امام معصوم (ع) خبث باطنی گناه را می بیند

خبرگزاری شبستان -  سرویس قرآن و معارف: امام معصوم با دید باطنی خودش، خبث درونی و باطنی آن گناه را می بیند. پس این که می گویند هر کس که صاحب مقام عصمت باشد نمی تواند گناه کند درست نیست. او می تواند گناه کند اما آن خباثت و ناپاکی گناه را به عینه می بیند، پس دور گناه نمی رود چون علم  و اطلاع و اشراف کامل و دقیقی به ذات آن عمل دارد. مثل این می ماند که شما می توانید بچه تان را که تازه به دنیا آمده و دو سه روز بیشتر ندارد و بسیار دوست داشتنی است، گلویش را فشار دهید و جانش را بگیرید اما هیچ وقت این کار را نمی کنید. اختیار و قدرت این کار را دارید اما چون اشراف و آگاهی به خباثت این گناه دارید، مرتکب این قتل نفس نمی شوید. در واقع همه انسان ها درجه ای از عصمت را دارند. مثلا این که هیچ کس در حالت عادی به فرزندش آسیب نمی زند یا به خودش. مثلا آدم هایی عادی و نرمال هیچ وقت به مخیله شان نمی رسد خودشان یا فرزندشان را جلوی ماشین بیندازند. حال شما این مثال را ارتقا بدهید و عصمت امام را در نظر بگیرید که امام معصوم (ع) به درجه ای رسیده است که کوچک ترین آسیب به رابطه خودش با خداوند یا دیگران نمی زند. مثلا ممکن است ما دچار حسادت شویم و به سمت حسادت برویم چون آن خبث حسادت در چشم ما مجسم نمی شود یا مثلا پشت کسی غیبت کنیم چون آن پلیدی باطنی غیبت را نمی بینیم اما امام این پلیدی را با بصیرت و آگاهی ای که دارد متوجه می شود."

بخش دوم گفتگوی ما با حجت الاسلام و المسلمین امیر گلپور، کارشناس دینی را درباره ابعاد و وجوه مختلف مبحث امامت می خوانید.

نکته مهمی که در این باره وجود دارد این است که خداوند متعال چه در آیه 30 سوره بقره آنجا که می فرماید "وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلاَئِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً" و چه در آیه شریفه  "يَا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ" صراحتا نصب امام را منتسب به خودش می داند. از این رو نصب امام فقط و فقط از طرف خداوند متعال است. این طور نیست که یک عده در جایی جمع شوند و شورا تشکیل بدهند و امام تعیین کنند. چرا؟ به خاطر این که مقام امامت همان مقام عصمت است و چه کسی جز خداوند از خلوت و جلوت انسان ها و آنچه کرده اند خبر دارد. فقط خداوند متعال است که به آنچه بندگانش انجام داده اند و می دهند اگاه است.  در این آیه ای که عرض کردم نص آیه صراحتا این موضوع را فاش می کند و علنا می گوید که نصب امام از طرف خداوند است.

همچنان هم که پیشتر اشاره شد برای این که به عظمت و جایگاه و رفعت مقام امامت پی ببریم، کافی است به آنچه قرآن کریم در آیه شریفه "وَ إِذِ ابْتَلى‏ إِبْراهیمَ رَبُّهُ بِکَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّی جاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّیَّتی‏ قالَ لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمین" اشاره می کند، توجه داشته باشیم که حضرت ابراهیم علیه السلام با آن عظمت معنوی و پشت سر گذاردن آن همه آزمون های دشوار و صعب نهایتا در سن کهولت به مقام امامت می رسند.

نکته دیگری که می خواهم بر آن تأکید کنم، این است که مقام امامت مقام ولایت کلیّه و تامّه خدایی بر همه موجودات است. کسی که به مقام امامت می رسد، صاحب مقام ولایت می شود. ولایت را در کتب عرفانی به ولایت کلیه الهی تعبیر کرده اند. یعنی کسی که به مقام امامت می رسد بر همه اجزای عالم از جمادات و نباتات تا حیوانات و انسان ها ولایت پیدا می کند. همان طور هم که هر زمان خداوند نسبت به موجودی اراده ای کند آن اراده محقق می شود امام نیز از چنین جایگاهی برخوردار است و تمام موجودات و ذرات مطیع امام می شوند.

همچنان که استحضار دارید همواره درباره اصل امامت تشکیکی ها و شبهه هایی مطرح شده است. هر زمان به شیوه ای این شبهه افکنی ها بوده است. از طرف دیگر می دانید که برخی از امامان ما در سن طفولیت به مقام امامت رسیده اند. برخی در این باره تشکیک هایی کرده اند که چطور می توان پذیرفت یک کودک امام باشد و بر انسان ها حق ولایت داشته باشد؟

ما در قرآن کریم داریم که "الله یعلم حیث یجعل رسالته." عصمت مقامی است که به شخص اعطا می شود. ملکه ای است که در شخص ایجاد می شود و شخص اصلا سمت گناه نمی رود نه این که نتواند اما امام معصوم (ع) به بینش و بصیرتی رسیده است که در پی گناه نمی رود.

این بینش از کجا می آید؟

امام معصوم با دید باطنی خودش، خبث درونی و باطنی آن گناه را می بیند. پس این که می گویند هر کس که صاحب مقام عصمت باشد نمی تواند گناه کند درست نیست. او می تواند گناه کند اما آن خباثت و ناپاکی گناه را به عینه می بیند، پس دور گناه نمی رود چون علم  و اطلاع و اشراف کامل و دقیقی به ذات آن عمل دارد. مثل این می ماند که شما می توانید بچه تان را که تازه به دنیا آمده و دو سه روز بیشتر ندارد و بسیار دوست داشتنی است، گلویش را فشار دهید و جانش را بگیرید اما هیچ وقت این کار را نمی کنید. اختیار و قدرت این کار را دارید اما چون اشراف و آگاهی به خباثت این گناه دارید، مرتکب این قتل نفس نمی شوید.

در واقع همه انسان ها درجه ای از عصمت را دارند. مثلا این که هیچ کس در حالت عادی به فرزندش آسیب نمی زند یا به خودش. مثلا آدم هایی عادی و نرمال هیچ وقت به مخیله شان نمی رسد خودشان یا فرزندشان را جلوی ماشین بیندازند. حال شما این مثال را ارتقا بدهید و عصمت امام را در نظر بگیرید که امام معصوم (ع) به درجه ای رسیده است که کوچک ترین آسیب به رابطه خودش با خداوند یا دیگران نمی زند. مثلا ممکن است ما دچار حسادت شویم و به سمت حسادت برویم چون آن خبث حسادت در چشم ما مجسم نمی شود یا مثلا پشت کسی غیبت کنیم چون آن پلیدی باطنی غیبت را نمی بینیم اما امام این پلیدی را با بصیرت و آگاهی ای که دارد متوجه می شود.

اما درباره این پرسش که برخی مطرح می کنند چطور مثلا حضرت ابراهیم در مقام کهولت به امامت می رسد اما امامان ما در کودکی به این مقام رسیده اند، چند نکته را متذکر می شوم.  نکته اول این که اصلا  مقام امامت جایگاهی نیست که به هر کس عطا شود. شما وقتی در قرآن نگاه می کنید،  می بینید فقط حضرت رسول و حضرت ابراهیم و حضرت اسحاق و حضرت یعقوب و به یک تعبیر حضرت موسی – قرآن از کتاب حضرت موسی با عنوان امام تعبیر می کند – به این مقام رسیده اند.

نکته دوم این که مثلا چطور می شود حضرت جواد در هشت سالگی به امامت می رسد. حقیقت این است که این شبهه اختصاص به معصومین ما ندارد چون همین شبهه درباره انبیا هم مطرح است که چطور حضرت موسی در 30 سالگی به مقام پیامبری می رسد در حالی که حضرت عیسی در همان نوزادی و پنج سالگی به پیامبری می رسند یا حضرت ابراهیم در 20 سالگی. نکته ای که این جا وجود دارد اولا همه این ها مربوط به علم خداوند است و در ثانی ممکن است اقتضائات زمانی هم بی تأثیر نبوده باشد. یک وقت نیاز است که حضرت عیسی علیه السلام در گهواره سخن بگوید و دامان مادرش را از یک اتهام بزرگ پاک کند.

پایان پیام /