خبرگزاری شبستان: توجه به کارکردهای فرهنگی و اجتماعی مسجد چند سالی است که در کنار تطهیر و غبارروبی از کالبد و ظاهر خانه خدا، مورد نظر متولیان مسجد قرار گرفته است و عنوان دهه تکریم و غبارروبی مساجد به جای دهه غبارروبی برگزیده شده است. هجدهم خرداد، ۲۰ شعبان با عنوان مسجد، پایگاه تبلیغ معارف و اهل بیت (علیهم السلام) نامگذاری شده است. در همین راستا یادداشت ذیل مرتبط با عنوان روز اول دهه تکریم و غبار روبی مساجد تهیه شده است که از نظرتان می گذرد.
مسجد پایگاه تبلیغ معارف اهل بیت (علیهم السلام)
نقش تبلیغی مسجد را می توان از جهت مخاطبان آن به دو بخش، تقسیم نمود:
- نقش تبلیغ عمومی معارف
- نقش تبلیغ تخصصی معارف
1- نقش تبلیغ عمومی معارف
در بُعد نخست، جامعه هدف، توده مردم هستند که از طریق رسانه منبر معارف اهل بیت(علیهم السلام) به آنها منتقل می شود کما اینکه تا به امروز این امر در جامعه اسلامی دیده می شود.
برای اثبات این مدعی که مسجد یک کارکرد آموزشی داشته و باید دارا باشد می توان به دو دسته روایت استناد نمود:
- دسته اول روایات، روایاتی که برای انگیزه دهی و ترغیب در خصوص حضور مرم در مساجد به چشم می خورد:
درحدیثی شریف که امام صادق (علیه السلام) به نقل از پدران بزرگوارشان به نقل از پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرموده‌اند،اینچنین آمده است:
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه وآله وسلم) مَنْکَانَ الْقُرْآنُ حَدِیثَ هُو َالْمَسْجِد ُبَیْتَهُ بَنَىاللَّهُ لَهُ بَیْتاًفِیالْجَنَّةِ.[دعائم الإسلام،ج1،ص: 148]
رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه وآله و سلم) فرمودند: هرکس کلامش قرآن وخانه‌اش مسجد باشد،خداوندمنزلى دربهشت براى او بنا مى‌کند.
وهمچنین روایات متعددی که در این زمینه وارد شده است.
- اما دسته دوم روایات که جهت دهی این حضور را در مسجد بیان می کنند در خصوص ساحت اقناع اندیشه است؛ این روایات دلیل اصلی حضور در مساجد، را بیان می کنند:
پیامبراکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) در وصیت خود به جناب أبوذر می‌فرمایند:
یَا أَبَاذَرٍّ کُلُ جُلُوسٍفِیا لْمَسْجِدِ لَغْوٌ إِلَّاثلاث [ثَلَاثَةً] قِرَاءَةُ مُصَلٍّأَ وْ ذِکْرُاللَّهِ أَوْسَائِلٌ عَنْ عِلْمٍ.[ مكارم الأخلاق،ص: 467]
ای أباذر! هرنشستن و حضوری در مسجد بیهوده است، مگر برای سه چیز؛ نمازخواندن،و یا ذکر و یاد خداوند، و یا آموختن مطلبی علمی.
بنابراین راز تأکید پیامبر و ائمه (علیهما سلام) برحضور پر رنگ در مساجد را باید در همین سه مورد جستجو نمود که با ضمیمه کردن اطلاقات روایات علم آموزی[اصول کافی، ج 1، کتاب الفضل العلم، ص 30] و روایاتی که تنها به جنبه علم آموزی مسجد اشاره دارد[منيةالمريد،ص: 106] بُعد علم آموزی مسجد تقویت می شود.
2- نقش تبلیغ تخصّصی معارف
اما نقش تخصصی علوم را می توان از روایاتی بدست آورد، از جمله این روایات، روایتی که علامه مجلسی(رحمة الله علیه) در بحار نقل می نمایند: روزی پیامبراکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) وارد مسجدشدند و ناگاه مشاهده کردندکه درمسجد دو گروه حضور دارند؛ گروهی مشغول علم آموزی و فهم احکام دین هستند و گروهی مشغول عبادت و دعا به درگاه خداوند متعال می‌باشند. سپس ایشان فرمودند:«هردو گروه درمسیری نیک و پسندیده هستند،این گروه درحال دعاو إنابه و این گروه دیگر درحال علم آموزی و تعلیم معارف، اما حضرت با اشاره به گروه اول فرمودند:
هَؤُلَاءِأَفْضَلُ،بِالتَّعْلِیمِ أُرْسِلْ تُثمَّقَعَدَمَعَ هُمْ[منيةالمريد،ص: 106]
این گروه افضل و برتراست، من نیز برای تعلیم مبعوث شده‌ام.
اما دلیل دیگری را که در این رابطه می توان اشاره نمود، سیره مستمره مسلمانان در این رابطه است؛ به عنوان نمونه شما مسجد اعظم قم و جامع الازهر قاهره را که هنوز دارای این کارکرد اساسی هستند، می توانید ببینید هر روز هزاران نفر از طلاب علوم دینی در حلقه های درسی اساتید برجسته حوزه برای کسب معارف اهل بیت(علیهم السلام)، حاضر می شوند.
نویسنده: حجت الاسلام حسین زاده خراسانی، محقق و پژوهشگر در حوزه مسجد
پایان پیام/
نظر شما