به گزارش خبرگزاری شبستان، محمدجواد صاحبی، عضو پژوهشکده تاریخ و سیره دفتر تبلیغات اسلامی در سی و یکمین نشست از دوره دوم سلسله نشست‌های عاشوراپژوهی چهل منزل تا اربعین با موضوع «نهضت عاشورا، نهضت اصلاح‌گری» در سخنانی به تشریح واژه اصلاح پرداخت و گفت: اصلاح و احیا دو واژه‌ای هستند که در فرهنگ دینی ما پیشینه‌ای طولانی دارند.
رئیس انجمن علمی ادیان و مذاهب حوزه علمیه قم با بیان اینکه اصلاح در برابر افساد است، خاطرنشان کرد: افساد یعنی نابسامانی، آشفتگی و درهم‌ریختگی و اصلاح کاملا در مقابل آن به معنی به سامان آوردن و مرتب کردن است و لذا وقتی باغبانی علف‌های هرزه را وجین می‌کند و یا شاخ و برگ‌های اضافی درختان را حذف می‌کند می گویند این درخت را اصلاح کرده است.
وی با تبیین ساحت‌های انجام اصلاح ابراز کرد: اصلاح گاهی در آداب، رسوم، فرهنگ و عقاید صورت می‌گیرد، یعنی زمانی که آداب، رسوم و عقاید یک جامعه با مطالب واهی، خرافات و امور غیرعقلانی آمیخته شود، کسانی به عنوان مصلح این عقاید، آداب و رسوم را پالایش می‌کنند و در واقع اصلاح در این موارد صورت می‌گیرد.وقتی مفاهیم غلط جایگزین مفاهیم صحیح می‌شوند مصلحان می‌آیند و این مفاهیم را اصلاح و به اصل خود باز می‌گردانند.
رئیس انجمن علمی ادیان و مذاهب حوزه علمیه قم با بیان اینکه گاهی اصلاح در نظام سیاسی و حکومتی صورت می‌گیرد، تصریح کرد: وقتی نظام اجتماعی و سیاسی یک جامعه دچار انحرافات و از مسیر اصلی خود خارج می‌شود کسانی که مصلح و اصلاح گر هستند با مبارزات پیگیر و بی‌امان و با روش‌های مختلف تلاش می‌کنند، این نظام سیاسی و اجتماعی حکومت را اصلاح کنند.
وی با تاکید بر اینکه هدف همه انبیا و اولیا الهی اصلاح است، افزود: اصلاح عقاید، فرهنگ، اخلاق، نظامات اجتماعی، سیاسی و حکومت در جامعه از عمده‌ترین اهداف انبیا و اولیا الهی است.
این پژوهشگر حوزوی از حضرت اباعبدالله الحسین(ع) به عنوان یک مصلح و اصلاح‌گر بزرگ یاد کرد و گفت: حضرت سیدالشهدا(ع) زمانی که مدینه را به سمت مکه ترک کرد وصیت‌نامه‌ای به برادرش محمدبن حنفیه می‌نویسد در آن وصیت‌نامه این جمله معروف را می‌فرماید«حقیقتاً و به راستی من برای ایجاد آشفتگی، خودنمایی و ظلم و ستم این شهر را ترک نمی‌کنم بلکه من از مدینه بیرون می‌روم برای اینکه امور امت را اصلاح کنم و به سیره جدم پیامبر(ص) و پدرم علی‌بن ابیطالب(ع)، امر به معروف کنم، نهی از منکر کنم».
دبیر شورای برنامه‌ریزی دین پژوهان کشور با تقسیم اصلاح به دوگونه فردی و اجتماعی، اظهار کرد: ضمن اینکه هم اصلاح فردی و هم اجتماعی دارای اهمیت است و انبیا و اولیا خدا و علمای بزرگ به آنها اهتمام داشتند، اما اصلاح اجتماعی دارای اهمیت بیشتری است.
رئیس انجمن علمی ادیان و مذاهب حوزه علمیه قم با بیان اینکه اصلاح فردی در بستر مبارزات اجتماعی امکان پذیر است، ابراز کرد: اینکه انسان گوشه‌ای بنشیند و تهذیب نفس کند اصلاح صورت نمی‌گیرد بلکه باید با با مشکلات درگیر شود تا بتواند در این پستی‌ها، بلندی‌ها و افت و خیزها، تنگناها ومشکلات شخصیت خود را بسازد.
وی با بیان اینکه حضرت اباعبدالله‌الحسین(ع) هر دو طریق اصلاح را پیمودند، تصریح کرد: اصلاح فردی حضرت(ع) از همان لحظه حرکت از مدینه به سمت مکه آغاز شد و تا انتهای سفر به کربلا ادامه داشت و در تمام این مدت اصلاح فردی را از یاد نبردند.
بنا بر گزارش پایگاه اطلاع رسانی چهل منزل تا اربعین این پژوهشگر حوزوی افزود: نفوذ در قلوب افراد و ساختن افرادی مخلص و فداکار جزء هدف‌های اباعبدالله(ع) بود، لذا در بین راه مکه تا کوفه هر جا بارانداز می‌کردند و فرد یا گروهی را می‌دیدند به سمت آنها می‌رفتند تا آنها را اصلاح و به راه راست هدایت و از انحرافات او جلوگیری کنند.
صاحبی تاکید کرد: اینکه فرد سابقه خوبی ندارد، آلوده است، از حزب و گروه ما نیست و یا انحراف عقیدتی ندارد دلیل نمی‌شود که حسین(ع) با افراد سخن نگوید و آنها به راه هدایت کند که نمونه بارز آن ماجرای «حربن یزید ریاحی» است.
رئیس انجمن علمی ادیان و مذاهب حوزه علمیه قم با بیان اینکه اصلاح افراد با هر عقیده، زمینه و پیشنه‌ای کاری حسینی است، خاطرنشان کرد: متاسفانه رفتار کسانی که مدعی پیروی از حسین بن علی(ع) هستند با آن حضرت(ع) فاصله زیاد است، یعنی بر خلاف مکتب تربیتی حسین(ع)، ما می‌گوییم هر کس با ما نیست بر ما است.
وی تاکید بر اینکه حضرت سیدالشهدا(ع) در کنار اصلاح فردی از اصلاح اجتماعی غافل نبوده است، بیان کرد: اهمیت اصلاح اجتماع، نظامات سیاسی و حکومتی بیشتر از اصلاح فردی است زیرا اگر نظامات اجتماعی و سیاسی فاسد شوند دو زیان را به همراه دارند یکی اینکه با در اختیار داشتن پول، قدرت و امکانات شمار زیادی از مردم را فاسد می‌کنند و دیگر اینکه رهبران سیاسی الگوهای جامعه هستند و جامعه از آنها به شدت متاثر است اگر آنها فاسد باشند جامعه نیز به فساد کشیده می‌شود.
این محقق و نویسنده اصلاح کردن نظامات اجتماعی و سیاسی را در راس برنامه‌های مصلحان بزرگ از پیامبران تا اولیا خدا دانست و گفت: حسین بن علی(ع) به عنوان یک مصلح بزرگ در کنار اصلاحات فردی به اصلاحات اجتماعی می‌اندیشد و از همان ابتدا بر روی این موضع خود پافشاری کرده و تا روز عاشورا هم بر روی آن تاکید داشتند.
رئیس انجمن علمی ادیان و مذاهب حوزه علمیه قم با بیان اینکه آحاد یک جامعه در برابر یک حکومت ستمکار مسئول هستند و باید برای اصلاح نظام فاسد تلاش کنند،اظهار کرد: امام(ع) در نامه‌ای که به مردم کوفه می‌نویسد، می‌فرماید:«به جان خودم سوگند رهبر و امام جامعه نمی‌تواند باشد مگر کسی که غائل به قسط باشد، برای اجرای عدالت در جامعه قیام کرده باشد و خودش را بدهکار به دین خدا بداند» و لذا بعضی از محققان گفته اند هدف از قیام حکومت بوده است.
صاحبی خاطرنشان کرد: گویندگان این مطالبی تنها توجه به بخشی از هدف‌های امام حسین(ع) کرده اند اما این‌ها همه هدف‌های آن حضرت نیست، اباعبدالله(ع) یک مصلح و اصلاح‌گر است و شکی نیست که اصلاح نظامات اجتماعی و سیاسی در راس برنامه‌های حضرت(ع) قرار دارد.
وی افزود: اما واقعیت این است که شرایط کوفه به گونه‌ای نبود که حضرت اباعبدالله(ع) در این اقدام به پیروزی برسد زیرا کوفه یک پیشینه‌های داشت که همه هم این پیشنیه را می‌دانستند که از جمله مردم دوشخصتی کوفه بودند که عهد شکنی و تفاوت در ظاهر و باطن از ویژگی‌های آنها بود.
این پژوهشگر حوزوی با بیان اینکه امام حسین(ع) واقعیت مردم کوفه می‌دانند و با علم اینکه این سفر به پیروزی نمی‌انجامد حرکت کرده‌اند، یادآور شد: حضرت(ع) در برپایی این نهضت اهداف و آرمان‌هایی را مطرح کرده است که این اهداف، آرمان‌هایی تمام انبیا و اولیا خدا است.
رئیس انجمن علمی ادیان و مذاهب حوزه علمیه قم بیان احکام دین خدا، تشکیل حکومت، زدودن مفاسد اجتماعی، مبارزه با استبداد از جمله اهداف امام حسین(ع) از قیام عنوان کرد و گفت: برای حسین بن علی(ع) تمامی این اهداف اهمیت دارد حتی به دست گرفتن قدرت به دست مومنان، اما زمان آن مشخص نیست و باید حسین(ع) برای این آرمان ها اقدام کند ولو اینکه به شهادت برسد زیرا شهادت مانع از اقدام نمی‌شود.
صاحبی تصریح کرد: اگر بگوییم اقدامی که نتیجه نمی‌دهد و به پیروزی نمی‌رسد هدردادن خون است، بر این اساس باید همه نهضت‌های اصلاحی از جمله نهضت‌های علما را تخطئه کنیم زیرا در برابر نظام‌های فاسد و مقتدر هر گونه اقدامی به نابودی می‌انجامد.
وی یادآور شد: اما این حرکت در همه دنیا معقول است که کسانی آرمان‌هایی را مطرح می‌کنند و پیگیری می‌کنند اگر پیروز شدند چه بهتر اگر پیروز هم نشدند باز هم پیروز هستند زیرا شهادت یک نوع پیروزی است.
پایان پیام/
نظر شما