عملکرد حوزه پس از انقلاب، مطلوب نیست / مرکز مدیریت هنوز تجربه کافی و وافی ندارد

سرویس قرآن و معارف خبرگزاری شبستان برای بررسی توقعات و انتظارات مردم از روحانیت، جایگاه اخلاق در میان این صنف و نقشی که مرکز مدیریت در تبین و تثبیت مکارم اخلاق در میان طلاب و روحانیون دارد گفتگویی با تعدادی از اساتید حوزه داشته که در این فرصت مشروح گفتگو با حجت الاسلام حامد وفسی مدیر مدارس علمیه رشاد و ایروانی تهران تقدیم می شود.

مروری بر وضعیت و تاریخچه مدارس علمیه طی 30 سال اخیر نشان می دهد خروجی مدارس خاصه در زمینه آموزشی و پژوهشی، چندان مناسب نبوده است؛ اگر این تحلیل را باور دارید لطفا نظرات و دلایل خود را بیان فرمایید؟ و چه راهکارهایی برای خروج از این وضعیت پیشنهاد می کنید؟

امروزه بحث از فرهنگ دینی خصوصا در ایران که انقلاب بزرگ و تأثیرگذار آن در جهان بر اساس تحقق دین اسلام در جامعه شده است و همچنین با دو تمدن و امپراطوری شرق و غرب که بنای آنها از بین بردن اخلاق کریمه و گسترش فحشا و ظلم در جهان است در حال مبارزه می باشد بسیار اهمیت دارد.

توقعات و انتظارات ملت ما از روحانیت بجا و حق است زیرا دین اسلام دینی جامع و کامل است. متدینان و ملت حزب الله و روحانیت نیز وظیفه ذاتی دارند که به آرمان های اسلامی جامع عمل بپوشانند اما باید به این مسئله توجه کرد که برای کارهای عظیم نیروی عظیم لازم است بنابراین همه دلسوزان انقلاب اسلامی و اقشار مختلف جامعه دینی در این امر خطیر مسئولند و رأس این مسئولیت متوجه حوزه های علمیه است ولی آنها بدون حمایت و تعهد امت متدین موفق نخواهند شد. به نظر می رسد دولت و مجلس و قوه قضاییه هر یک به فراخور حال باید به این نهاد کمک نمایند و زمانی که آنها کوتاهی کنند طبعا نتایج و ثمرات مطلوب و میزان بهره وری آنچنان که امروزه ما توقع داریم برآورده نخواهد شد.

بر اساس این مقدمه در جواب سوال اول باید عرض کنم اگر ملاک ارزیابی ما آرمانی است آنچنان که مقام معظم رهبری و امت حزب الله توقع دارند، نمره خوبی نداریم. اگرچه به نظر نمره قبولی را می گیریم یعنی با توجه به شرایط و امکانات نمره ما بیست نیست ولی 12 را گرفته ام و قطعا می توانستیم بهتر باشیم. پیشنهاد بنده برای بهتر شدن کمی و کیفی آن است که

1- قوه قضاییه باید مشاغل مخصوص روحانیت را تعریف و فارغ التحصیلان حوزه را در جایگاهی که می توانند فعالیت نمایند مشخص کرده افراد شایسته را استخدام نمایند مانند قضاوت و اساتید معارف و حقوق و ادبیات برای مراکز آموزشی و ...

2- کمک های مالی واقعی بدون منت و وابستگی 

3- جدی گرفتن تمام فرمایشات حضرت آقا در مقام عمل و برنامه ریزی برای اجرایی شدن آن امور مخصوصا در مرکز مدیریت.

4- بپرهیز از کاغذبازی و گرفتار شدن در مقررات و تلاش برای مقررات زدایی و توجه به نتایج جدی و محسوس و از همه مهمتر تمرکززدایی و مدرسه محمد واقعی.

بنابر تعبیر و تأکید بزرگان و علما مهمترین کارکرد حوزه باید تربیتِ طلابی مهذب باشد؛ تا چه اندازه حوزه در این زمینه موفق بوده است؟

در زمانی که در رسانه های غربی و متأسفانه رسانه های رسمی خود ما برای ریشه کن کردن مکارم اخلاق با انواع ابزارها تلاش می کنند پرورش طلاب مهذب در طوفان فحشاء بسیار سخت است که در این شرایط الحمدالله حوزه توانسته است نیروهای بسیار مهذب پرورش دهد ولی نتوانسته است همه طلاب را به صورت صددرصد تهذیب کند و البته تاکنون در تاریخ هم نداشته ایم که تمام اصحاب انبیاء حتی پیامبر اعظم (ص) چنین موفقیتی داشته اند به هر حال تا وضعیت مطلوب و همگانی شدن تذهیب برای همه طلاب فاصله داریم.

آیا تهران دچار کمبود استاد اخلاق مبرز و عامل است؛ استادی که ضمن نشان دادنِ راه، خود عامل باشد آنچنان که انسان با مشاهده رفتار و گفتار او به یاد خدا بیفتد؟

اگر منظور از استاد، عالم ربانی مثل حضرت امام مدنظر باشد بنده سراغ ندارم ولی اساتید با ارزش در تهران داریم؛ ولی باید توجه نمود شهری با این وسعت نیازمند به تعداد زیادی از اساتید می باشد و تهران دچار کمبود جدی است و آثار این کمبود در شهر بارز است!

یکی از کارویژه های حوزه، تربیت طلابی است که از نظر علمی و معرفتی، صاحب دانشی قابل اتکا و ژرف باشند؛ کارویژه ای که به نظر می رسد چندان محقق نشده است به ویژه که همه روزه شبهات بسیاری در جامعه مطرح می شود. لطفا دلایل بروز این وضعیت را شرح دهید.

قبل از انقلاب، اسلام مرده بود یا زنده ای که چون مروه در جامعه نفس های آخر را می کشید با عنایت حضرت ولی عصر (عج)، حضرت امام و امت حزب الله اسلام ناب را احیا کردند و حکومتی نوپا تشکیل دادند که از نظر مبانی محکم عقیدتی در جهان امروز سر برآورد و دو مکتب حاکم کمونیست شرق و امپریالیست و سرمایه داری غرب را به چالش کشید که با سقوط اتحاد شوروی مکتب کمونیست به موزه تاریخ رفت اما سرمایه داران مستکبر و ظالم برای آنکه به حیات خود ادامه دهند در همه ابعاد با تمام قوا با اسلام ناب و حکومتی که بر اساس آن تشکیل شده در حال جنگ هستند و دایما شبهه می سازند و در حد وسیع آن را منتشر می کنند اما هرگز حاضر نیستند سران دانشمند آنها با دانشمندان بزرگ ما مناظره کنند ولی آنچه از ظلم و جنایت که در جهان به اسم آزادی و ... انجام می دهند روز به روز آنها را رسواتر می کند ما در حوزه توانسته ایم دانشمندان بسیار بزرگ و طراز اول به جهان عرضه کنیم اما اینکه همه طلاب ورودی با استعداد و توانایی های متفاوت بتوانند به چنین قله های عظیم علم و تقوا برسند نیازمند برنامه ریزی و تخصیص امکانات مادی و معنوی است، هم اکنون در حوزه وجود ندارد و با این حال با توجه به افرادی که استعداد دارند چنین طلابی تربیت شده است اما تعداد آنها نسبت به جمعیت هشتاد میلیونی ما و دیگر کشورهای اسلامی بسیار کم است و نیاز به برنامه ریزی و امکانات بیشتری دارد.

آیا تشکیل مرکز مدیرت توانسته است به مدارس در پیشبرد اهداف علمی و تهذیبی و اخلاقی کمک کند (اهدافی که در سوالات فوق به آنها اشاره شده است)؟

مرکز مدیریت هنوز تجربه کافی و وافی ندارد و به این سبب در اول راه است و امید است که با علم و تقوا و تدبیر و شجاعت بتواند موفق شود.

مهمترین آسیب یا آسیب هایی که به نظر شما حوزه را تحث تأثیر قرار می دهد، چیست؟

تقلید کورکورانه از نظام های آموزشی کشورهای غربی با دانشگاه های ایران و آموزش و پرورش قطعا غلط است و باید در همین حال که از نقاط مثبت و ضعف آنها و تجربیات شان استفاده معقول کرد سعی و تلاش اساسی مسئولان باید اتکا به نظام آموزشی مستقل اسلامی و بومی باشد؛ همچنین باید از نظام و کاغذبازی و صدور مقررات و بخشنامه محور پرهیز و نتیجه محوری ملاک کار قرار داد، به جای مدرک های کاغذی لیاقت های علمی و اخلاقی در عرصه های فعالیت و سنجش در عمل برویم.

پایان پیام/