موسیقی آیینی که توسط نوحه خوانان روایت می شود آسیب پذیر است

پیروز ارجمند، موسیقی‌شناس قومی، آهنگساز و نوازنده درباره استفاده از موسیقی آیینی در مجالس عزاداری به خبرنگار فرهنگی شبستان گفت: معمولا موسیقی مذهبی و آیینی به 2 گونه است ؛یکی از این گونه ها که توسط مردم به عنوان میراث ناملموس رایج است خودشان آن را حفظ می کنند، بخشی از این گونه ها در «مرثیه ها»، «تعزیه»، «منقبت خوانی»، «نعت خوانی ها» و حتی «مناجات خوانی» است این است که مردم آن را حفظ می کنند و هنوز هم  در تکایا و مساجد در ایام سوگواری هست، بخش دیگر توسط مداحان و نوحه خوانان اجرا می شود و همین بخش خنثی شده می ماند.

این استاد دانشگاه و موسیقی شناس قومی اظهار داشت: این بخش موسیقی آیینی که توسط مرم حفظ می شود کمتر دچار تحریف و دگرگونی می شود، چون با بالا رفتن آگاهی مردم و علاقمندی آنها به حفظ میراث معنوی نگرانی برای حفظ آن وجود دارد، بخشی که از بین می رود آن بخشی است که توسط مداحان و نوحه خوانان  اجرا می شود  و همین به آن آسیب می زند چون حرفه این افراد منفعت مالی از طریق نوحه خوانی دارد و همین  باعث می شود که تحریفاتی در مقتل ها و منابع و و متون و لحن و ملودی هم به وجود بیاید. در واقع  آن بخشی از موسیقی آیینی قابل نگرانی است که توسط نوحه خوانان و مداحان روایت می شود.

پیروز ارجمند در پاسخ به این سئوال که چرا در دانشگاه های موسیقی کمتر درباره موسیقی آیینی برنامه ریزی شده است و یا اگر برنامه ای هست ضعیف اجرا شده است، گفت: الان چند سالی است که دانشکده مداحی ایجاد شده و در این رشته دانشجویان تحصیل می کنند؛ نفس این قضیه بسیار با ارزش است؛ اما  اینکه در آنجا چه اموزشی داده می شود یک نکته قابل ارزش است. بستر اصلی نوحه و موسیقی سنتی و محلی ایران از یک خاستگاه و آبشخور تغذیه می کند و آن موسیقی دستگاهی ایران که شامل هفت دستگاه و شش آواست.

رییس سابق دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی  خاطر نشان کرد: قطعا اساتیدی که در این رشته تدریس می کنند باید شامل بخشی از استادان خبره باشند و متخصصان آواز سنتی باشند؛ تا جایی که الان می دانم ضعفی که دانشکده مداحی دارد عدم استفاده از اساتید خبره در موسیقی دستگاهی است. بخش دوم این است که آیا دروس مربوط به این حرفه یعنی مداحی برای دانشجویان موسیقی دانشکده موسیقی تدریس می شود، هدف از رشته های موسیقی در دانشگاه تربیت موسیقیدانان است.

این استاد دانشگاه و موسیقی شناس قومی تصریح کرد:  بنده در در دانشگاه دروسی که با عنوان موسیقی نواحی وجود دارد و به طور جدی به موسیقی آیینی که بخشی از آن مذهبی است را تدریس می کنم، در رشته کارشناسی ارشد موسیقی شناسی قومی «اتنو موزیکولوژی» یک کاری که انجام می دهم تحلیل موسیقی آیینی برای دانشجویان است؛ ولی من بر این باورم که موسیقی محلی ایران این ظرفیت را دارد که یک رشته جداگانه به عنوان موسیقی شناسی محلی و آیینی ایران تاسیس کنیم ؛ خصوصا که موسیقی محلی ما به عنوان میراث ناملموس در حال نابودی است و ضرورت دارد که در پی احیا و نگهداشت آن برآییم.