خبرگزاری شبستان: مساجد جايگاهي منحصر به فرد كه امكان ارتباط اقشار مختلف را در عصري كه رسانه‌ها محدود بودند را فراهم مي‌آوردند و بهترين مكان اطلاع رساني بود. رفع مشكلات اجتماعي، اقتصادي، معيشتي، اخلاق خانوادگي، اطلاع از جنگ‌ها، پيروزي‌ها، هجرت‌ها، واجبات و محرمات، اخبار سرزمين‌هاي مجاور، معاملات و احكام آن در دوران پيامبر و سالها پس از آن در مساجد به اطلاع مسلمانان مي‌رسيد. اين‌ها نشان مي دهد كه مسجد با مسائل زندگی مسلمان‌ها آميخته بوده است. درباره کارکرد رسانه‌ای مساجد گروهی از اسلام شناسان باور دارند اهميت و اعتبار مسجد براي حكومت در منبر تجسم مي‌يافت و مسجد به طور عام و منبر به‌خصوص محلي بود كه اعلآنهاي رسمي داده مي‌شد در همین راستا و برای بررسی بیشتر کارکردهای غیرعبادی مسجد خبرنگار حوره مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان با حجت الاسلام سیدسجاد ایزدهی، مدیر گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و پژوهشگر در حوزه دین به گفتگو نشسته که حاصل آن از نظرتان می گذرد.
- کارکرد مسجد تنها به کارکرد عبادی معطوف می شود یا کارکردهای دیگری نیز دارد؟
یکی از کارکردهای مسجد اقامه نماز جماعت است، باید گفت اقامه نماز جماعت اقامه نماز وحدت، یکرنگی و جهت گیری هماهنگ مردم به یک قبله و اطاعت از یک امام است. جدای این بحث در صدر اسلام مساجد، پشتیبانی از جبهه، بحث قضاوت، مسائل اقتصادی و حل مشکلات اجتماعی را بر عهده داشتند و حتی در شهرها و اجتماعات هویت بخش به مردم بودند.
مسجد، نماد شهر اسلامی بود و از گذشته تاکنون حضور مردم در مسجد نشانگر رویکرد دینی آنها در جامعه و اهتمام آنها به ارزش های اسلامی بوده است و مردم سعی می داشتند که خانه های خود در اطراف مساجد بنا بگذارند و معمولا هم بهترین ساختمان ها و بناها برای مساجد بود و باید گفت به طور کل شهر اسلامی با محوریت مسجد شکل می گرفت بنابراین باید گفت مسجد تنها کارکرد عبادی ندارد بلکه مرکزی است برای ارایه خدمات در ابعاد گسترده.
-امروز کارکردی های مسجد همانند گذشته نیست و این کارکردها در مسجد کمرنگ شده است علت آن چیست؟
متاسفانه در سال های اخیر وقتی نظام شهری مدرن بر جامعه غالب شد، محوریت مسجد در جامعه اسلامی تا حدودی کمرنگ شد و هویت اسلامی جامعه که بر اساس مسجد بود به حاشیه رفت و موجب شد که بحران های اجتماعی که در جوامع توسط مسجد از بین می رفت، روزافزون شود و مردم ساختارهایی برای پیشگیری رفتارهای مذهبی و بحران های اجتماعی و خانوادگی نداشته باشند و دیگر مراکز جای مسجد را برای مردم پر کردند.
بی توجهی به جایگاه مسجد در جامعه امروز بحران های بسیاری را برای جامعه منجر می شود و در واقع باید گفت اگر در ساختار نوین شهرسازی محوریت مساجد با امام جماعت نباشد و نهاد مسجد، متصدی نداشته باشد و نیز دولت برای تقویت مسجد برنامه ریزی ننماید و فقط منتظر کمک های مردمی باشد، سلامت روحی مردم و پایه های دینی آنها متزلزل خواهد شد و این به این معنا است که دچار تولید بحران اجتماعی در جامعه می شویم که به صورت سلسله وار مشکلاتی را برای جامعه منجر می شود . اهتمام به ساخت و تجهیز مسجد فقط اهتمام به نماز نیست بلکه اهتمام به جامعه دینی، هویت دینی و آرامش زندگی مردم است و محوریت مسجد در جامعه یعنی زندگی تک تک افراد جامعه حول محور مسجد.باید گفت به توجهی به مسجد و نیز معطوف شدن مسجد تنها به کارکرد عبادی موجب می شود که مردم برای یادگیری آموزه های دینی و نیز بر آورده کردن نیازهای روزشان به الگوهای دیگری رجوع کنند.
-اصلاح سبک زندگی دینی که امروز مورد تاکید مقام معظم رهبری است از طریق مساجد چگونه امکان پذیر است؟
سبک زندگی دینی نوع رفتار و زندگی بر اساس آموزه های دینی است نوع آموزه های اسلامی عمدتا مبتنی بر معنویت، کتاب، سنت، سیره است و منشأ آنها از مسجد آغاز می شود، امنیت روانی در جامعه با حضور بیشتر مردم در مساجد محقق می شود.
امروز سبک زندگی اسلامی باید بر زندگی مردم حاکم باشد و در برنامه ریزی های زندگی، قانون گذاران و کارگزاران به جایگاه ویژه مساجد اهتمام ویژه ای صورت گیرد زیرا که این جایگاه ویژه هویت بخش برای جامعه اسلامی بوده است. اگر سبک زندگی دینی به شیوه ای صحیح در جامعه فرهنگ سازی شود و مسجد در این زمینه وارد عمل شود و ارکان مسجد بویژه امام جماعت، همانند چشمه ای جاری همه افراد جامعه را با سبک زندگی دینی سیراب کند دیگر سبک های زندگی از طریق افراد خاص، ماهواره و کتاب های خاصی استخراج نمی شود و فرهنگ دینی با محوریت مسجد به همگان تبیین می شود.
-در کنار مساجد پایگاه های فرهنگی همانند کانون های مساجد فعالیت دارند آیا کانون های فرهنگی هنری مساجد در جاذبه مندی مسجد تأثیرگذار است؟
همان گونه که بیان شد،مسجد تنها مکانی برای عبادت نیست، امروز مسجد به عنوان پایگاهی برای دعوت به سوی جهاد، مرکز مشاوره و فعالیت های اجتماعی و... به شمار می آید و مراکزی همانند بسیج و کانون فرهنگی هنری مرکز فعالیتشان مسجد است. پیگیری بحث فرهنگ، علم، کتابخوانی و فعالیت های جهادی هویت بخش به مسجد است زیرا که اگر مسجد مکانی برای اقامه نماز باشد منشأ اثر نخواهد بود. این پایگاه الهی باید برطرف کننده نیازهای همه مردم افراد جامعه باشد و مکانی برای تجمع قشری خاص نباشد. به اعتقاد من ایجاد کانون های فرهنگی هنری در کنار مساجد به عنوان یک ضرورت باید مورد توجه قرار گیرد و روز به روز هم تقویت شوند.
مسجد باید جایگاه دولت و ارگان خاصی نباشد بلکه باید استقلال مسجد حفظ شود اولین و مهم ترین موضوعی که در جامعه اسلامی باید مورد توجه باشد موضوع فرهنگ است. دولت باید از مساجد پشتیبانی کنند تا مساجد جایگاه قابل قبول داشته باشند اما این به این معنا نیست که مردم در تجهیز وساخت مساجد دخالتی نداشته باشند اگر این گونه باشد دست بسیاری از مردم از مسجد کوتاه می شود. مسجد باید جامعیت برای همه داشته باشد و پاسخگوی نیازهای همگان باشد.
پایان پیام/
نظر شما