به گزارش خبرنگار کتاب شبستان، محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی مشهور به شیخ صدوق، عالم بزرگ شیعی قرن چهارم هجری قمری است.از این عالم بزرگ آثار بسیاری به جای مانده است. ابن‌بابویه از دو نظر بسیار اهمیت دارد؛ یکی آن‌که او از بزرگ‌ترین محدثان شیعه در عصر غیبتِ کبراست و از 250 محدث روایت نقل کرده و حدود 450 کتاب و رساله دارد که مبنای همة آنها روایت است، همچنین او یکی از کتب اربعة شیعه را، به نام مدینۀ‌العلم، نوشته است. ابن‌بابویه، هم‌زمان با کلینی و پیش از شیخ طوسی، جمع‌آوری و تنظیم و دسته‌بندی روایات شیعه را آغاز کرد و بدین ترتیب، مانع پراکندگی و از دست‌رفتن آنها شد، این عالم بزرگ همچنین در تبیین عقاید شیعی و طرح‌ریزی نظام عقیدتی و کلامی شیعه در پرتو روایات امامان شیعه نقش بسیار مهمی ایفا کرده است.
«مدینۀ‌العلم،من لایحضره الفقیه،معانی الاخبار،امالی،علل الشرایع،کمال‌الدین و تمام النعمة» و «الاعتقادات »از آثار این عالم بزرگ جهان تشیع هستند.
احادیث این کتاب، یا گفته‌های خود امام رضا(ع) است و یا احادیثی است که او از امامان پیش از خود، روایت کرده است. این اثر از منابع مهم شیعه در موضوعات فقهی، اخلاقی ، سیره و کلامی به شمار می‌رود و در میان علمای شیعه به عیون الأخبار شهرت دارد.
بنا به گفته شیخ صدوق در مقدمه کتاب، زمانی که صاحب بن عباد دیلمی - وزیر وقت و حاکم شیعی آن دوران - در مدح و ستایش علی بن موسی الرضا(ع) اشعاری را می‌سراید و آن را به او هدیه می‌دهد، وی نیز کتاب عیون اخبار الرضا را به پاس زحمات صاحب بن عباد نگاشته و به او اهدا می‌کند.خود شیخ می‌نویسد:«هدیه‌ای بهتر از این کتاب که از معارف بیکران امام رضا(ع) تألیف شده نیافتم تا در پاسخ دو قصیدۀ ابن عباد بفرستم »
این کتاب دو جلدی در ۶۹ باب تالیف شده و بارها در کشورهای اسلامی مثل لبنان، عراق و ایران به چاپ رسیده است. گفتنی است این کتاب، برای اولین مرتبه در سال ۱۲۷۵ هـ ق، در تهران چاپ سنگی شد.
از آن جهت که این اثر بسیار مورد توجه علما و اندیشمندان اسلامی قرار گرفته است در طول تاریخ افراد بسیاری آن را ترجمه کرده اند؛علامه مجلسی، محمد صالح بن محمد باقر قزوینی، سید علی بن محمد بن اسد الله امام، شیخ محمد تقی بن محمد باقر اصفهانی و مولی علی بن طیفور بسطامی.
میرداماد در مدح این کتاب سروده است:«عیون اخبار الرضا، جلادهنده‌ای است که زنگار غم را از قلب انسان می‌زداید.در تمام روزگار و در نگاه هیچ بیننده‌ای کتابی مانند این کتاب نگاشته نشده است.هر دانشی که بخواهی در آن است و تو را بی‌نیاز می‌کند.مانند خورشید از نور هدایت می‌درخشد و آرزوی قلب را برآورده می‌سازد.»
عيون اخبارالرضا کتابي ارزشمند و مفيد در شرح و توضيح بسياري از عقايد شيعه است. شيخ صدوق با جمع آوري سخنان و بحث هاي امام رضا(ع)با ديگر انديشمندان آن دوران بسياري از مباحث مهم اسلامي را مطرح کرده است.
در این کتاب درباره علّت ملقّب شدن حضرت علیّ بن موسی علیهما السّلام به «رضا»، آنچه درباره مادر گرامی حضرت رضا(ع) و اسم ایشان روایت شده است، زمان ولادت حضرت رضا(ع)،اخباری که در باب توحید از امام رضا (ع)رسیده است، مناظره حضرت رضا(ع)در حضور مأمون با اهل ادیان درباره توحید، مناظره حضرت رضا(ع)با سلیمان مروزی- متکلّم خراسان- در مورد توحید، در حضور مأمون، مجلس دیگری از امام رضا(ع)و مأمون درباره عصمت انبیاء علیهم السّلام، سخنان حضرت رضا- علیه السّلام- در باره علامات امام، سخنان حضرت رضا(ع) درباره ایمان، سخنان و مناظره حضرت رضا- علیه السّلام- با مأمون، پیرامون فرق بین «عترت» و «امّت»،آنچه از امام هشتم علیه السّلام در علل احکام آمده است،وارد شدن حضرت رضا علیه السّلام به نیشابور،خروج آن حضرت از نیشابور بسوی طوس و از آنجا به مرو،در نقشه ریزی مأمون برای دور کردن مردم از حضرت رضا علیه السّلام و کوچک نمودن او آن جناب را و نفرین حضرت در باره او،در ذکر اخلاق حمیده و عبادت و صفات پسندیده آن حضرت،وفات حضرت رضا(ع)با زهری که مأمون با حیله به او خورانید، ثواب زیارت امام علیّ بن موسی الرّضا(ع)و البته موضوعات بسیار دیگری درباره این امام بزرگوار باب های فراوانی وجود دارد.
این کتاب با تصحيح و ترجمه استاد علي اکبر غفاري و ترجمه حميدرضا مستفيد توسط نشر صدوق در سال ۱۳۷۳ دو جلد چاپ شده و هم چنين به همت انتشارات جهان، در قطع وزيري، در سال 1378 ش به چاپ رسيده است.
پایان پیام/
نظر شما