چگونه آمريکا القاعده يمن را تقويت کرده است؟

به گزارش خبرگزاری شبستان ؛«سارا فيليپس» در گزارشي در  نشريه «فارن افرز» نوشت : در چند سال اخير حملات هواپيماهاي بدون سرنشين يکي از مشخصه هاي اصلي استراتژي ضد تروريسم آمريکا در يمن بوده است. با اين وجود، دامنه فعاليت القاعده در اين کشور به طور قابل توجهي افزايش يافته است.

در اينجا تناقضي وجود دارد. يکي از توضيحاتي که مي توان براي اين تناقض ارائه کرد اين است که از زمان آغاز حملات هواپيماهاي بدون سرنشين آمريکا، دولت يمن نيز بر اثر اتفاقاتي که افتاده ضعيف تر شده و اين مسئله فضا را براي توسعه دامنه عمليات القاعده در شبه جزيره عربستان محيا کرده است.

استدلال ديگر اين است که حملات هواپيماهاي بدون سرنشين آمريکا باعث کشته شدن شهروندان يمني شده و اين مسئله باعث شده تا ادعاي القاعده در مورد اينکه يمن با حمله يک قدرت خارجي مواجه شده است، واقعي تلقي شود.

احتمالا در هر دو مورد نوعي واقعيت ديده مي شود. اما تا حد زيادي مشکل اين است که غرب نتوانسته ديدگاه يمني ها را در مورد القاعده درک کند – مسئله اي که هم زمينه ساز توسعه اين گروه بوده و هم گروه هايي را که در حال رقابت با آن هستند، تضعيف کرده است: اکثر يمني ها معتقدند القاعده يک موجود ساختگي است.

دو اشتباه در انديشه متعارف غربي درباره القاعده وجود دارد: نخست اينکه دولت صنعا الزاما از انگيزه جنگ با گروه هايي برخوردار است که با خشونت خود حاکميت آن را به چالش مي کشند - و به نظر مي رسد قصد دارد اين کار خود را از طريق مردم انجام دهد. دوم اينکه القاعده نماينده بخشي از جامعه يمن است که اين مسئله پايه و اساس محکمي در اختيار اين گروه قرار مي دهد تا حمايت از خود را گسترش دهد.

براي يمني ها، خط بين دولت و القاعده هميشه روشن نيست و شکست القاعده لزوما به معناي پيروزي براي دولت مرکزي نيست. بسياري معتقدند که گروه هاي رقيب در يمن از طريق دامن زدن به تهديد القاعده در تلاش براي کسب منافع سياسي هستند.‌ غرب با در نظر گرفتن القاعده به عنوان يک سازمان تروريستي صرف، ‎بي مهارت در اطراف يک رويارويي داخلي رها شده است. عواقب ناشي از اين کار توسط يمني هاي عادي درک مي شود که بين حملات هواپيماي بدون سرنشين در يک طرف و القاعده از سوي ديگر گرفتار شده اند.

براي مثال، بمب گذاري انتحاري ماه مه سال 2012 در صنعا پايتخت يمن را در نظر بگيريد که در آن حدود 100 نفر از نيروهاي امنيتي اين کشور کشته شدند. اين حمله در سطح بين المللي کار القاعده گزارش شد و اين گروه تروريستي نيز فورا مسئوليت آن را به عهده گرفت. اما رسانه هاي يمني فرضيه هاي جايگزيني را ارائه کردند. رسانه هاي وابسته به «علي محسن الاحمر» (فردي که فرماندهي گروهي از نيروهاي جدا شده از رژيم را به عهده دارد) مدعي شد که افراد وفادار به علي عبدالله صالح رئيس جمهور سابق يمن اين حمله را طراحي کرده بودند. رسانه هاي وابسته به رئيس جمهور سابق يمن نيز اعلام کردند در حقيقت «علي محسن» اين بمب گذار را استخدام کرده بود.

در هر دو مورد ، القاعده چيزي جز ابزاري براي بازيگران قدرتمندتر نبود. در حقيقت در يمن اين عقيده که القاعده اراده آزادانه کمي دارد، فراگير شده است.

«مونا صفوان» روزنامه نگار برجسته، در تاريخ 10 اوت 2014 در صفحه توئيتر خود نوشت: القاعده و حوثي ها بيش از 10 سال است هر دو ابزاري در دست دو رقيب اصلي در يمن هستند: «علي عبدالله صالح» و «علي محسن الاحمر».

يمني ها حضور القاعده را منکر نمي شوند، اما برداشت آنها از تحرکات اين گروه از ديدگاه غربي ها متمايز است. حملات هواپيماهاي بدون سرنشين شايد از نگاه غربي ها القاعده را ضعيف کرده باشد، اما از ديد يمني ها اينگونه نيست.