نگاهی به منابع اهل سنت و شیعیان پیرامون مهدویت

خبرگزاری شبستان: حجت الاسلام حسین الهی نژاد، عضو هیات علمی پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی در یادداشتی به معرفی منابع شیعه و اهل سنت در زمینه مهدویت و موعودگرایی پرداخت.

کثرت روایات مهدویت از ناحیه اهل سنت و شیعه که در منابع حدیثی و تاریخی آمده است، حکایت از اهمیت موضوع مهدویت و اهتمام مسلمانان به آن دارد مثلا روایاتی که درباره مهدی موعود(ع) و صفات و جزئیات زندگی آن مصلح جهانی، از پیامبر(ص) و سایر پیشوایان معصوم(ع) وارد شده است و علمای شیعه و سنی آن ها را در منابع معتبر خود آورده اند، بیرون از شمارش است، از این رو، فقط فهرست قسمتی از آن ها را در ذیل خواهیم آورد مثلا:

48 حدیث پیرامون نام و کنیه امام مهدی(ع)

136 حدیث پیرامون دوازدهمین امام بودن امام مهدی(ع)

214 حدیث پیرامون اینکه امام مهدی(ع) دهمین فرزند امیرمؤمنان است

192 حدیث پیرامون اینکه از فرزندان حضرت زهرا(س) است

308 حدیث پیرامون اینکه وی نهمین فرزندامام حسین(ع) است

15 حدیث پیرامون دین و آئین امام مهدی(ع) است

47 حدیث پیرامون دعوت به اسلام و تشکیل حکومت جهانی است

123 حدیث پیرامون عدالت گستری امام مهدی(ع) است

658 حدیث پیرامون ظهور و نشانه ظهور است

البته تفصیل مطلب فوق در کتاب منتخب الاثر از آیت الله لطف‌الله صافی آمده است [1]که همه آن ها حکایت از خطیر بودن اندیشه مهدویت در میان مسلمانان دارد.

ازجمله مواردی که جدی بودن باورداشت مهدویت در میان منظومه معارف اسلامی را نشان می‌دهد، تلاش و جدیت علمای اسلامی در طول تاریخ اسلامی است که جهت حفظ و صیانت اندیشه مهدویت و انتقال آن ها به نسل های بعدی به کتاب ها و تالیفات مستقلی، دست زده اند که در ذیل به نمونه های از آن اشاره می شود:  

تالیفات اندیشمندان اهل سنت پیرامون مهدویت؛

1. البیان عن اخبار صاحب الزمان، تالیف ابن مغازلی شافعی

2. البیان فی اخبار صاحب الزمان، تالیف حافظ کنجی شافعی

3. عقد الدرر فی اخبار المهدی المنتظر، تالیف یوسف بن یحیی مقدس شافعی

4. احوال صاحب الزمان، تالیف شیخ سعدالدین حموی

5. المهدی، تالیف ابن قیم حوزیه

6. العرف الوردی فی اخبار المهدی، تالیف حافظ جلال الدین سیوطی

7. القول المختصر فی علامات المهدی المنتظر، تالیف ابن حجر مکی

8. البرهان فی علامات مهدی آخرالزمان، تالیف علی متقی هندی

9. فوائد الفکر فی الامام المهدی المنتظر، تالیف مرعی بن یوسف کرمی مقدسی حبنلی

علاوه بر کتاب های نامبرده کتاب‌های دیگری نیز در عرصه مهدویت، در تالیفات اهل سنت به رشته تحریر در آمده است که در واقع همه آن ها حکایت از مهم بودن اندیشه مهدویت از منظر اهل سنت دارد.  

تالیفات اندیشمندان شیعه پیرامون مهدویت؛

اهتمام جدی و فوق توان علمای شیعه در عرصه مهدویت و دغدغه فوق العاده آن ها نسبت به حفظ کیان اندیشه مهدویت، سبب شده تا برخی از افراد مخالف چنین ادعا کنند که خاستگاه اندیشه مهدویت مذهب تشیع می باشد و با این نگاه اتهاماتی را متوجه اندیشه مهدویت کرده و چنین گفته‌اند درفرهنگ اسلام آموزه ای به نام مهدویت نداریم بلکه مذهب تشیع باعث شکل گیری و تقویت و نفوذ آن در میان باروهای اهل سنت شده است، البته این مطالب همه نشان از جدیت علمای شیعه در راستای تقویت و ترویج مهدویت در میان مسلمانان دارد از این رو کتاب ها و تالیفات فراوانی از سوی آن ها به رشته تحریر در آمده است که در ذیل به برخی از آن ها اشارت می شود:

1. اکمال الدین و اتمام النعمة، تالیف شیخ صدوق

2. الغیبة ، تالیف محمد ابن ابراهیم نعمانی

3. الوجیزة فی الغیبة، تالیف سید مرتضی علم الهدی

4. کتاب الغیبة، تالیف شیخ طوسی

5. الملاحم والفتن، تالیف سید بن طاوس

6. اعلام الوری، تالیف امین الاسلام طبری

7. المحجة فیما نزل فی القائم الحجة ، تالیف سید هاشم بحرانی

8. بحار الانوار ج 51 ، 52 ، 53 تالیف محمدباقر مجلسی

9. اثبات الهدی، تالیف شیخ حر عاملی

و دها کتاب دیگر که به جهت اختصار از ذکر آن ها صرف نظر می شود همه حکایت از اهتمام علمای اسلامی نسبت به مساله مهدویت دارد.

شاید بتوان چنین ادعا کرد که بعد از اصول بنیادی اسلام نظیر توحید، نبوت و معاد و بعد از اعتقاد به قران به عنوان کتاب مقدس آسمانی، باور و اعتقادی به وسعت قلمروی مهدویت که مورد قبول همه گروه های اسلامی باشد پیدا نکنیم از این رو مهدویت و اعتقاد به آن، سوژه مناسب و خوبی است تا به وسیله آن اتحاد و هم بستگی را در میان باور مندان به مهدویت تقویت گردد، البته نقش علما و اندیشمندان اسلامی در این عرصه و به کار گیری سوژه مهدویت جهت نیل مسلمانان و جوامع اسلامی به سوی اتحاد و هم‌گرایی، نقش بی بدیل و انحصاری است.

بی تردید لازمه رسیدن به جامعه متحد و هم گرا نیاز به اشاعه و ترویج مهدویت و آموزه های آن که به نوعی مورد قبول همه گروه های اسلامی است می باشد، از این رو در این نوشتار سعی و تلاش شده تا برخی از آموزه های مهدویت که آموزه های هم سو و مورد قبول کلیه گروه های اسلامی است برجسته و تبیین شود.

پی نوشت:

[1] . صافی، لطف‌الله؛ منتخب الاثر؛ ج 2، ص 125.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

پایان پیام/