به گزارش خبرنگار تئاتر شبستان، تئاتر در ایران سابقه ای بیش از چند دهه دارد. اگر بخواهیم تنها شکل امروزی و غربی اش را در نظر نگیریم، این سابقه به چند قرن هم می رسد. به دوران قهوه خانه ها و نقال ها، به دوران تعزیه خوانی، به رسومات و آئین های کهن مذهبی و سنتی در گوشه و کنار این سرزمین.
هنر چند هزار ساله ای که در ایران گاه در معرض توجه قرار گرفته و البته اغلب در محاق سر کرده است. روزگاری محلی شبیه «تکیه دولت» را برای اجرای آثار نمایشی و عموماً مذهبی در اختیار داشته و فردایش همان ساختمان یگانه را هم از دست داده است. گاهی مجموعه هایی نظیر تئاتر شهر و تالار مولوی و سنگلج در فاصله های کوتاه چند ساله به ظرفیت اندک گذشته اش اضافه شده اند و اغلب رنج کم سالنی و کم توجهی را تحمل کرده است.
در سالهای پس از انقلاب و با فراگیری احساس نیاز به تولد، شکوفایی و به بار نشستن تئاتر انقلابی و پرورش نسلی که پرچمدار این ایده غالباً مدیریتی باشند، تلاش هایی صورت گرفت که به تولد تالار محراب، امکان اجرا در فرهنگسراهایی نظیر نیاوران و بهمن منجر شد. در ده ساله اخیر نیز تلاش های مدیریت دولتی برای افزایش سالن های تئاتر به ساخت مجموعه هایی نظیر تماشاخانه ایرانشهر و مجموعه تئاتر خاوران انجامید که اتفاق مبارکی است.
اما اضافه شدن این سالن ها به ظرفیت نمایشی تئاتر تهران که عموماً بار اجراهای تئاتری کشور را بر دوش کشیده، به دلایل مختلف هنوز نتوانسته جوابگوی پتانسیل اجرایی هنرمندان این رشته باشد.
دلیل نخست این مورد را می توان یکپارچه نبودن این امکانات در بهره وری دانست. چرا که تقریبا در هیچ زمانی همه این سالن ها به طور همزمان فعال نبوده اند. شاید اگر زمانی هر پنج سالن تئاتر شهر، دو سالن ایرانشهر، سالن استاد انتظامی، سالن حافظ، دو سالن مولوی، سالن های فرهنگسراها، تالار وحدت، دو سالن تالار محراب، مجموعه تئاتر خاوران، سالن سنگلج، سالن برج آزادی و سالن های مجموعه حوزه هنری و دیگر سالن های دولتی که در اختیار ادارات است تحت مدیریتی یکپارچه به اجراهای مداوم نمایشی اختصاص داده شوند و هریک دوره های طولانی را به دلایل مختلف در تعطیلات به سر نبرد، بخش قابل توجهی از خواسته های اهالی نمایش پاسخ داده شود.
دلیل دیگر این کمبود افزایش جهش دار جمعیت تئاتری هاست. بطوریکه هر ساله ده ها نفر دانشجو در رشته های تخصصی مختلف از دانشگاه های تئاتری کشور فارغ التحصیل می شوند. صدها نفر دیگر هم از طریق تجربی و یا آموزشگاه های خصوصی و یا انجمن نمایش ها وارد این چرخه می شوند و همین سیلی از تقاضا را روی میز مدیران انباشته می کند.
همین کمبود سالن های دولتی و کثرث تقاضای اجرا در سالن های موجود است که شهر تهران را در سه، چهار ساله اخیر با پدیده رو به رشد ایجاد سالن ها و پلاتوهای بخش خصوصی مواجه کرده است.
پدیده ای که می تواند اتفاق مهم و موثری برای تئاتر ایران باشد، اگر پتانسیل و ظرفیت های اجرایی آن به درستی هدایت شود و دولت بتواند نقش حمایتی خود را ایفا کند.
چرایی نیاز به سالن های خصوصی، دلایل پیدایش روز افزون این مجموعه ها، بررسی امکانات سخت افزاری و نحوه مدیریت و برنامه ریزی مدیران این بخش، شناخت زمینه های مثبت و آسیب های احتمالی آن، از جمله مواردی است که به بهانه اردیبهشت تئاتر ایران با چهره های شناخته شده این هنر، به بحث می گذاریم تا به موارد روشنی برای پاسخ به نگرانی اهالی تئاتر بویژه خیل دانشجویان و هنرجویان جوان و تازه نفس این رشته دست یابیم.
مصاحبه با هنرمندان با تجربه، اساتید دانشگاه، مدیران دولتی، مدیران تماشاخانه های خصوصی و هنرمندان جوان که اکثر اجراهای بخش خصوصی را شامل می شوند، از برنامه های گروه تئاتر خبرگزاری شبستان در هفته پیش روست که به تناوب منتشر خواهد شد.
علی یزدان دوست
نظر شما