در آستانه دیدار مقام معظم رهبری با جامعه مداحان و شعرای آیینی که همه ساله در ایام ولادت حضرت زهرای مرضیه سلام الله علیها صورت می گیرد سرویس قرآن و معارف خبرگزاری شبستان گفتگویی با حاج قاسم آریانی مداح پیشکسوت و دبیر مجمع ستایشگران اهل بیت علیهم السلام در زمینه مطالبات رهبر فرزانه انقلاب اسلامی از مادحین داشتم که از نظرتان می گذرد.
مقام معظم رهبری همه ساله طی دیدارهایی با مداحان و شعرای آیینی، نکاتی را گوشزد می کنند؛ یکی از مهمترین نکات، پرهیز مداحان، وعاظ و شعرا از طرح مبحث اختلافی در جلسات است. تاچه حد مداحان، وعاظ و سایر نقش آفرینان هیئات به این توصیه جامه عمل می پوشانند؟ این سوال از این منظر حائز اهمیت است که گاهی در برخی از جلسات، مباحث جدی اختلاف انگیز طرح می شود.
اگر منظور اختلاف افکنی بین قوای نظام یا آحاد جامعه است بنده تاکنون با این موضوع مواجه نشده ام و معتقدم به هیچ وجه از سوی ذاکران متعهد چنین خطایی رخ نداده است؛ لیکن ذاکران متعهد حسب وظیفه تبلیغی و فی باب امر به معروف و نهی از منکر لازم می دانند نسبت به رخدادهای سیاسی، اجتماعی حساس بوده ضمن اطلاع رسانی، موجبات تنویر افکار عمومی را فراهم سازند.
مقام معظم رهبری همواره تأکید دارند که در برنامه هایی که به مناسبت ولادت حضرات معصومین و سایر اولیاء الهی و همچنین اعیاد برقرار می شود، جشن و مولودی خوانی تبدیل به روضه نشود. چرا گاهی به این توصیه معظم له کم توجهی می شود؟
قطع یقین این آسیب مترتب ستایشگران متبحر و کارآزموده نمی باشد. اگر هم مواردی نادر مشاهده می شود ممکن است توسط ذاکران بی تجربه و نوظهور اتفاق بیفتد که این را می توان با دید اغماض پای کم تجربگی و ناپختگی ایشان گذاشت که انشاءالله با اطلاع رسانی و تذکر اساتید فن مرتفع خواهد شد. البته شایان ذکر است که هنر ستایشگری اهل بیت (ع) علاوه بر بعد هنری از بعد مذهبی و عرفانی نیز برخوردار است لذا از منظر عاطفی و عرفانی اگر گاهی ستایشگری با هنرنمایی بتواند اشک شوقی از مخاطبان بگیرد این نه تنها مذموم نیست بلکه امری پسندیده و لازم است؛ لیکن افراط در این امر تا حدی که منجر به ذکر مصیبت های سنگین و حزن افزا شود طبق فرمایش مقام معظم رهبری جایز نبوده، از نظر بنده نیز امری غیرتخصصی، غیر آکادمیک و ناصحیح ارزیابی می شود.
چرا در برخی از مجالس، شور بر شعور غلبه دارد؟ آیا این وضعیت را آسیب زا می دانید؟
همانطور که می دانید اسلام دین سلم است. دین اعتدال است در هیچ جایی از دین مبین اسلام و شریعت پاک تشیع افراط جایز نبوده و توصیه نمی شود. ما معتقدیم رسالت هنر، شورافکنی است. تهییج و شوری که در راستای ارتقای گرایش و انگیزه مخاطب به منظور تحقق اهداف بلند انسانی اعم از دنیوی و اخروی باشد لیکن همانگونه که عرض شد در حد اعتدال! نه افراط گونه و تا سر حد جنون به گونه ای که موجب زایل شدن عقل و ارتکاب اعمال غیرمتعارف شرعی و عرفی شود! البته باز هم تاکید می کنم به جز موارد معدود و انگشت شمار قالب جلسات مذهبی و ذاکران اهل بیت در رعایت اعتدال عاطفی متفق القول بوده و وحدت رویه دارند. بله یقینا افراط در امر شورافکنی موجبات وهن دستگاه اهل بیت (ع) را فراهم خواهد ساخت.
در گذشته مداحان، اشعار خاصه غزل ها، دوبیتی ها و رباعی هایی حفظ بودند و در ابتدا و به ویژه در انتهای مجلس، قرائت می کردند که به نوبه اثرگذاری بسیاری داشت. اما هم اکنون این وضعیت به ویژه از سوی مداحان جوان کمتر رعایت می شود؛ به طوری که در جلسه ای مقام معظم رهبری، با کنایه به این نکته اشاره کردند. دلایل بروز این وضعیت را چه می دانید و آیا این وضعیت، اثرات سوئی ندارد؟
آنطور که خاطرم هست مقام معظم رهبری (دام عزه) خواندن غزلیات اخلاقی و به طور کل پندیات را در یکی از دیدارها به ذاکران محترم گوشزد فرمودند، لیکن متاسفانه این شیوه در مداحی متداول امروزی منسوخ شده به طوری که نه تنها مداحان جوان بلکه متاسفانه پیشکسوتان این عرصه نیز وقعی بر این موضوع نمی گذارند. دقیقا یکی از منویات مقام معظم رهبری که هنوز در حوزه ستایشگری اهل بیت به آن جامه عمل پوشانیده نشده همین موضوع است! و لازم است در وهله نخست از سوی بزرگان عرصه ستایشگری به آن پرداخته شود تا انشاءالله از این رهگذر به صورت یک فرهنگ فراگیر جوان ترها نیز به آن بپردازند. در این خصوص بحمدالله فرمایش مقام رهبری ترجیع بند آموزش های مجمع ستایشگران اهل بیت بوده و پیوسته اعمال می شود.
اقبال جوانان به مداحی به ویژه با افزایش سبک های جدید روز به روز بیشتر می شود؛ این وضعیت را چگونه ارزیابی می کنید؟ این سوال از این منظر مهم است که همچنان که رهبر فرزانه انقلاب فرمودند دشمن تلاش دارد به طرق مختلف، هیئات را به دام تله های فرهنگی و انحرافی خویش بیندازد.
هنر ستایشگری اهل بیت یک هنر قدسی و عجین با فطرت پاک قاطبه شیعیان و دوستداران اهل بیت می باشد. اینکه اکثر قریب به اتفاق علاقه مندان به اهل بیت مایلند به نوعی مداح اهل بیت باشند نه تنها امری سلیقه ای بلکه حقیقتی است که ریشه در فطرت مطهر آحاد شیعیان امام المتقین علی (ع) دارد. بحمدالله همانطور که اشاره فرمودید علاقه مندی به ستایشگری در جوانان روزافزون شده لیکن این جریان فزاینده استقبال جوانان باید با دعوت به کسب دانش این هنر و الگوپذیری از اساتید متعهد، مدیریت و هدایت شود در غیر این صورت مانند هر شریعه پاک و هر رودخانه حیات بخش اگر حفاظت نشود به آلودگی های متعدد مبتلا خواهد شد به گونه ای که آب حیات بخش آن به عاملی برای پراکنش بیماری ها بدل می شود. پیامبر اکرم در این خصوی می فرمایند آنکه بدون علم اقدام به کار می کند بیش از آنکه اصلاح نمایند سبب تباهی و فساد می شود. به تعبیر دیگر مداحی بدون علم، صدماتش بیش از خدماتش خواهد بود!
آیا هیئات، وظیفه ای تحت عنوان "فزهنگ سازی" دارند و اگر جواب، مثبت است، آیا عملکرد هیئات در این زمینه مثبت و سازنده بوده است؟
اساسا بزرگترین رسالت هنر، زمینه سازی برای سعادتمندی آحاد جامعه و تعالی انسان هاست. لازمه این مهم را نیز آموزش و فرهنگ سازی می دانیم. بدیهی است بدون آموزش هیچ امری به فرهنگ عامه مبدل نمی شود، بنده عمیقا بر این باورم که آنچه صرفا موجب سرگرمی می شود هنر نیست بلکه فرایند را متشکل از دو عنصر سرگرمی و آموزش می دانیم. حال که این سوال مطرح شد اجازه بدهید عرض کنم در کتاب جدید خود که آماده نشر شده آورده ایم که آنچه منحصرا آموزش است هنر نیست و متقابلا آنچه صرفا سرگرمی است نیز قابلیت اطلاق عنوان هنر را ندارد بلکه هنر آمیزه ای از هر دوی اینهاست. هنر آن است که مخاطب را جذب و سرگرم کند، هم به او بیاموزد. در پاسخ به سوال شما باید بگویم که بله! دقیقا یکی از اهداف هنر ستایشگری اهل بیت، آموزش و فرهنگ سازی است و هیئت محترم مذهبی نیز بستری مناسب بوده و از پتانسیل خوبی برای این منظور برخوردار می باشند.
در پایان اگر نکته یا نکاتی را پیرامون بهبود و ترقی عملکرد هیئات، لازم و ضروری می دانید، بیان بفرمایید.
هیئت یک تشکل مذهبی، علمی، آموزشی، فرهنگی، سیاسی و مردم نهاد است. برخلاف آنچه بدخواهان شایع نموده اند که کارهای بی برنامه و نامنظم را به کارهای هیئتی منسوب می کنند، هیئت مشخصا یک نهاد سازمان یافته و دقیقا تدبیرمحور و منظم است!
در آخر متاثر و ملهم از علم هیئت یا ستاره شناسی عرض می کنیم: همان گونه که انجم و ستارگان فلکی با محوریت خورشید از نظم خاصی برخوردارند معتقدیم مهمترین رکن هیئت مدیرمسئول آن است! اگر مدیر هیئت از نظمی منتج از خدامحوری، تدبیر، علم و تجربه برخوردار باشد آن هیئت موفق می شود!
پایان پیام/
نظر شما