خبرگزاری شبستان: با مرور کارکردهایی که مسجد در طول تاریخ چه به شکل همزمان و چه دوره ای انجام داده است، می توان گفت مسجد دو نوع کارکرد اصلی و فرعی و یا دائمی و مقطعی داشته است: کارکرد اصلی و دائمی مسجد، کارکرد عبادی مناسکی آن است که در طول تاریخ، این کارکرد به طور مستمر همراه مسجد بوده و انتقطاعی در این امر صورت نگرفته است. گرچه در راستای این کارکرد، دورانی پر تسلط و گاهی دورانی با رکود و قصور داشته است که البته این امر نیز نشات گرفته از شرایط جوامع،زمان، مکان و رویکردهای مسلمانان به امر عبادت بوده است.
کارکردهای فرعی و مقطعی مسجد نیز دارای ویژگی هایی است که این ویژگی ها باعث تقویت این کارکردها در مسجد شده است. کارکرد فرعی مسجد با توجه به مقتضیات زمانی و موقعیت مکانی، ایجاد شده و شکل می گیرد. بنابراین با عنایت به اینکه شعار و عناوین نام گذاری سالانه با توجه به شرایط و فضای حاکم بر جامعه شکل می گیرد و برای یک مقطع زمانی یک ساله در نظر گرفته می شود، برنامه ریزی برای این امور جز کارکردها و نقش های فرعی مسجد محسوب شده و نیازمند توجه جدی جهت به سامان رساندن این وظیفه خطیر و سنگین توسط مسجد است.
امروزه با توجه به اینکه نظام حاکم بر کشور ما یک نظامی مبتنی بر دین مبین اسلام بوده و غالب شیوه ها و روش های حکومت داری آن بر خواسته از همین مبانی الهی است و مسجد نیز پایگاه و خاستگاه بسط و ترویج دین مداری و ولایت مداری است. بنابراین باید بسیاری از امور مختلف جامعه اسلامی به خصوص منویات و نظرات برخاسته از فرمایشات ولی امر مسلمین و رهبری نظام در مساجد تبیین و تحقق یابد.
هم چنان که حضرت امام خمینی(ره) نیز در همین رابطه می فرمایند: «از مسجد باید امور اداره بشود. مساجد بود که این پیروزی را برای ملت ما درست کرد. این مراکز حساسی است که ملت باید به آن توجه داشته باشد و این طور نباشد که خیال کنند حالا که دیگر ما پیروز شدیم دیگر مسجد می خواهیم چه کنیم؟ پیروزی ما برای اداره مسجد است.» با این گفتار مشخص می شود که حضرت امام خمینی(ره) و به پیروی از ایشان مقام معظم رهبری همواره با تاسی از سیره و سنت پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) جایگاه ویژه ای برای مساجد قائل بوده اند و پیروزی انقلاب را نیز به واسطه اداره مسجد می دانند.
با این اوصاف و تعابیر تردیدی در چند بعدی بودن مسجد نیست و مختص کردن آن تنها برای اقامه نماز جماعت یا اجرای برنامه های تبلیغی و فرهنگی برای اهالی و جماعت حاضر در مسجد، امری شایسته نیست برای اینکه بنا به فرمایش مقام معظم له اگر پیش نیاز آن در گرو برنامه ریزی درست ، مدون و نظام مند برای برداشتن گام های عملی در اجرایی کردن نظرات دیدگاه های نشات گرفته از سیره و سنت نبوی(ص) و ائمه اطهار(ع) است. برا ساس تحقیق به عمل آمده استفاده از فضای مسجد برای ایجاد همدلی و وحدت میان امت اسلامی دارای سابقه دیرینه ای است که اولین بار توسط نبی مکرم اسلام(ص) با عنوان پیمان اخوت بین مسلمانان مهاجر و انصار در مدینه منعقد گردید.
این حرکت نوین، ضمن اینکه از یک سو پایه های وحدت و برادری بین تمامی مسلمانان بنا گردید از سوی دیگر نوعی همدلی و اخوت مابین بالاترین مقام و ریاست عالیه حکومت اسلامی یعنی شخض رسول گرامی اسلام(ص) و مردم در همین پیمان جلوه یافت. زیرا پیامبر(ص) با حضور در مسجد مانند سایر مسلمانان با همتا و همشان خویش یعنی حضرت علی(ع) این پیمان را منعقد نمود. به تعبیری دیگر بهترین و ناب ترین جلوه همدلی و برادری میان دولت و مردم در قالب همین پیمان در مسجد شکل گرفت. احیا این روش و سنت نیکوی اسلامی با عنوان و نگاهی فراگیرتر بین دولت و ملت که دو بال پرواز و صعود جامعه اسلامی به سوی مراتب بالای کمال و ترقی به حساب می آیند، حرکتی است که می تواند با توجه به شرایط موجود کشور و نیز منطقه و جهان اسلام، دریچه ای نوید بخش برای گشودن باب تفاهم و دوستی ملی بین دولتمردان و تمامی لایه های اجتماعی جامعه از هر قشر و صنف و نژاد و طبقه و... برای رسیدن آسان تر و سهل الوصول تر به آرمان های متعالی و اهداف والای انقلاب شکوهمند انقلاب اسلامی تلقی گردد.
در این راستا شایسته است متولیان و فعالان امور مساجد در ابعاد کلان و خرد با توجه به جایگاه مسجد در تحقق شعار سال، ضمن هموار نمودن راه های دستیابی به اهداف عالی تعیین شده برای آن، بسترهای تعامل و همکاری مشترک فی مابین ملت و دولت را در بستر مساجد فراهم نمایند.
منبع: برگرفته از کتاب مسجد، بستر همدلی و همزبانی
نظر شما