خبرگزاری شبستان: مهم‌ترین ایام برای اعتکاف، ایام البیض -روزهای سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم رجب- و همچنین ده روز آخر ماه مضان است؛ البته فضیلت رمضان بیشتر است. اعتکاف زمان اختصاصی ندارد و در هر زمانی می توان این عمل مستحبی را انجام داد و اوقات ذکر شده فقط زمان هایی است که فضیلت آن بیشتر است. درباره محل اعتکاف نیز شرایطی وجود دارد. برای اطلاع از احکام اعتکاف سرویس قرآن و معارف خبرگزاری شبستان گفتگویی با حجت السلام سید ناصر احمدی کارشناس احکامِ دفتر آیت الله نوری همدانی در تهران داشته است که مشروح آن از نظرتان می گذرد.
اعتکاف یکی از لطیفت ترین فرصت های معنوی است که خداوند برای انسان ها طراحی کرده تا در هر زمانی فارغ از قیل و قال های زندگی، آرامشی معنوی و حقیقی پیدا نماید. همچنین می دانیم که اعتکاف جزو سنت های انبیا و اولیای الهی می باشد، لطفا اندکی پیرامون این موضوع توضیح دهید.
ایام اعتکاف بهترین فرصت برای پرورش روح و جان انسان در بعد معنوی و برای نیل به سعادت و کمال انسانی است و انبیا و اولیای الهی نسبت آن اهتمام داشتند؛ حضرت محمد صلوات الله علیه نیز در دهه آخر رمضان در مسجد معتکف می شدند و تا پایان این ماه مشغول عبادت بودند.
آیا اعتکاف، واجب است؟
اعتکاف از عبادات مستحب به شمار مي رود. البته ممکن است مانند هر عبادت مستحبي، تحت عناوين ديگري، واجب گردد. اعتکاف نيز با داخل شدن تحت يکي از اين عناوين از استحباب خارج شده رنگ وجوب به خود مي گيرد. اگر کسي نذر کند يا با خداي خود عهد و پيمان ببندد که سه روز در مسجد جامع معتکف شوم تحت عنوان وفاي به نذر و عهد، اعتکاف بر او واجب مي گردد.
آیا اعتکاف حتما در مسجد باید برگزار شود؟
در پاسخ به سوال شما باید بگویم که اعتکاف باید در مسجد جامع شهر برگزار شود.
تشخیصِ جامع بودن یک مسجد چگونه و با چه کسی است؟
مسجدی که در هر محله یا شهر بیشترین نمازگزاران و مراجعین را دارد به عنوان مسجد جامع نامیده می شود؛ البته تشخیصِ مسجد جامع با عرف جامعه است.
آیا معتکف در ایام اعتکاف می تواند از مسجد خارج شود؟
یکی از شرایط اعتکاف عدم خروج از مسجد مگر در هنگام ضرورت است؛ مثلا برای تشییع جنازه، حضور در جلسه امتحان و یا رسیدگی به احوال والدین.
آیا برای اعتکاف زمان مشخصی وجود دارد؟
در هر زمانی از سال می توان معتکف شد البته بهترین زمانها، دهه آخر رمضان و ایام البیض است.
آیا مسافر می تواند معتکف شود؟
با توجه به اینکه یکی از شرایط اعتکاف روزه است و مسافر نمی تواند روزه بگیرد بنابراین مسافر نمی تواند معتکف شود. به عبارت دیگر حتی اگر مسافر در مسجد معتکف شود عملش مصداق اعتکاف نمی باشد هرچند ثواب اعمالش را خواهد داشت.
آیا می توان به نیابت از دیگران اعتکاف به جای آورد؟
اعتکاف را مي توان به سه صورت به جاي آورد: براي خود؛ به نيابت از مردگان؛ و به نيابت از زندگان. اگر اعتکاف را به نيابت از کسي که از دنيا رفته به جاي آورد؛ در اين صورت اعتکاف را تنها به نيابت از يک نفر مي توان انجام داد ولي اگر مقصود اهداي ثواب باشد مي توان ثواب اعتکاف را به چند نفر، زنده يا مرده، هديه کرد.
در مورد نيابت از شخص زنده، در ميان فقها اختلاف نظر وجود دارد. بسياري از فقها در درستي چنين اعتکافي، ترديد کرده اند. در اين صورت، هرگاه نايب، اعتکاف را به قصد رجا يعني اميد به مطلوب بودن عمل نزد خدا، نه به عنوان عبادتي حتمي انجام دهد، مانعي ندارد.
لطفا برخی از مبطلات اعتکاف را نام ببرید؟
جدال، مرافعه، تلذذ و خرید و فروش از جمله مبتلات اعتکاف است (البته اگر جدال برای حق باشد، اشکالی ندارد). مبطلات روزه طبیعتا جزو مبطلات اعتکاف نیز می باشد.
امام علی (ع) فرمودند «لا اعتکاف الا بالصوم». لطفا اندکی پیرامون احکام روزه معتکف توضیح دهید؟
همچنان که گفتید یکی از الزامات اعتکاف روزه است. البته لازم نیست که روزه مخصوص به اعتکاف باشد بلکه هر روزه ای صحیح است مثلا در ایام اعتکاف می توان روزه قضا را یا نذری یا استیجاری به جا آورد.
اگر روزه شخصِ معتکف باطل شود آیا اعتکاف او هم باطل می شود؟
بله؛ زیرا روزه از شروط اعتکاف است.
اگر کسی به دلیل بیماری نتواند روزه بگیرد آیا می تواند بدون روزه معتکف شود؟
همه مراجع معتقدند چون روزه شرطِ صحتِ اعتکاف است چنین فردی معتکف به حساب نمی آید؛ هرچند در صورت انجام اعمال اعتکاف ثواب می برد.
آیا روزه های قضای خود را می توانیم در اعتکاف بگیریم؟
همه مراجع معتقدند می توانیم روزه قضای خود را در اعتکاف گرفت.
روزه آخرین روزِ اعتکاف واجب است آیا می توان روزه قضا در این روز گرفت؟
روزه گرفتن در روز سوم واجب است و اگر قضا هم باشد صحیح است.
در پایان ذکر این نکته ضروری است که احکام بیان شده در این مجال مبتنی بر نظرات مشترک میان تمام مراجع تقلید می باشد؛ با این وجود بهتر است مقلد به نظرات مرجعِ خود رجوع کند.
پایان پیام/
نظر شما