شادی، خوش بینی و مسئولیت پذیری/ سه شاخص مهم زندگی مهدوی

محمد حسین توانایی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام در گفتگو با خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان ضمن برشمردن شاخص های سبک زندگی مهدوی گفت: شاخص های زندگی مهدوی چند مورد است که اهم آنها بر اساس اولویت سه مورد است.

افرادی که سبک زندگی خود را با هدف انتظار و تحقق جامعه آرمانی مهدوی شکل می دهند اولین شاخص زندگی آنها این است که نگرش خوش بینانه و امیدوارانه نسبت به روند کلی زندگی دارند هم نسبت به زندگی ای که در حال حاضر در جریان است و هم نسبت به آینده زندگی بشر؛

قرآن می فرماید: «قل جاء الحق و ذهق الباطل» به مومنان بگو حق آمدنی و باطل رفتنی است. پذیرش این مطلب تنها برای کسانی امکان پذیر است که نسبت به تعیین نوع نگرش خود اقدام کرده باشند. نوع نگرش نسبت به جهان و زندگی حال و آینده یا خوش بینانه و یا بدبینانه است، طبیعی است کسانی که نگرش خوش بینانه نسبت به روند زندگی دارند از سلامت روح و روان و بهداشت جسم و جان برخوردار هستند و دیگر شاخص ها را نیز بهتر می توانند در زندگی خود تحقق ببخشند.

وی افزود: نگرش خوش بینانه نسبت به آینده بشریت که تحقق عدالت، قسط و عدل است با حکومت مهدوی به تکامل و اوج می رسد و در غزل حافظ نیز انعکاسی از آن دیده می شود آنجا که ـورده است « یوسف گمگشته بازآید به کنعان غم مخور .... کلبه احزان شود روزی گلستان غم مخور ...»

این غزل نشان می دهد که انسان می تواند امیدوارانه به زندگی نگاه کند و آیات و روایات اهل بیت نیز موید این شاخص از شاخص های سبک زندگی مهدوی است.

این کارشناس مسایل دینی تصریح کرد: منتظران حتما می بایست این ویژگی را در خود تقویت کنند. یک منتظر واقعی هرگز آیه یاس نمی خواند و نیمه خالی لیوان را نمی بیند. وی در عین حال که با سختی ها و مشکلات دست و پنجه نرم می کند اما معتقد است آسایش ها، حق طلبی ها، و تحقق جبهه کامل حق و حقیقت در سایه رویارویی و مقابله با سختی ها است ( فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا؛  اِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا)

 اما شاخص دومی که در سبک زندگی مهدوی می توان به آن اشاره کرد عبارت است از داشتن احساس خوشایند و روحیه شاد و امیدوار نسبت به زندگی. کسانی احساس خوشایند به زندگی دارند که نگرش مثبت و خوشبینانه ای نسبت به روند زندگی داشته باشند. چرا که نگرش های مثبت و خوشبینانه احساس بسیار خوبی را از نظر عاطفی در انسان ایجاد می کند و هیجان های مدیریت شده خوبی را به همراه دارد.

افراد منتظر همواره در حالت شادمانی به سر می برند و دارای روحیه سرور و شادی هستند و در مقایسه با دیگران فوق العاده نسبت به آینده و حال امیدوارند. این افراد همیشه آماده هرگونه انجام وظیفه ای چه در رابطه با وظایف فردی و چه وظایف اجتماعی هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام دیگر شاخص مهم در سبک زندگی مهدوی را داشتن روحیه مسئولیت پذیری فردی و اجتماعی دانست و تاکید کرد: شاخص سوم که مبتنی بر دو شاخص قبلی است عبارت است از داشتن روحیه مسئولیت پذیری فردی و اجتماعی. مسئولیت پذیری فردی و اجتماعی مبتنی بر نگرش مثبت و احساس خوشایند است.

فردی دستش به کار می رود که احساس خوشایندی نسبت به زندگی و خود داشته باشد، افرادی به وظایف فردی و اجتماعی خود به خوبی عمل می کنند که از نگرشی مثبت برخوردار بوده و به تحقق جامعه مهدوی امیدوار باشند و بدانند تمام رفتارها و وظایف و تکالیف آنها در صورت تحقق ثمربخش خواهد بود.

وی افزود: مسئولیت پذیری دارای دو بعد فردی و اجتماعی است که در برخی از آیات قرآن مسئولیت پذیری فردی متجلی شده و از آن به عنوان ایمان و عمل صالح یاد می شود. در سوره مبارکه «اسری» می فرماید: « إِنَّ السَّمعَ وَ البَصَرَ وَ الفُؤادَ كُلُّ أُولٰئِكَ كانَ عَنهُ مَسئولًا ... گوش و چشم و دل، همه مسؤولند»  

ما در برابر شنیدنی ها، گفتارها و حتی خطورات قلبی خود مسئول هستیم و باید پاسخگو باشیم. هر کسی نسبت به اعضا و جوارح و نعمت های الهی که نصیب او شده مسئولیت دارد.  آیه 6 سوره اعراف می فرماید: « فَلَنَسْئَلَنَّ الَّذِينَ أُرْسِلَ إِلَيْهِمْ ...از تمام كسانى كه پيامبران به سوى آنها فرستاده شدند، بطور قطع در روز قيامت سؤال مى‏كنيم.

سوره مبارکه «والعصر» نیز که یکی از تفاسیر آن مربوط به عصر ظهور است در حقیقت با وجود تمام کوتاهی خود گویای همه شاخص های سبک زندگی مهدوی است و همه آنها را یکجا در خود جمع کرده است. خداوند می فرماید: وَالْعَصْرِ ﴿۱﴾ اِنَّ الْإِنسَانَ لَفِي خُسْرٍ ﴿۲﴾ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ ﴿۳﴾ همه انسان ها در زیان هستند مگر افرادی که 4 ویژگی داشته باشند.

نخست اینکه اهل ایمان به خدا باشند، متوکل بوده و تسلیم فرامین الهی شوند، معتقد باشند که خدایی در راس این جهان وجود دارد که آنها را مدیریت می کند. دوم اینکه دارای عمل صالح باشند که بیشتر همان مسئولیت های فردی را مدنظر دارد. هرچند که عمل صالح جنبه اجتماعی نیز دارد اما چون در دو قسمت بعدی سوره به مسئولیت های اجتماعی اشاره شده متوجه می شویم که ایمان و عمل صالح بیشتر در زمره مسئولیت های فردی قرار می گیرند.

 «وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ » اشاره به مسئولیت های اجتماعی دارد. یک انسان باایمان که شاخص های زندگی مهدوی را در خود تقویت می کند علاوه بر اینکه خود انسان صالحی است سعی می کند مصلح نیز باشد به عبارت دیگر خلاصه سوره والعصر این است که انسان هم باید صالح باشد هم مصلح؛ هم خودش اهل ایمان و عمل صالح باشد و هم دیگران را به ایمان و عمل صالح توصیه کند و چون اعمال صالح معمولا با صبر به نتیجه می رسند بنابراین «تَوَاصَوْا بِالْحَقِّ» یعنی توصیه به ایمان و «تَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ» یعنی توصیه به اعمال صالح.

البته مسئولیت پذیری اجتماعی دارای ابعادی مانند احسان و نیکوکاری است که در ملت ما تجلی های فراوانی داشته و رهبر کبیر انقلاب ایجاد و حفظ نظام اسلامی را به عنوان بزرگترین معروف شمرده اند.

توانایی خاطرنشان کرد: مسئولیت پذیری اجتماعی در بعد دیگر آن مربوط به رعایت قانون است. محترم شمردن قوانین بخشی از مسئولیت های اجتماعی ماست از قوانین راهنمایی و رانندگی گرفته تا قوانین حفظ محیط زیست. یکی از مهمترین جلوه های مسئولیت پذیری که اتفاقا از مهمترین شاخص های زندگی مهدوی شمرده می شود توجه به اصلاح رفتار اجتماعی است یعنی فرد در عین حال که سعی می کند خودش انسان صالحی باشد دیگران را نیز به نیکی دعوت کند که از این موضوع به عنوان امر به معروف و نهی از منکر یا «تواصی« و همچنین «تذکر» یاد شده است.

در اصل هشتم قانون اساسی نیز با تعبیر «نظارت عمومی و همگانی» مطرح گردیده است. در همین رابطه امام باقر علیه السلام  می فرمایند: امام مهدی علیه السلام و اصحاب و یاران ایشان چند ویژگی دارند که یکی از آنها آمر به معروف و ناهی از منکر بودن است. این افراد انسان های بی تفاوتی نیستند.

افرادی که مسئولیت پذیری اجتماعی بالایی دارند هرگز چراغ خاموش زندگی نمی کنند. آنها در ضمن اینکه افکار و اعتقادات و رفتارهای خود زیر نظر و تحت کنترل دارند به موازات آن به اجتماع خود نیز توجه می کنند در جایی که لازم است تذکری داده شود هرگز سکوت نمی کنند. یاران منجی هرگز بی تفاوت و تماشاچی نیستند چرا که سکوت در برابر ناهنجاری های اجتماعی نشانه بی تفاوتی و مسئولیت گریزی است و موجب می شود که فرد سکوت کننده نیز در عواقب آن شریک باشد.

پایان پیام/