايت به شما يك يك گلدان با ابعاد يك متر در 40 سانتي تحويل مي دهد. در هر يك از اين گلدان ها مي توانيد 4 بذر خيار گلخانه اي بكاريد كه هر كدام تبدبل به يك درختچه مي شوند. توجه داشته باشيد كه بذرها بايد به اندازه دو برابر قطرشان در خاك فرو روند و فاصله و حريم 30 سانتيمتري يك بذر خيار يا بذر ديگر رعايت شود".

 

 

 تا اينجاي كار بستر كاشت براي شما فراهم شده است. بستري كه يك خرج اوليه به حساب مي آيد. اينطور كه حساب كتاب كرديم ساخت 100 متر گلخانه روي پشت بام راه اندازي سيستم آبياري قطره اي و فراهم كردن بستر كاشت با روش ناوداني حدودا 9 ميليون تومان هزينه برمي دارد اما با بستر كاشت بالشتكي 8 ميليون تومان.

 

از اين مرحله به بعد مي توانيد دست به چرتكه شويد و هزينه هر دوره كاشت خيار گلخانه اي را حساب كنيد. اين هزينه ها را براي هر دوره مد نظر بگيريد. گلخانه ها خالي است و اول بايد برويم سراغ خاك گلخانه. براي خيار درختي يك نمونه خاك تعريف شده است كه مي توانيد آن را از بازار تهيه كنيد. مخلوط كوكوپيت و پرليت."كوكوپيت و پرليت" بسته پيشنهادي خيلي از كساني است كه خيار گلخانه اي مي كارند. 

 

رمضان رستمي مي گويد: "اين نوع خاك گلدان كه هم قيمت پاييني دارد و هم كيفيت بالايي، از پس تمام آزمون ها برآمده و تجربه ثابت كرده مخلوطي كه از دو سوم كوكوپيت و يك سوم پرليت باشد مناسب ترين خاك براي كاشت خيار گلخانه اي را در اختيار شما قرار مي دهد. تهيه اين خاك براي 100 متر مربع گلخانه حدودا 150 هزار تومان است. دقت كنيد هيچ وقت مخلوط آماده خاك، خريداري نكنيد. مطمئن ترين كار اين است كه شما هر دو نمونه پيشنهادي را تهيه كنيد و با همان فرمول كه گفتم مخلوطشان كنيد."

 

 

اين مرحله را بسيار جدي بگيريد. مرحله انتخاب بذر. "بذر نقش مهمي در كشاورزي بازي مي كند. هر بذري مناسب كار و شرايط كاشتي كه شما در نظر داريد، نيست. براي كاشت خيار گلخانه اي تنها يك بذر را به شما پيشهاد مي كنم. بذري كه خودم از آن ها نتيجه گرفتم. واريته سوكراتس. سوكراتس بذري است كه مقاومت بالايي در برابر نوسانات آب و هوايي دارد. ميوهاي  سوكراتس سبز تيره رنگ مي شود و تا 18 سانتيمتر رشد مي كند. از ويژگي اين بذر مقومت فوق العاده آن در برابر سرماست تا آنجا كه گلخانه دارها براي كاشت زمستانه خيارهاي درختي تنها از اين بذر استفاده مي كنند. شما از هر بذري كه استفاده كنيد حتي از مرغوب ترين هايش، نبايد از مرحله "داشت" و مراقبت از محصول غافل شويد".

 

خيار گلخانه اي را مي شود در سال 3 بار كشت كرد. اما بهترين زمان براي كشت اين صيفي كشت زمستانه و بهاره آن است.

 

 

رمضان مي گويد: "نيمه شهريور ماه بهترين زمان براي كشت زمستانه است. اين ميوه بعد از 45 روز از زمان كاشت ثمر مي دهد و اين روند تا دوماه و نيم ادامه دارد. بذر شهريور ماه محصول زمستان را مي دهد. اين ثمر دهي از اواسط آبان تا اواخر دي ماه ادامه دارد. بعد از پايان اين دوره با شروع بهمن ماه، دوره دوم كشت آغاز مي شود. بذرهاي دي ماه، محصول بهار را مي دهد. از نيمه اسفند ماه تا اواخر ارديبهشت و اوايل خرداد روند ثمر دهي كاشت بهار شما ادامه مي يابد. البته در خرداد ماه هم مي توانيد خيار گلخانه اي بكاريد اما سود چنداني ندارد. بذر خرداد محصول تابستان را مي دهد يعني درست زماني كه موسم برداشت خيارهاي بوته اي و مزرعه اي است. به همين خاطر با توجه به فراواني اين محصول در تابستان، كشت آن در خرداد توصيه نمي شود."

 

تا به اينجا براي يك مبتدي، كاشت خيار گلخانه اي به جز هزينه هاي بستر كاشت كه يك بار براي هميشه است، دوره هاي اول حدود 6 ميليون تومان بابت خريد خاك، بذر، كود، هزينه هاي مصرفي آبياري و تامين گرمايش و سرمايش گلخانه، كارشناسي و تشخيص آفت ها و... هزينه برمي دارد.

 

 

"برداشت اين محصول از 45 روز بعد از كاشت آغاز و تا 2ماه ونيم ادامه دارد. اين فرصت مناسبي براي بازاريابي و تزريق اندك اندك محصول به بازار است. هر درختچه خيار از ابتداي برداشت تا پايان دوره حداقل 10 كيلوگرم محصول مي دهد. محصول گلخانه هاي 100 متري بخاطر كاشت در فضاي كوچك جزو بهترين و مرغوب ترين ها هستند. در يك گلخانه 100 متري چه با استفاده از روش هاي ناوداني و چه استفاده از روش هاي بالشتكي مي توان حداقل 300 درختچه پرورش داد. اگر يك حساب سرانگشتي كنيد متوجه مي شويد كه در هر دوره كاشت در يك گلخانه 100 متري مي شود حداقل 3 تن خيار برداشت كرد".

 

آقاي رستمي درباره ميزان سوددهي كاشت زمستانه سال 93 و بهار 94 يعني دو دوره قبلي كه خودش در گلخانه 100 متري محصول برداشت كرده است مي گويد: "در كاشت زمستانه هم هزينه ها بالاتر مي رود و هم ميزان سوددهي. بالا رفتن هزينه تنها بخاطر گرم نگه داشتن گلخانه است اما با اين وجود سوددهي در فصل زمستان اغلب كمي بالاتر از دوره كاشت بهار است. نيمه دوم شهريور ماه پارسال خيار گلخانه اي كاشتم. حدود 3 تن و 200 كيلو گرم تا پايان دوره برداشت كردم. آن موقع هر كيلو خيار در بازار حدود 3 هزار تا 3200 تومان بود. در دوره كاشت بهار نيز 3 تن و نيم برداشت كردم و كيلويي 3 هزار تومان فروختم." 

 

 

به گفته آقاي رستمي باردهي خيار گلخانه، چون روزانه است به شما اين فرصت را مي دهد تا با آسودگي خاطر و فرصت كافي محصولتان را بفروشيد. نيازي نيست راه دوري برويد، با يك بازاريابي ميداني كوتاه در محل خودتان مي توانيد محصول روزانه تان را به ميوه فروشي ها بفروشيد. 

 

"دو دوره قبل بيش از 12 ميليون تومان سود كردم اما تخمين مي زنم اگر يك مبتدي وارد اين بازار شود و اين اصول را رعايت كند در دوره هاي اول حداقل 12 ميليون تومان به دست خواهد آورد. اين در حالي است كه اين شغل روزانه 1 الي 2 ساعت وقت و كار مفيد مي طلبد".

 

بعد از كاشت بذر، وارد مرحله سرنوشت سازي مي شويم كه با داشتن تجربه و اطلاعات كافي در زمينه "داشت" مي توانيد مرغوب ترين محصول را برداشت كنيد. نكات طلايي كه در ادامه مي ايد در زمينه توليد محصول خيار گلخانه اي به شما كمك مي كند. 

 

مهمترين مرحله مراقبت هاي ويژه از محصول آبياري به موقع آن است كه 2 تا 3 روز زمان مي برد تا جوانه ها سر از خاك بيرون آورند. از زماني كه دانه در خاك فرو مي رود آبياري آغاز مي شود. خيار بوته اي در روزهاي كوتاه زمستان نياز به 5 تا 6 مرحله ابياري دارد. البته هر كدام از اين مراحل 4 دقيقه بيشتر زمان نمي برد. هر درختچه خيار در هر روز  با 6 بار آبياري قطره اي تنها بين 150 تا 300 سي سي آب مي نوشد.  بعد از شكفتن جوانه ها شما مي توانيد كار آبياري را به اعضاي خانواده تان محول كنيد.  

 

تنها لازم است پمپ مخزن را برای 4 دقیقه روشن کنید. هنگام محصول دهی، این مقدار بین 2 تا 3 برابر میزان مصرف اولیه متغیر است و بستگی دارد به رطوبت و دمای گلخانه. بعضی روزها هم به خاطر بارندگی رطوبت هوا زیاد است و یک بار آبیاری رطوبت مورد نیاز خاک گلدان ها را تامین می کند تنها باید به این دقت کنید که در طول روز باید خاک گلدان مرطوب باشد.

 

دماي گلخانه بايد بين 18 تا 25 درجه سانتيگراد باشد و رطوبت بين 50 تا 65 درجه. در فصل زمستان با يك عدد بخاري 7 هزار مي توانيد دماي گلخانه را تنظيم كنيد و روزهاي گرم يك كولر 8 هزار هم كارتان را راه مي اندازد.

 

 

از نيمه هاي ماه اول كاشت تا پايان برداشت محصول بايد به فكر كود و تقويت درختچه هاي خيار باشيد. رستمي براي خيار گلخانه اي يك نوع كود توصيه مي كند. اين كودها در مخزن آب حل مي شوند و از طريق آبياري به ريشه ها مي رسند. "كودهاي تك عنصري گزينه مناسبي براي خيار گلخانه اي است. كودهاي تك عنصري قيمت مناسبي دارند و هر كيلو از آن را مي توان بين 8 تا 10 هزار تومان خريداري كنيد."

 

شناسايي آفت ها و كمبودهاي صيفي جات كار ساده اي نيست بهتر است در دوره هاي اول و تجروبه هاي اول كاشت، از يك كارشناس كشاورزي كمك بگيريم.

 

"آفت ها و كمبود منزم، آهن، سديم، كلسيم و... در گياه بسته به اقليم و شرايط محيطي بارز مي شود. ممكن است يك دوره بدون آفت طي شود. كارشناسان زبده زيادي هستند كه در گلخانه هاي شخصي سركشي مي كنند و مانند يك پزشك مرض گياه را تشخيص مي دهند. در هر دوره چهار ماهه بهتر است 10 جلسه پزشك گياهان، آن ها را ويزيت كند. اين كار براي شما حدود يك ميليون تومان هزينه دارد. البته در دوره هاي اول كار. بعدا كه تجربه كافي كسب كرديد نيازي به اين كار نيست.