فرزاد جهان بین، استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) در گفتگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان با اشاره به جایگاه تعقل و اندیشه در سیره علوی و نگاه حضرت علی (ع) اظهار کرد: امیر مومنان (ع) در تبیین اهداف بعثت انبیاء و بالاخص نبی اکرم اسلام (ص) یکی از اهداف اساسی این بعثت را برانگیختن عقل آدمیان بیان می کنند.
وی ادامه داد: وقتی به قرآن کریم مراجعه می کنیم، مشاهده می شود خدا بدترین موجوادت و جنبندگان را کسانی معرفی می کند که کر و کور و لال (به معنای افرادی که چشم روی حقایق می بندند و آن را نمی شنوند و نمی گویند) بوده و تعقل نمی کنند؛ همچنین، در روایات ما عقل به عنوان پیامبر باطنی معرفی شده و وقتی این موارد را کنار هم می گذاریم، زمانی که عقل از نفس برید و در چنبره تعصب و بغض نباشد، بهترین دلیل و راهنما برای هدایت انسان ها خواهد بود.
مولف کتاب "مسوولیت های متقابل حکومت اسلامی و مردم در نهج البلاغه" بیان کرد: بنابراین، مشاهده می کنیم در کتاب کافی، باب عقل، در روایتی بیان می شود سه مولفه عقل و ایمان و حیا به حضرت آدم (ع) عرضه شد و مطرح گردید یکی از آنها را انتخاب کند و ایشان عقل را انتخاب کرد و آن دو به دستور خداوند بازگشتند و خداوند فرمود: هر جا عقل باشد ایمان و حیا نیز وجود دارند.
وی با بیان اینکه پیامبران آمده اند تا عقل انسان ها را که تحت حب و بغض مخفی شده، آزاد کنند، گفت: حضرت علی (ع) نیز برای آنکه عقلانیت را در جامعه تقویت کنند، تلاش بسیاری داشتند و از هیچ اقدامی دریغ نمی ورزیدند.
جهان بین ابراز کرد: به طور مثال در جریان حکمیت و واگذاری آن به ابوموسی اشعری، وقتی این جریان پذیرفته شد، انرژی از سپاه آن حضرت (ع) مسلوب، و جریان جنگ کُند شد و حتی خوارج بعدها به امیرمومنان (ع) اعتراض کردند که چرا حکمیت را پذیرفتید.
وی ادامه داد: در این راستا حضرت علی (ع) اینچنین پاسخ دادند که من این حکمیت را نپذیرفتم مگر آنکه جاهل روشن و عالم در مسیر خود تثبیت شود؛ به عبارتی حضرت (ع) فرصتی فراهم کردند که افراد تفکر و تامل کرده و حقیقت معاویه و حکمیت بر آنها روشن و آشکار شود.
استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) اضافه کرد: همچنین، در جنگ صفین تا اندازه ای حضرت امیر (ع) جنگ را به تاخیر انداختند، که از سوی دشمن به ترس از مرگ و جنگ متهم شدند اما ایشان در جواب این اتهام فرمودند: از مرگ نمی ترسند چه بر آن وارد شوند یا مرگ بر ایشان وارد شده و به سوی آن حضرت بیاید.
وی در ادامه اظهار کرد: اما در پاسخ به این اتهام، حضرت علی (ع) دلیل خود را تاخیر انداختن جنگ به امید فراهم شدن زمینه تفکر و هدایت گروه مقابل عنوان کردند لذا در این مقطع زمانی و شرایط حساس، سیره آن حضرت (ع) مبتنی بر تفکر و تعقل بود.
جهان بین ابراز کرد: حضرت علی (ع) در بیانی انسان ها را به دسته تقسیم می کنند؛ افرادی که یا عالم ربانی هستند یا متعلم در راه نجات یا پشت صفتانی که هر طرف باد وزیدن بگیرد، به آن سو می روند و اهل تعقل و تفکر نیستند.
وی عنوان کرد: حضرت علی (ع) در دوران خلافت خود، خطبه های بسیاری قرائت کردند و نامه های فراوانی مرقوم فرمودند و کلام فراوانی ایراد کردند تا عقلانیت و تفکر و خردورزی در جامعه تقویت شود و افراد آگاهانه عمل کنند.
استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) خاطرنشان کرد: با این توصیف اگر عمل به سیره حضرت علی (ع) به ویژه در بُعد عقلانی در دستور کار جامعه قرار گیرد، افراد آگاهانه عمل خواهند کرد و اگر عقلانیت به معنای واقعی در جامعه جا بیفتد، بسیاری از مشکلات رفع شده و تحت تاثیر آن عمل خواهد شد لذا عقلانیت آرمان مهمی است که باید در نظر گرفت.
پایان پیام/
نظر شما