به گزارش خبرنگار شبستان از ارومیه، نوروز و نوید آمدن بهار در فرهنگ بومی مردم آذربایجان غربی اتفاق خجسته ای محسوب می شد که مردم بعد از گذراندن زمستان های بسیار سخت و برف گیر که زبان زد تمام مردم ایران است آمدن بهار و لبخند دوباره طبیعت را جشن می گرفتند.
در راستای نوید بهار رسم و ها و آیین های زیبایی که از گذشتگان سینه به سینه نقل شده بود برگزار میشد که هر کدام از آیین ها دارای تاریخچه ایی فرهنگی و بومی داشت که متاسفانه با گذشت زمان بیشتر این رسوم به درگاه فراموشی سپرده شده اند.
یکی از رسم های بسیار رایج در این خطه از ایران، رسم «تکم چی» نام دارد که عروسکی ساخته شده از چوب و پارچه های رنگی چند روز مانده به عید در کوچه ها گردانده و با سر دادن شعر های بومی سنتی نویدبخش آمدن بهار بود.
شور و شوق کودکان و نوجوانان و لبخندی پر از خاطره کهنسالان جلوه زیبایی به این مراسم می داد که گویی طبل آمدن بهار و آغاز جنب و جوش و حرکت دوباره در شهر و روستا به صدا در می آمد.
زنان با نوید بهار شروع به خانه تکانی می کنند و درها و پنجره های خانه ها را که بیش از 6 ماه از ترس سرما بسته مانده است را گشوده و به زبان محلی مشغول«هیس آلماق» یعنی همان خانه تکانی می شوند.
چند روز مانده به عید تمامی پنجره ها و درها برق می زنند و گویی ساختمان ها نیز منتظر تحویل سال می نشینند، با اینکه این رسم کهن همچنان در استان باقی مانده است اما زندگی آپارتمانی مانع می شود که برق تمیزی را به چشم دل دید.
«چله قووان» نام رسم دیگری در آذربایجان غربی است که شاید کمتر به گوش جوانان این استان خورده باشد، هفته اول اسفند به این نام معروف است که زمستان را فراری داده و دمای هوا افزایش می یابد و مردم به هر روز سرد در اسفند « یلانچی گیش» یعنی زمستان دروغی می گویند.
در اسفند ماه چهار، چهارشنبه مشهور داشتیم که به نام های «کوله چهارشنبه»، «موشتولوقچی چهارشنبه»، «قره چهارشنبه» و «آخر چهارشنبه» در تاریخ سنتی آذربایجان غربی به ثبت رسیده اند که نبا بر تحلیل های مردم شناسی و فرهنگ شناسی نمادی از عناصر چهار گانه آب، خاک، باد و آتش است.
یکی دیگر از رسم های بسیار جاب ایم منطقه قاشق زنی یا همان «بللی بللی» به زبان ترکی است که آخرین چهارشنبه از اسفند برگزار می شود که در این روز کودکان و نوجوانان توبره ای بدست گرفته و صورت خود را مخفی کرده و در خانه ها را به صدا در آورده و طلب چهارشنبه سوری می کنند.
و جالب اینکه مردم در توبره های آنها تخم مرغ پخته رنگ شده، کشمش، بادام و گردو می گذارند و در این شب برای تازه عروس ها چشم روشنی از طرف خانواده داماد به همراه خرید های عید و سفره هفت سین برده می شود.
فرداری صبح سه شنبه که این آیین ها برگزار شد مردم قبل از طلوع آفتاب کوزه بدست گرفته و از چشمه ای آب پر می کنند و در خانه خود می پاشند که می گویندزمستان را از خانه هایشان بدرقه کردند.
هرکدام از این آیین ها دارای پیشینه زیبای تاریخی است که متاسفانه رنگ و بوی زندگی مدرنیته تمام آنها را در صنوقچه خاطرات مادربزرگ ها به خاک سپرده است.
حال دیگر عید آمده است، از اولین لحظه تحویل سال دید و بازدید های عید شروع می شود و مردم بسیار مقید به اصول اخلاقی و اجتماعی هستند که اول باید به بزرگتر های فامیل سر بزنیم و این رسم ها تا سیزده به در ادامه می یابد.
پایان پیام/
نظر شما