به گزارش خبرنگار مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان، هفتمین روز دهه تکریم و غبارروبی مساجد «مسجد، محور وحدت در جهان اسلام» نامگذاری شده است. این عنوان دقیقا بیانگر یکی از اصلی ترین وظایف مساجد و اهل مسجد را بیان می کند یعنی ایجاد وحدت، وحدتی که ابتدا در سطح محله، جامعه، کشور دیده می شود و بعد در وهله بعد باید در سطح جهان اسلام نیز به شکل یکپارچه بروز کند.
در راستای بررسی این مساله با حجت الاسلام «مصطفی جمالی»، عضو هیات علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم به گفت وگو نشسته ایم که حاصل آن را می خوانید:
به عنوان اولین سوال بفرمایید زمانی که از تکریم مسجد سخن می گوییم، مراد چیست و این تکریم در چه مواردی نمود می یابد؟
در روایات، فرهنگ نبوی و سیره اهل بیت(علیهم السلام) مسجد موضوع مهم و نقطه مرکزی است که متاسفانه هنوز در جامعه جایگاه و کارکرد خود را پیدا نکرده است، مسجد نقطه کانونی دعوت پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) است و اساسا آغاز حرکت نبی مکرم اسلام از مسجد بوده است و مسجد است که محور توحید قرار می گیرد؛ یعنی اگر بناست که شعار محوری انبیای الهی که دعوت به توحید است را بیان کنیم هیچ مکانی به اندازه مسجد مناسب این امر نیست، مکانی که بناست آن دعوت به سرانجام برسد و آن مفهوم عمیق توحید یعنی تمرکز و به وحدت رسیدن همه کثرات حیات انسانی و همه شئون انسانی نمایان شود و در عین حال این مسایل بر مدار عبودیت محقق شود.
بنابراین روح نظام اسلامی اگر توحید است این تحقق توحید از لحاظ مکانی و حتی زمانی جز در سایه شکل گیری در مکانیتی چون مسجد محقق نخواهد شد. یک مسجد که ظرفیت تحقق این شعار بالا را داشته باشد. مسجد ایده آل و آرمان شهر اسلامی از نظر من یقینا محور جامعه اسلامی است.
دیدگاه و تعریف شما از مسجد طراز اسلامی چیست؟
چنین مسجدی از نظر من باید در حوزه ساختاری جامعه و مدینه و آرمان شهر اسلامی مرکزیت و محوریت داشته باشد و در عین حال مورد توجه و تام و تمام قرار گیرد. یعنی به خصوص در حوزه تمدن اسلامی باید مورد توجه باشد. اگر قرار است تمدنی بر پایه توحید و دین شکل گیرد مسجد باید در نقطه کانونی این تمدن مورد توجه قرار گیرد و الزامات این مساله یعنی مسجد محوری در الگوهای اسلامی ایرانی ما مورد توجه قرار گیرد هرچند که هنوز بلوغ اجتماعی در این راستا شکل نگرفته است.
همچنین اگر نگاهی به سیره اهل بیت(علیهم السلام) و پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) داشته باشیم می بینیم که مسجد اساس امور بود و حتی قضاوت های پیامبر و تصمیمات مهم سیاسی امت در مسجد اتخاذ می شد.
مسجد فقط محل عبادت فردی نیست، اقامه دین در مسجد است، یک وقت می بینیم مسجد محل عبادت است و یک وقت نگاه جامعی را متصور می شیوم، به نظر من مسجد مرکز اقامه دین است آن هم درعرصه های اجتماعی و مدنی و تمدنی.
مسجد چگونه می تواند وجهه وحدت ساز در جهان اسلام داشته باشد؟
ما اگر بخواهیم یک امت و تمدن اسلامی را بسازیم فقط روی صحبت هایمان به یک فرقه و نگرش خاص نیست بلکه باید از کلیه ظرفیت های دین بهره ببریم که مورد توافق همه گرایش های مختلف مسلمین است و در بین این ظرفیت های همگانی از نگاه ساختاری به نظر مسجد مکانی است که مورد قبول همگان است و جایی است که به عنوان مرکز وحدت پذیرفته می شود اگرچه در مرکزیت وحدت باید به شعار توحید توجه شود، بنابراین اگرچه مسلمین در برخی اعتقادات مختلف با یکدیگر اختلاف دارند اما برای امت سازی باید به شعار توحید و مکان این شعار یعنی مسجد به عنوان دو اصل اساسی توجه شود. باید قالب و محتوایی که قرار است در مسجد در راستای وحدت ارایه شود بر مدار توحید ، این قالب مرکز هماهنگی و پایگاه همفکری و همکاری اسلامی می تواند باشد .
در حال حاضر این امکان آنچنان که باید میسر نشده است، فارغ از مشکلاتی که در سطح جهان اسلام با آن مواجه هستیم، مهمترین چالش ها در راستای نیل به این هدف در کشور خودمان را در چه مواردی می دانید؟
موضوع آن است که نگاه قالب و استراتژیک به مسجد شکل نگرفته است، گاهی به مسجد به عنوان مرکز اقامه دین نگاه می کنیم و گاهی یک مکان عبادی و جزوی از فرهنگ عمومی کشور. فکر می کنم اولین اتفاقی که باید در جامعه کشور ما بیفتد این است که نگاه به مسجد دگروگونی پیدا کند، یعنی مسجد به مرکز اقامه دین تبدیل شود و بعد بیاییم روی موضوع بحث و نظریه پردزای کنیم.
مساله آن است که ما هنوز به یک نظریه پردازی در حوزه مسجد نرسیده ایم.
برای مثال مسیحیت هرجا می خواهد نفوذ یابد می رود کلیسایی را تاسیس می کند، کشیش می گذارند و بعد شروع می کنند به کار فرهنگی ولی ما وقتی که می خواهیم جایی برویم و حضور دینی داشته باشیم بعد از سفارت خانه رایزنی فرهنگی می زنیم و بعد دنبال بانی می گردیم تا شاید مسجدی بزنیم یعنی مسجد در مدار اصلی کار نیست.
پایان پیام/
نظر شما