خبرگزاری شبستان – گروه اندیشه: با توجه به فرا رسیدن روزهای پایانی سال و نزدیک شدن به آغاز سال جدید با فرزاد جهان بین، استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) و رییس کمیته دانشگاهی دومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی در اهم فعالیت های انجام شده در راستای علوم انسانی اسلامی در سالی که گذشت گفتگویی انجام داده ایم؛ گفتگوی ما را با مولف کتاب های "تحلیل مواضع سیاسی علمای شیعه در قبال حکومت از عدالت خانه تا کودتای رضاخان" و "مسئولیت های متقابل حکومت اسلامی و مردم در نهج البلاغه" می خوانید:
لطفا گزارشی از اهم اقدامات انجام شده در خصوص فرآیند تحول علوم انسانی و تولید نوع اسلامی آن، در سالی که گذشت (سال 93)، توضیح دهید.
مهم ترین اتفاقاتی که در این حوزه افتاد را می توان در چند بخش تشریح کرد: نخست فراخوان کنگره سوم و دومین جائزه جهانی علوم انسانی اسلامی؛ به دنبال برگزاری دو کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی و نخستین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی در سال های 91 و 92، مقرر شد کنگره سوم و دومین جایزه جهانی به صورت دوسالانه برگزار شود و بر همین اساس در آبان ماه 94 شاهد برگزاری کنگره سوم و دومین جایزه جهانی خواهیم بود. فراخوان این دوره از همان ابتدای سال 93 صورت گرفت و با توجه به استقبال گسترده علاقه مندان، مهلت ارسال مقالات از اسفند 93 به اردیبهشت 94 تغییر یافت. امسال دو کمیسیون تخصصی تاریخ تمدن و آموزش و پرورش و تحول بنیادین در علوم انسانی نیز به کمیسیونه ای علمی اضافه شد و مجموع کمیسیون ها به 13 شماره رسید.
اقدام دوم "تاسیس مرکز نوآوری و ایده پردازی در علوم انسانی اسلامی" بود که این مرکز با اهدافی همچون کمک به عرضه ایده های نو در حوزه علوم انسانی اسلامی، شناسایی صاحبنظران و اندیشه ورزان جوان در حوزه علوم انسانی اسلامی، تشکیل شبکه اساتید راهبر و اندیشه ورزان حوزه علوم انسانی اسلامی، مساعدت فکری و علمی اندیشه ورزان صاحب ایده های نو در حوزه علوم انسانی اسلامی، فراهم ساختن زمینه پخته شدن ایده های نو و تبدیل آنها به نظریه های جامع راه اندازی شد.
همچنین، تقدیر و پاسداشت اندیشه های نو و ارائه دهندگان آن، پیشبرد و ارتقاء فضای رسانه ای حوزه تحول، جریان سازی عرضه هدفمند تولیدات علمی در کنگره علوم انسانی اسلامی، شناسایی نقاط برجسته و کشف خلاء های موجود در نقشه علمی حوزه تحولی علوم انسانی اسلامی و ... از دیگر اقداماتی بود که در این راستا انجام شد.
این مرکز بنا دارد حلقه وصل دو کنگره و ایجاد کننده فرصتی برای ارائه و پخته سازی ایده ها و نظریات باشد. بانک اطلاعاتی متشکل از 1400 نفر از پژوهشگران تشکیل شده و چند نشست علمی نیز برگزار شده است.
در حوزه تالیف و نشر چطور؟
اما تالیف و انتشار کتاب "مبانی علوم انسانی اسلامی" نیز در این میان گام دیگری بود که در خصوص پروسه علوم انسانی اسلامی برداشته شد. این کتاب به قلم حجت الاسلام احمدحسین شریفی در ۶۲۴ صفحه و 9 فصل با عناوین مباحث کلی و مقدماتی، چیستی علوم انسانی، معناشناسی علوم انسانی اسلامی، موافقان علوم انسانی اسلامی، مبانی فلسفی علوم انسانی اسلامی، روش تحقیق در علوم انسانی اسلامی، نقش نظام ارزشی در علوم انسانی، علوم انسانی اسلامی، واقع بینی و آزاداندیشی علمی و بررسی ادله مخالفان علوم انسانی اسلامی منتشر شد.
انتشار «کتاب نقد» ویژه نقد و ارزیابی دیدگاه علامه جوادی آملی در ارتباط با علم دینی نیز از دیگر آثاری بود که در این حوزه به چاپ رسید.
نشست علمی علوم انسانی اسلامی در بیروت دیگر اقدامی بود که در این زمینه رقم خورد. دوشنبه و سه شنبه 24 و 25 شهریور ماه 93 نشست علمی علوم انسانی اسلامی در بیروت،با حضور فضلا و اندیشمندان ایرانی و لبنانی در معهد المعارف الحکمیه فی در اسات الدینیه و الفلسفیه برگزار شد. این نشست به همت دبیرخانه دائمی کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی، مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا و معهد المعارف الحکمیه (لبنان) برگزار شد و هدف از برگزاری آن بررسی ظرفیت ها، تجربیات و موانع و آسیبهای تحول علوم انسانی در ایران بود. در این نشست علاوه بر ارائه سخنرانی توسط فضلای ایرانی، اندیشمندان لبنانی به بیان نظرات خود و واکاوی ابعاد بحث تحول علوم انسانی و تولید علوم انسانی اسلامی پرداختند.
همچنین، تدوین نظام مسائل در حوزه های علمی مرتبط، ارتباط گیری گسترده با اساتید و دانشجویان دوره دکتری، برگزاری جلسات مناظره و گفت و گو و... را نیز می توان دیگر اقدامات انجام شده در این سالی که گذشت، دانست.
چه برنامه هایی را برای سال آینده پیش بینی می کنید؟
برگزاری کنگره سوم و جائزه جهانی، برگزاری مستمر نشست های مرکز نوآوری و ابده پردازی، تدوین درسنامه علوم انسانی اسلامی در هر یک از شاخه های علوم سیاسی، مدیریت، اقتصاد و ... توسط اساتید برجسته، تدوین و نقد و ارزیابی دیدگاه علامه مصباح یزدی در خصوص علم دینی، انتشار کتاب نظریه. (این کتاب دربردارنده برجسته ترین مقالات ارائه شده به کنگره در شاخه های مختلف علمی است و واجد نوآوری قابل توجهی است.)
برگزاری دوره های علم و دین با محوریت مرکز تحقیقات بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق (ع) به منظور تبیین گفتمان علوم انسانی اسلامی. نخستین دوره در فرورین 94 با حضور 100 تن از طلاب و دانشجویان منتخب علوم انسانی در دو شاخه حقوق و اقتصاد اسلامی برگزار می شود.
با توجه به اقدامات انجام شده و پیش رو، وضعیت علوم انسانی اسلامی را چگونه ارزیابی می کنید؟
مهمترین هدف از این اقدامات، گفتمان سازی و طرح گفتمان علوم انسانی اسلامی به عنوان گفتمان رقیب علوم انسانی سکولار و نیز کمک به افزایش افق دید و قدرت تحلیل علوم انسانی موجود است. این هدف، بی شک جز از رهگذر ارائه گفتمان والاتر که در مقام مقایسه، بالاتر بودن خود را نشان دهد، میسور نیست. تحقق این امر، نیازمند ایجاد نهضت نرم افزاری و تولید فکر و علم است. بنابر این لازم است مشارکت حداکثری هم مخالفین این گفتمان و هم موافقین آن، جهت تضارب آراء فراهم شود. به عبارتی، مسیر مذکور از طریق بخشنامه و ارتباط عمودی قابل تحقق نیست. در کنار این هدف اصلی، تولید محتوای فاخر و قابل استناد نیز مورد نظر است که در طی دو کنگره قبل و اقدامات جنبی به نحو خوبی انجام شده است. به نظر می رسد امروز گفتمان علوم انسانی اسلامی مورد توجه قرار گرفته است و این توجه را می توان در سایه حجم گسترده مباحث که حول آن انجام می گیرد، دید.
پایان پیام/
نظر شما