به گزارش خبرگزاری شبستان، به مناسبت فرا رسیدن هفته گرامیداشت مقام زن و مادر با محمدباقر گرایلی، عضو هیئت علمی و مدیر گروه حقوق جامعه المصطفی (ص) و دکتری حقوق جزا و جرم شناسی و دکتری فقه و مبانی حقوق گفتگویی در خصوص برخی از شبهات وارد شده بر حقوق زن و تفاوت آن با حقوق مرد، انجام داده ایم که از نظرتان می گذرد:
با توجه به جنبش های فمینیستی و نوع نگاه متفاوت غرب به زن در سال های اخیر شبهات بسیار زیادی در حوزه حقوق زن مطرح شده است؛ از آن جمله می توان به عدم تساوی دیه زن و مرد یا لزوم حفظ حجاب و مشروط بودن قصاص مرد در صورت مقتوله بودن مجنی علیه به رد فاضل دیه و .... اشاره کرد؛ دلیل این نوع نگاه متفاوت در اسلام چیست؟
تمام این شبهات که در دوره های مختلف به شکلی جدید و در قالبی متفاوت روانه عرصه مطبوعاتی و علمی کشور می شود ناشی از جهان بینی و نگاه متفاوت و بعضا ناشی از عدم آگاهی از بنیان های معرفتی اسلام و در مواردی نگاه مغرضانه به آموزه های دینی و اسلامی است که اگر نگاهی منصفانه و با تدبر به مبانی احکام اسلام شود، عمق دقت و ژرفای احکام اسلامی را معرفی خواهد کرد.
قبل از بررسی اجمالی این شبهات و پاسخ به آنها چند نکته باید مورد توجه قرار گیرد.
اولا: ملاک ارزشگذاری در اسلام چیست؟ از منظر اسلام و بر اساس آیات شریفه قرآن جنسیت، رنگ پوست، محل سکونت و عضویت در یک حزب یا مجموعه سیاسی اجتماعی خاص موجب برتری اشخاص بر یکدیگر نبوده و تنها ملاک برتری اشخاص بر یکدیگر تقوی و معنویت است لذا خداوند در آیه شریفه قرآن می فرماید: يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ(حجرات 13)
ثانیا: زن از جهاد معاف است و ضمنا بر اساس میزان مسوولیت هر کس در جامعه باید برای وی معادل مالی در نظر گرفت.
ثالثا: وظیفه زن به عنوان کانون محبت و عاطفه، تربیت نیروی انسانی سالم و شاداب برای جامعه است و اسلام تمام تلاش خود را بر آن داشته که زن در عین توانمندی در فعالیت های اجتماعی، از وظیفه اصل خود دور نشده و این کانون محبت در توانمندسازی همسر برای فعالیت های اجتماعی و تربیت فرزند به کار گرفته شود.
رابعا: بر اساس اصل چهارم قانون اساسی کلیه قوانین کشور باید بر اساس موازین اسلامی باشد و این حاکم بر تمام اصول قانون اساسی دیگر مقررات است.
بر مبنای اصل چهارم قانون اساسی ماده 550 قانون مجازات اسلامی سال 92 دیه زن را نصف دیه مرد دانسته است. با توجه به آیه شریفه فوق، میزان خون بها یا دیه، ملاک ارزش برای جنس مذکر، یا کم، عدم ارزش جنس مونث نیست، بلکه پر کننده خلاء اقتصادی جایگاه زن و مرد در خانواده است.
از سوی دیگر بر اساس آموزه های اسلام زن در جامعه هیچگونه هزینه ای را بر عهده ندارد و در تمام دوران زندگی از ابتدا توسط پدر، سپس همسر و پس از او فرزندان و در مواردی برادر و در صورت نبود هیچیک از موارد فوق، حاکم اسلامی موظف به تامین هزینه های متعارف زن است.
این نکته نیز قابل تذکر است در صورتی که زن در درون خانه به هر شکلی درآمدی را از طریق ارث یا فعالیت اقتصادی یا سرمایه گذاری و امثال آن کسب کند، مرد نمی تواند وی را مجبور به هزینه آن برای نفقه خود یا اعضای خانواده کند و تمام هزینه های زن به میزان متعارف بر عهده شخص مذکور است.
ماده 1118 و 1105 قانون مدنی دلیل بر این مطلب است. ضمنا ماده 1107 نفقه را تعریف نموده و مصادیق آن را بیان داشته که باید متناسب با شئونات زن باشد؛ حتی اگر داشتن خادم از شئونات زن باشد مرد ملزم به گرفتن خادم برای او است.
حال با توجه به نکات فوق مشخص شد حکمت متفاوت بودن دیه زن در برابر دیه مرد منطقی و بر اساس آموزه های عقلایی قابل قبول است و در صورتی که زنی توسط مردی به قتل برسد برای اجرای حق قصاص توسط اولیای دم باید تفاوت این خلاء اقتصادی به قاتل پرداخته شود.
این نکته نیز قابل ذکر است، بر اساس آموزه های دینی (المرأة ریحانه و لیست بقهرمانه) جنس زن جنسی لطیف و همراه با مهربانی است و کسی که روحیه اینچنین لطیفی در او نهاده شده است نباید به کارهای سخت گماشته شود و بر همین مبنا در اسلام جهاد بر زنان واجب نیست که خود به نوعی مسوولیت زنان را در جامعه تقلیل می دهد و به همان نسبت میزان خلاء اقتصادی وی کاهش می یابد و لذا ارث زن نصف ارث مرد است در صورتی که ارث از طرف پدر باشد.
به عبارت دیگر هر کس در جامعه نقش و مسئولیت بیشتری دارد، خلاء وی بیشتر است غرامت وی بیشتر خواهد بود.
بحث حجاب چطور؟ لزوم حجاب برای زن چه تعریفی دارد؟
در پاسخ باید گفت بر اساس نظریه های جرم شناختی هر چیزی که به صورت بالقوه می تواند هدف جرم قرار گیرد، باید مورد حمایت فیزیکی باشد که از آن به پیشگیری وضعی از جرم یاد می شود؛ به عنوان مثال خودرو به صورت بالقوه هدف جرم سرقت است لذا توصیه می شود حتما خودرو به سیستم ضد سرقت مجهز شود و یا طلا و جواهرات در حرز متناسب با خود نگهداری گردد و مجموعه های آپارتمانی به وسیله نگهبان محافظت شود.
با توجه به نظریه جرم شناختی پیشگیری وضعی از جرم، با توجه نوع نگاه به زن و با توجه به محبوبیت ذاتی و خدادادی زن وی هر لحظه می تواند هدف انواع جرائم قرار گیرد لذا اسلام در راستای مصون سازی زن و فضای جامعه، زن را ملزم به رعایت حجاب کرده است تا هم خودش ار تعرضات احتمالی مصون مانده و هم فضای جامعه در مسیر فعالیت های سالم اجتماعی قرار گیرد.
پایان پیام/
نظر شما