خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛ فاطمه دختر عبداللّه بن ابراهیم، كه كنیه او به خاطر فرزند او داوود بن حسن بن على بن ابیطالب (علیه السلام) ام داوود معرفى شده، همان بانویى است، كه عمل مخصوص نیمه رجب منسوب به او است.
ام داوود، مــادر هـم شــیـر و رضایى امام صادق (علیه السلام) است و محدث بزرگوار على بن موسـى بن جـعـفـربـن طاووس حسنى حسینى معروف به سید بن طاووس و متوفاى 664 هجرى، نویسنده كتاب عظیم اقبال الاعمال ام داوود، را با كنیه ام خالد یاد كرده، او را از جده هاى صالح و مومن و شایسته خود دانسته و در باب اعمال نیمه رجب خصوصیات و شرح اعمال ام داوود را آورده است .
داسـتـان اعـمـال نـیـمه رجب و دعاى معروف به ام داوود كه شیخ صدوق، شیخ طوسى، علامه مـجـلـسى، و سیدبن طاووس، آن را از نظر سند معتبر، و از نظر تاثیر براى رسیدن به حاجت، رفع گرفتارى ها، و برطرف شدن ظلم و ستم دیگران تجربه شده، شناخته اند بدین قرار است:
دعاى ام داوود
فـاطـمـه، مادر داوود پسر زاده امام حسن مجتبى (علیه السلام) و مادر رضاعى امام صادق (علیه السلام) روایت كرده است: منصور دوانیقى، لشكرى به مدینه فرستاد و بامحمدبن عبداللّه بن حسن مثنى جنگید، او را و بـرادر او ابـراهـیـم را كـشـت، عـبـداللّه مـحـض، پـدر مـحمد و ابراهیم را با تعدادى از سادات حسنى دستگیر و اسیر كردند، و به بند و زنجیر كشیده بودند، و فرزند من داوود هم در میان آنان بود، كه او را از مدینه به بغداد منتقل نمودند و به سیاه چال زندان انداختند!
حـادثه دستگیرى و زندانى بودن فرزندم، كه از او اطلاعى نداشتم، و گاهى هم خبر مرگ او را به مـن مى دادند، برایم بسیار تلخ و دردناك بود و روزگارم با اشك و آه و گریه و ناله مى گذشت، و حـتـى بـراى رفع مشكل خود و اندوه جانكاهى كه با آن دست به گریبان بودم، از اشخاص صالح و مومن درخواست مى كردم، براى رفع ناراحتیم دعا كنند.
امـا از دعـاى آنـان هـم نتیجه اى نگرفتم، در حالى كه از فرزند اسیر و زندانیم، هر روز خبر تلخ و دردناكى دریافت مى داشتم، یك روز مى گفتند: او را كشته اند، روز دیگر خبر مى آوردند او را لاى دیـوار گـذاشـتـه انـد و پیوسته برغم و ناراحتى فرساینده من افزوده مى شد و مصیبت از دست دادن فرزند جوانم، مرا فرتوت و علیل ساخت، و دیگر از دیدن روى او قطع امید كردم.
به هر حال، روزگار من با سختى و تلخى دردناكى دست به گریبان بود و شب و روزى نداشتم، و براى دیدار فرزندم، دنبال هر راه چـاره اى مى گشـتم، یـك روز با خبر شدم، امـام صادق (علیه السلام) كه با فرزندم داوود از من شیر خورده بود، بیمار شده اسـت، بـه دیدن او شتافتم، از آن حضرت عیادت كردم، هنگامى كه مى خواستم از حـضورش مرخص شـوم، فـرمود: از داوود، خبر تازه اى ندارى؟
با شنیدن نام داوود داغ من تازه شد، اشكم سرازیر گردید، و با آه درد آلودى، ناله سردادم: مولاى من! فدایت شوم، داوود كجاست؟ مدت زیادى است از او خبرى ندارم، فرزندم در عراق زندان است و مـن از دورى او و سـرنـوشـت نـامعلوم او سخت در عذاب و ناراحتى گرفتارم، از شما كه برادر رضاعى او هستى، تقاضا مى كنم، براى نجات و آزادى او دعا كنى .
بارى؛ امام صادق (علیه السلام) با مشاهده وضع نگران كننده من، فرمود: چرا تاكنون از دعاى استفتاح غفلت كـرده اى؟ مـگـر نـمى دانى كه بوسیله این دعا، درهاى آسمان گشوده مى شود؟ و فرشتگان الهى دعـاكـننده را مژده اجابت مى دهند، هیچ حاجتمند و دردمند و دعاكننده اى مایوس نمى شود و خداوند هم پاداش خواننده این دعا را بهشت قرار داده؟
آرى، بـا شـنـیدن چنین مژده اى، كه با خواندن آن دعا دریافت داشتم، از حضرت سوال كردم: اى مولاى من! واى فرزند خاندان پاك و معصوم، آن دعا چیست؟ و آداب آن چگونه است؟
امـام صـادق (علیه السلام) فرمود: اى مادر داوود ماه محترم رجب نزدیك است (ماههاى حرام، كه در قرآن كـریـم، بـه عـنوان ماههاى مقدس و محترم مطرح شده در بیان امام باقر(علیه السلام) شوال، ذیقعده، ذیـحـجـه و ماه رجب، معرفى شده اند) و در این ماه مبارك دعا مستجاب مى گردد، همین كه ماه رجب رسید، سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم آن را، كه ایام بیض و شبانه روز نورانى نام دارد، روزه بگیر، نزدیك ظهر پانزدهم غسل كن، هشت ركعت نماز با ركوع و سجود دقیق و حساب شده انجام بده .
آنگاه حضرت دستور كامل اعمال و آداب دعاى مخصوص را به او تعلیم داد.
ام داوود مى گوید: من دستور آن حضرت را درباره آن دعا و اعمال بطور دقیق یادداشت كردم و مـحـضر او را ترك گفتم تا اینكه ماه رجب فرارسـید و دستـورهاى امام را طبق آنچه فرمـوده بـود در هـمـان روزهـا عـمـلى كردم، شب شانزدهم از نیمه گذشته بود پیغمبر(صلی الله علیه و آله) و جمعى از فـرشـتـگـان و پیامبران و صالحانى را كه براى آنها دعا و رحمت فرستاده بودم، در خواب دیدم، رسول خدا(صلی الله علیه و آله) به من فرمود: اى ام داوود این جماعتى را كه مشاهده مى كنى، شفیعان تو هستند.
براى تو دعا كرده اند و مژده مى دهند كه، حاجت تو برآورده شده است، خداوند ترا مشمول رحمت خـود قـرار داده، مـحـفـوظ مـى دارد، فـرزنـد تـرا هـم حفظ مى كند و او را سالم به آغوش تو بر مى گرداند.
آرى، خـواب خـوش و لـذت بخشى دیده بودم، پیامبر و اولیا الهى را درخواب ملاقات كردم، آنان بـه مـن وعـده آزادى و آمدن فرزندم رادادند، همین كه سیاهى شب از پهنه زمین دامن جمع كرد و طـلوع خورشید به چهره هستى نور طلائى پاشید، بخاطر وعده پیامبر و نور امیدى كه در دل غم زده ام روشـن شده بود، حال و حیات تازه اى یافته بودم، ساعتها پس از دیگرى بر روزگارم مى گذشت و همچنان نور امید وجودم را گرم تر مى كرد و از فاصله زمانى كه پیغمبر(صلی الله علیه و آله) به من مـژده آمدن فرزندم را داده بود، به اندازه ایكه یك سوارتیزرو بتواند از عراق به مدینه آید، گذشته بودكه ناگاه در خانه باز شد و فرزندم به من وارد شد!.
بـارى، داوود زنـدانـى و دور از وطـن به آغوشم بازگشت، و آن گاه كه از وضع روزگار و نحوه آزادى او جویا شدم، برایم توضیح داد: مادر! من درزندان بغداد بودم، دست و پایم را به بند كشیده بودند، در فشار بندهاى آهنین و زندان تنگ و تاریك، روزگار تلخ و دردناكى داشتم، اما همینكه نیمه رجب گذشت، شب شانزدهم در خواب دیدم، بلندی ها و ناهمواری هاى زمین برایم هموار شده، و تـرا كـه روى قـطعه حصیرى نشسته بودى و نمازمى خواندى و برایم دعا مى كردى و اطراف ترا چند نفر گرفته و با دست و سر بسوى آسمان، در حال تسبیح و ذكر خدا بودند, مى توانم ببینم .
به هر حال، من آن صحنه را در خواب دیدم، و آن شخصیت نورانى را هم كه فهمیدم جد ما رسول خـداسـت مـشـاهده كردم، و به من هم فرمود: اى پسر پیرزن صالح ! ناراحت نباش، خداوند دعاى مادرت را در حق تو مستجاب گردانیده است .
هـمـینكه از خواب بیدار شدم، ماموران منصور دوانیقى به زندان آمدند، سراغ مرا گرفتند، همان شبانه مرا نزد او بردند.
او دستور داد غل و زنجیر را از دست و گردنم باز كردند، مبلغ 10 هزار دینار به من داد، مهربانى و شفقت كرد، ماموران او همان شبانه مرا به شترى سوار كردند و به مدینه رسانیدند!.
فـاطـمـه، یعنى ام داوود مى گوید: آن گاه داوود را نزد امام صادق (علیه السلام) بردم، و آن حضرت براى فرزندم توضیح داد: علت آزادى تو از زندان این بود كه، منصور دوانیقى، على (علیه السلام) را در خواب دیده بـود، و آن حـضرت فرموده بود: اگر فرزند مرا آزاد نكنى، ترا در آتش خواهم انداخت، منصور هم درحالى كه لهیب آتش را نزد خود مشاهده مى كرد، ناچار به آزادى تو اقدام كرد!.
بعد از آزادى فرزند، ام داوود مى گوید: از امام صادق (علیه السلام) سوال كردم : اى مولاى من ! آیا این دعا را در غیر ماه رجب هم مى توان خواند؟ آن حضرت فرمود: اگر روز عرفه با جمعه هماهنگ شود، این دعا را مى توان خواند، و هركس هم به این دعا اقدام كند، پس از پایان، خداوند او را مشمول غفران و آمرزش خود قرار مى دهد.
ایـن بـود سـرگـذشـت فاطمه دختر عبداللّه، معروف به ام داوود، یا ام خالد و حدیثى كه از امام صادق (علیه السلام) روایت كرده، و نتیجه ایكه از دعا و آموزش آن حضرت بدست آورده بود.
هـم اكـنـون نـیز همه ساله، هزاران نفر از مومنین و طلاب جوان و عالمان دین در مساجد سراسر کشور، پس از سه روز، روزه داری مراسم اعمال ام داوود را برگزار می کنند.
اعمال ام داوود
اعمال ام داود كه از عمده اعمال روزپانزدهم رجب است و براى برآمدن حاجات و كشف كربات و دفع ظلم ظالمان مؤثر است و كیفیت آن بنا بر آنچه در مصباح شیخ است آن است كه چون خواهد این عمل را بجا آورد .
روزه بگیرد روز سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم را پس در روز پانزدهم نزد زوال غسل كند و چون وقت زوال داخل شود نماز ظهر و عصر را بجا آورد در حالتى كه ركوع و سجودشان را نیكو كند و در موضع خلوتى باشد كه چیزى او را مشغول نسازد و انسانى با او تكلم ننماید
پس چون از نماز فارغ شود رو به قبله كند و بخواند حمد را صد مرتبه و سوره اخلاص و آیه الكرسی را ده مرتبه و بعد از اینها بخواند سوره انعام، بنی إسرائیل، كهف، لقمان، یس، صافات، حم سجده، حمعسق، حم دخان، فتح، واقعه، ملك، ن و إذا السماء انشقت و ما بعدش را تا آخر قرآن.
آغاز مراسم «ام داوود» در مساجد خراسان جنوبی
مردم مومن استان خراسان جنوبی، در آخرین روز مراسم معنوی اعتکاف، همراه با معتکفین دعای ام داوود را قرائت و برای فرج امام عصر(عج) دعا میکنند.
این مراسم بعد از نماز جماعت ظهر و عصر در مساجد جامع آغاز شد و مومنان خداجوی در این مراسم با قرائت آیاتی از قرآن کریم و دعای ام داوود به راز و نیاز با معبود خود دست به دعا بر میدارند.
قرائت بیش از 4 جزء قرآن از اعمال ام داوود محسوب میشود که توسط قاریان برجسته انجام میشود. همچنین دعای مخصوص ام داوود و ذکر مصیبت حضرت زینب(سلام الله علیها) توسط ذاکر اهل بیت(علیهم السلام) از دیگر برنامه های این مراسم خواهد بود.
پایان پیام/
نظر شما